Όλα όσα η Αθήνα δεν θέλει καν να ακούει ανέφερε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν λίγες ώρες πριν την επίσκεψή του στην χώρα μας. Μέσω της συνέντευξής του άνοιξε σε ανώτατο επίπεδο θέμα αλλαγής της συνθήκης της Λωζάννης, ζήτημα υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο, αλλά και θαλάσσιων συνόρων μέσω οριοθέτησης (αλλαγής) του εναέριου χώρου, αλλά και των χωρικών υδάτων.
Η συνέντευξη του Ερντογάν στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ, ανέτρεψε μέσα σε μισή ώρα σχεδόν όλα όσα είχαν συμφωνηθεί σε διπλωματικό επίπεδο τους τελευταίους πέντε μήνες σχετικά με την επίσκεψή του στην Ελλάδα.
Τα θέματα στα οποία αναφέρθηκε και τα οποία αποτελούν “κόκκινη γραμμή” διαχρονικά για τις ελληνικές κυβερνήσεις “πάγωσαν” το Μαξίμου. Πληροφορίες αναφέρουν ότι άναψε το τηλέφωνο από τις επικοινωνίες μεταξύ Μαξίμου, Προεδρικού Μεγάρου και υπουργείου Εξωτερικών. Υπήρξαν ως και απόψεις για ακύρωση της επίσκεψης, ωστόσο κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε ψυχρό “πόλεμο” τις δύο πλευρές. Ουσιαστικά η ελληνική πλευρά έχει αποφασίσει να στείλει ένα σαφές μήνυμα ανασκευής των δηλώσεων, ακόμη και πριν την άφιξη του Τούρκου Προέδρου στην Ελλάδα.
Η επίσκεψη επισήμως χαρακτηρίζεται σημαντική καθώς οι διπλωματικές επαφές είναι το βασικότερο μέσο επίλυσης των διαφορών, ωστόσο με νόημα επισημαίνεται ότι η θέση της Αθήνας εκφράστηκε με τις δηλώσεις του Κυβερνητικού Εκπροσώπου ο οποίος έστειλε σαφές μήνυμα προς την Άγκυρα πως “η Ελληνική κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός επιθυμούν η επίσκεψη του να αποτελέσει αφορμή να χτιστούν γέφυρες, όχι να υψωθούν τείχη”.
Το μήνυμα της Αθήνας είναι σαφές. Η Ελλάδα δεν μπαίνει στη διαδικασία συζήτησης της συνθήκης της Λωζάννης, πόσο μάλλον σε διαδικασία αναθεώρησής της. Για την ακρίβεια ο Δ. Τζανακόπουλος είπε πως “ο σεβασμός της συνθήκης της Λωζάνης αποτελεί τον αποκλειστικό και αδιαπραγμάτευτο θεμέλιο λίθο, πάνω στον οποίο μπορεί να οικοδομηθεί η ειλικρινής συνεργασία των δυο χωρών. Οι αναφορές περί αναθεώρησης της δε συμβάλλουν στο κλίμα που προσπαθούμε να οικοδομήσουμε στις σχέσεις μας και στην περιοχή”.
Το τούρκικο παζάρι
Επί της ουσίας ο Ερντογάν βάζει για πρώτη φορά στο τραπέζι των απαιτήσεων της Τουρκίας σε αυτό το επίπεδο (το έχει κάνει μονάχα σε ομιλίες του στην Τουρκία) ζήτημα συνθήκης της Λωζάννης.
Ο Τούρκος πρόεδρος δεν έκρυψε ότι το κύριο ενδιαφέρον του είναι στα νότια και ανατολικά των συνόρων του και σε ό,τι αφορά στις προβλέψεις της συνθήκης για τα όρια των τουρκικών συνόρων με Ιρακ και Συρία λέγοντας πως “η Συνθήκη της Λωζάνης δεν περιβάλλει μόνο την Ελλάδα αλλά ολόκληρη την περιοχή. Αυτή η Συνθήκη αφορά ολόκληρη την περιοχή και ακριβώς εξαιτίας αυτού, πιστεύω ότι συν τω χρόνω, όλες οι Συνθήκες χρειάζονται μια επικαιροποίηση. Και η Λωζάνη, με βάση τα πρόσφατα γεγονότα, χρειάζεται μια επικαιροποίηση”.
Δεν έμεινε ωστόσο εκεί καθώς αναφέρθηκε σε όλο το εύρος της συνθήκης λέγοντας “όταν μιλάω για επικαιροποίηση, μπορούμε να συζητήσουμε τα πάντα, από το Α έως το Ω. Μπορεί η Ελλάδα να ενοχλείται με κάποια θέματα, με συγκεκριμένες προβλέψεις, αλλά μπορούμε να καθίσουμε κάτω και να συζητήσουμε”.
