Ενός λεπτού… ντροπή

Λέμε ντροπής, γιατί δείχνουν ότι ακόμη δεν έχουν καταλάβει πως η οδική συμπεριφορά και οι εφιαλτικές συνέπειες της δεν είναι τεχνικό ζήτημα. Είναι θέμα κουλτούρας κι ας βρουν ουσιαστικό περιεχόμενο τα σχολικά σεμινάρια οδικής ασφάλειας αν ποτέ γίνουν, γιατί αυτό ακούγεται από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα. Είναι θέμα κοινωνικής συμπεριφοράς και κατεστημένης νοοτροπίας που καθορίζει σχεδόν όλες τις πτυχές των δράσεων και αντιδράσεων της κοινωνίας μας.

Από την ουρά στην δημόσια υπηρεσία, ως το αυθαίρετο κάπνισμα στον δημόσιο χώρο ας είναι και νοσοκομείο. Από την με κάθε τρόπο προσβολή και κατάληψη του ζωτικού χώρου του άλλου, για να μην πούμε ως το επίπεδο των θεσμικών αντιπαραθέσεων για την ίδια την οδική ασφάλεια.

‘Ένα επίπεδο, που όπως αναδείχθηκε με το άλλο τραγικό τροχαίο στην εθνική οδό πρόσφατα, εισήγαγε νέα ταξικά χαρακτηριστικά στην αξιολόγηση των τροχαίων και των συνεπειών τους. Όπως την δυνατότητα εξαργύρωσης προστίμων θανατηφόρων παραβάσεων με εισοδηματικά κριτήρια. Το μόνο που δεν ειπώθηκε είναι να εξαγοράζουν, οι καταδικασθέντες πλούσιοι, ακριβότερα τις ποινές φυλάκισης τους για ανθρωποκτονίες με αυτοκίνητο από ότι οι φτωχοί.

Το δραματικό, όλως τραγικό συμβάν στον Εύοσμο δεν είχε Πόρσε και γόνο πλουσίου της επιχειρηματικής ελίτ που σπούδαζε στην Αμερική και σκότωσε μωρό και μάνα στα αποχωρητήρια της εθνικής οδού. Είχε εφήβους των ΕΠΑΛ γόνους τυπικών ανθρώπων που άφησαν τις ζωές τους σε ένα τοιχίο και που από συγκυρία δεν έτυχε να πέσουν σε κάποια στάση με ανύποπτους, όπως έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν.

Το 1985 κάλυψα επαγγελματικά το πρώτο μου τροχαίο κάπου στο τριακοστό χιλιόμετρο της Αθηνών- Κορίνθου και νόμισα ότι βρισκόμουν σε μάθημα πρακτικής ανατομίας στην ιατρική σχολή. Εκείνη τη χρονιά οι νεκροί από τροχαία ξεπέρασαν τους 1830. Το 1989 ξεπέρασαν τους 2000 και τη διετία 98-’99 κυμάνθηκαν από 2180 έως 2229.

Τρομακτικά νούμερα, που οδήγησαν σε απανωτές καμπάνιες, αυστηρό ΚΟΚ και θεσμικά εργαλεία παρακολούθησης. Επιτεύχθηκε μια εξοικονόμηση ζωών σε ποσοστό 20-30 % την πρώτη δεκαετία του τρέχοντος αιώνα. Η κρίση και οι συνέπειες της, οι μαζικές συγκοινωνίες και η καλυτέρευση του οδικού δικτύου βοήθησαν την κατάσταση με αποτέλεσμα μεγαλύτερη ύφεση των συνεπειών.

Από τους, κατά μέσο όρο 6,5 νεκρούς την ημέρα από τροχαία πριν από 15 χρόνια φθάσαμε στους 2, 5 στις μέρες μας. Και πάλι όμως οι περίπου 800 νεκροί κατ’ έτος είναι συγκλονιστικό νούμερο τηρουμένων των αναλογιών και των συνθηκών για ανεπτυγμένη χώρα. Στην οπαία λίγο πριν την εισαγωγή του ευρώ, το ετήσιο κόστος τροχαίων αποτιμούνταν σε περίπου ένα τρισ. δραχμές δηλαδή περίπου τρία δισ. ευρώ.

Τώρα βεβαίως ίσως να μην υπάρχει πολυτέλεια για τέτοιους υπολογισμούς αφού τα εγχώρια και ξένα τεχνικά κλιμάκια παιδεύονται με άλλου είδους ζωτικές αξιολογήσεις. Στα χρόνια της κρίσης, καλύτερα, της τεχνικά ελεγχόμενης χρεοκοπίας, τα τροχαία οι συνέπειες τους και η οδική ασφάλεια γενικότερα απέκτησαν ταξικά χαρακτηριστικά. Όπως και λογική διατίμησης σε όλο το φάσμα του χειρισμού ή της νοοτροπίας, από τον προληπτικό και επιμορφωτικό έως τον διοικητικό και ποινικό καταλογισμό.