Η αποκάλυψη του ψηφιδωτού με την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα έδωσε ελπίδες στους αρχαιολόγους πως ίσως να βρίσκονται κοντά στην αποκάλυψη του μεγάλου μυστικού της Αμφίπολη: ποιος είναι τελικά θαμμένος στον τάφο του λόφου Καστά;
Η Κατερίνα Περιστέρη, επικεφαλής των ανασκαφών, μίλησε για πρόσωπο μεγάλης σημασίας που δεν αποκλείεται να ανήκει στην οικογένεια του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αν όμως ο τάφος είναι ρωμαϊκός;
Τότε θα μιλάμε για μια μεγάλη απογοήτευση των Ελλήνων, όπως αναφέρει σε άρθρο του ο καθηγητής κλασσικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μπαρντ, Τζέιμς Ρομ.
Σε άρθρο του με τίτλο: «Ο τύμβος της Αμφίπολης φέρνει εκπληκτικά ευρήματα, αλλά το μυστήριο παραμένει», ο Ρομ τονίζει πως «τα αρχαιολογικά ευρήματα στον τύμβο της Αμφίπολης μπορεί να χρονολογούνται στην εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αυτά τα νέα απολαμβάνουν οι νεοέλληνες. Αλλά αν ο τύμβος είναι ρωμαϊκός;».
«Με την οικονομία κατακερματισμένη και την κυβέρνηση επισφαλή, οι Έλληνες εύχονται ο Μέγας Αλέξανδρος -ή έστω η μητέρα του, ο γιος του ή ένας από τους στρατηγούς του- να έρθει να τους σώσει. Η Ελλάδα τρέφει μεγάλες ελπίδες ότι ο τεράστιος τύμβος που ανασκάπτεται στην Αμφίπολη φιλοξενεί έναν από αυτούς τους αρχαίους Μακεδόνες. Αλλά όταν αποκαλυφθούν οι εσωτερικοί θάλαμοι, κάτι που θα γίνει τις επόμενες εβδομάδες, μπορεί να υπάρξουν απογοητεύσεις.
Μέχρι στιγμής από τον τύμβο της Αμφίπολης έχουν έρθει στο φως καλλιτεχνικά θαύματα, καθώς και η εικασία ότι ο ένοικος ή οι ένοικοί του είναι υψηλές προσωπικότητες. Την περασμένη εβδομάδα ένα εντυπωσιακό ψηφιδωτό που αποτυπώνει μία μυθολογική σκηνή αρπαγής: ο Άδης, οδηγώντας ένα άρμα, τραβά τη θεά Περσεφόνη στο βασίλειο του Κάτω Κόσμου, ενώ ο θεός Ερμής καθοδηγεί τα άλογα του άρματος. Με έναν ακόμη κυκλικό σημείο να λείπει (αλλά πιθανώς αποκαλύψιμο), αυτό το μωσαϊκό είναι ξεκάθαρα ένα αριστούργημα, όπως και οι γλυπτές Καρυάτιδες που φρουρούν την είσοδο του θαλάμου.
Αν και αυτά τα ευρήματα έχουν εντυπωσιάσει όλον τον κόσμο και το ελληνικό έθνος, λίγα έχουν πει για το τι μπορεί να κρύβεται πίσω από τον μη αποκαλυφθέντα ακόμη τοίχο πίσω από την τέταρτη θύρα. Και το μωσαϊκό και οι Καρυάτιδες έχουν εγείρει τα ερωτήματα όπως αν το κτίσμα χρονολογείται την εποχή των διαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου -το τελευταίο τέταρτο του 4ου πΧ αιώνα- ή ακόμη ότι μπορεί να είναι ρωμαϊκός παρά ελληνικός.
Η χρονολόγηση ενός αρχαίου μνημείου δεν είναι συχνά εύκολη, ειδικά αν δεν υπάρχουν επιγραφές ή εύκολα χρονολογήσιμα αντικείμενα, όπως νομίσματα ή αγγεία».
Ο Ρομ αναφέρεται και στην άποψη της καθηγήτρια Όλγας Παλαγγιά πως ο τάφος είναι Ρωμαϊκός: «Αν η χρονολόγηση της Παλαγγιά αποδειχθεί σωστή, το εύρημα της Αμφίπολης θα παραμείνει αναμφισβήτητα εξέχουσας σημασίας, ωστόσο το ελληνικό εθνικό συναίσθημα που θα έχει προκαλέσει η ανασκαφή θα είναι βαθιά απογοητευτικό. Η ιδέα ότι ο τύμβος συνδέεται με τον Μέγα Αλέξανδρο, τον ηρωικό ηγέτη που συνεχίζει να εμπνέει υπερηφάνεια ακόμη και σήμερα τους Έλληνες, έχει περίοπτη θέση στις ανακοινώσεις και τις συνεντεύξεις Τύπου των ανασκαφέων. Κορυφαίοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου και του Έλληνα πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά, έχουν επισκεφθεί την Αμφίπολη και έχουν ισχυριστεί ότι είναι ένα μνημείο προς τιμήν του ελληνικού και όχι του ρωμαϊκού πολιτισμού.
Αλλά τώρα υπάρχει ένα μεγάλο στοίχημα για το τι θα αποκαλυφθεί στους κύριους θαλάμους του τάφου, πιθανώς ακριβώς πίσω από τον προσφάτως εκκαθαρισμένο τρίτο προθάλαμο. Ένα έθνος βασανισμένο από τα οικονομικά δεινά και την πολιτική αβεβαιότητα μπορεί να λάβει μία ανύψωση της αυτοπεποίθησής του, μία υπενθύμιση ενός ενδόξου παρελθόντος, όταν οι βασιλιάδες του κυβερνούσαν σχεδόν όλον τον κόσμο. Ή μπορεί να δουν μία απόδειξη της παρακμής που ακολούθησε, τους αιώνες μετά τον Μέγα Αλέξανδρο, όταν οι Έλληνες αποτέλεσαν στόχο εισβολής των “βάρβαρων” Ρωμαίων. Η ιστορική έρευνα ήταν πάντα πολιτικοποιημένη στην περιοχή του Αιγαίου, αλλά τα ερωτήματα γύρω από την Αμφίπολη, που ελπίζουμε να απαντηθούν τις επόμενες λίγες εβδομάδες, έχουν φέρει την πολιτική της αρχαιολογίας σε άλλο επίπεδο».
Το Σάββατο ξεκίνησαν οι εργασίες για την αποχωμάτωση του τρίτου θαλάμου. Πάνω από το ψηφιδωτό που αποκαλύφθηκε την περασμένη Πέμπτη και δείχνει την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα έχει τοποθετηθεί φελιζόλ και από πάνω ξύλινη επένδυση.
Πάνω από αυτή και σε ύψος περίπου 40 εκατοστών έχει τοποθετηθεί για να μπορούν οι αρχαιολόγοι να φτάσουν στον τέταρτο χώρο.
Όλα γίνονται με προσοχή και σιγά σιγά. Το χώμα στον τρίτο θάλαμο, όπου βρίσκεται το ψηφιδωτό, φτάνει τα 3,5 μέτρα και είναι άγνωστο τι κρύβει.
Η αποχωμάτωση γίνεται με το… φτυάρι για να μην γίνει κάποια ζημιά στον τάφο.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163