Οι … “ομοεθνείς” της Θράκης
Η αναφορά του Ερντογάν στη συνθήκη της Λωζάννης έχει αντίκτυπο και στη Θράκη. Η μόνιμη τακτική της επίσκεψης Τούρκων αξιωματούχων στην περιοχή αποτελεί και μια μόνιμη πρόκληση για την Ελλάδα.
Ο Ερντογάν δεν είναι η πρώτη φορά που επισκέπτεται τη Θράκη. Το είχε κάνει και το 2005, ως πρωθυπουργός, τότε, της Τουρκίας. Θα το επαναλάβει αύριο Παρασκευή, ωστόσο, αυτή τη φορά επέλεξε πριν καν πατήσει το πόδι του επί ελληνικού εδάφους να προκαλέσει.
Ξεχνώντας την συνθήκη της Λωζάννης και δίνοντας το στίγμα του τι εννοεί με το θέμα της… συζήτησης από το Α ως το Ω έκανε αναφορά σε ομοεθνείς του που ζουν στη Θράκη!
Τι κι αν η συνθήκη της Λωζάννης αναφέρεται σε Έλληνες μουσουλμάνους στο θρήσκευμα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν λέει πως “εκεί υπάρχουν περίπου 150.000 πολίτες ομοεθνείς μας. Από τη στιγμή που θα βρίσκομαι στην Αθήνα δεν θα ήταν σωστό να μην επισκεφθώ τους ομοεθνείς μας”.
Μάλιστα οι έμμεσες αναφορές μερικές φράσεις πιο κάτω σταματούν και ο Ερντογάν κάνει ξεκάθαρη αναφορά σε “Τούρκους” της Θράκης:
“Οι Ρωμιοί συμπατριώτες μας στη Τουρκία δεν είναι τόσο πολλοί όσο οι Τούρκοι στη Δυτική Θράκη”.
Από τη Θράκη… στο Καστελόριζο
Ο Ερντογάν σε ότι αφορά στα “αγκάθια” των σχέσεων με την Ελλάδα έγινε συγκεκριμένος αναφέροντας ποια είναι τα “θέματα” που θέτει η Τουρκία, λέγοντας πως “έχουμε θέματα στην οριοθέτηση του εναέριου χώρου και των θαλάσσιων συνόρων και στον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας… θα αναρωτιέστε γιατί είναι πολύ προβληματικό τα τουρκικά πλοία να πλέουν στο Αιγαίο. Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν μπορούμε να ανεχθούμε… Τα μαχητικά μας αεροσκάφη δεν πρέπει να αποτελούν απειλή το ένα απέναντι στο άλλο…”
Με λίγα λόγια ο Τούρκος Πρόεδρος θέλει να ανοίξει όλα τα ζητήματα που αφορούν στο Αιγαίο. Δεν χρησιμοποιεί τυχαία τη φράση θαλάσσια σύνορα ούτε και το θέμα της πλεύσης των τουρκικών πλοίων σε συνδυασμό με τον εναέριο χώρο…
Γνωρίζει καλά ότι το ελληνικό παράδοξο με τα έξι ναυτικά μίλια ως εθνικό θαλάσσιο χώρο και τα δέκα ναυτικά μίλια ως εναέριο χώρο λειτουργεί προβληματικά για την Ελλάδα. Μια διεθνής διαιτησία ίσως λειτουργήσει σε βάρος της χώρας μας και έτσι επιλέγει την πίεση σε διμερές επίπεδο…
Σε ένα επίπεδο όπου η Τουρκία διατηρεί το casus belli σε ότι αφορά τα χωρικά ύδατα και για το οποίο με νόημα αναφέρει πως “αν μπορέσουμε να διατηρούμε κάποια θέματα εντός της ατζέντας μας, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν για παράδειγμα αιτίες πολέμου, αυτό θα περιέπλεκε την κατάσταση. Και το casus belli είναι ένα από αυτά τα θέματα. Οπότε δεν θα πρέπει να προκαλούμε. Ας αφήσουμε τους ειδικούς από τις δύο πλευρές να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις και έτσι θα τις ξεπεράσουμε”.
Το μήνυμα είναι σαφές πως είναι καλύτερα να μπει η Ελλάδα σε συζήτηση των κόκκινων γραμμών της απ’ την απειλή ενός πολέμου ή ενός ατυχήματος στο Αιγαίο.
Είναι μάλιστα χαρακτηριστική η έμμεση αναφορά τους σε… ελληνικές παραβιάσεις λέγοντας πως “οι δυο πλευρές αισθάνονται την ανάγκη να απαντήσουν η μια στην άλλη στην περίπτωση που κάποια πλευρά παραβιάσει τον εναέριο χώρο. Και είχαμε τέτοιες σχετικές εμπειρίες πρόσφατα….”.
