Η Καλή Βρύση είναι ένας τόπος πλούσιος σε παραδόσεις, με ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων, με φιλόξενους κατοίκους αλλά κυρίως με κατοίκους που σέβονται τις παραδόσεις των προγόνων τους, τις διαφυλάττουν, τις αναβιώνουν κάθε χρόνο και το σημαντικότερο τις μεταλαμπαδεύουν στους νέους ανθρώπους.
Οι νέοι άνθρωποι είναι η κινητήρια δύναμη αυτού του χωριού. Χάρη στον δυναμισμό, τον αυθορμητισμό, την αποφασιστικότητα που τους διακρίνει, κυρίως όμως χάρη στην αγάπη τους για τον τόπο που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν, τα τελευταία χρόνια η Τοπική Κοινότητα της Καλής Βρύσης αποτελεί πόλο έλξης δεκάδων εκατοντάδων επισκεπτών από περιοχές της ανατολικής Μακεδονίας -και όχι μόνο- που έρχονται το χωριό για να ζήσουν από κοντά την αναβίωσης ενός πανάρχαιου εθίμου, τα Μπαμπούγερα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ένα έθιμο που παραμένει ακόμα ζωντανό και δίνει την ευκαιρία σε ντόπιους και επισκέπτες να διασκεδάσουν και να γλεντήσουν όλοι μαζί σαν μια μεγάλη παρέα. Το τριήμερο 6,7 και 8 Ιανουαρίου, μικροί και μεγάλοι κάτοικοι του χωριού, στην πλειοψηφία τους άντρες, (χωρίς να αποκλείονται οι γυναίκες και τα νέα κορίτσια) θα μεταμφιεστούν, θα ξεχυθούν στους δρόμους και θα γεμίσουν το χωριό με φωνές, τραγούδια και εκκωφαντικούς ήχους από τα κουδούνια, που έχουν κρεμασμένα στη μέση τους.
“Είναι μια σημαντική στιγμή για την τοπική κοινωνία μας”, λέει στο ΑΠΕ–ΜΠΕ ο γραμματέας του Πολιτιστικού Συλλόγου της Καλή Βρύσης, Δημήτρης Σίδος, ένας νέος και δραστήριος άνθρωπος. “Είναι η κορύφωση -ή αν θέλετε η έναρξη- των ποικίλλων πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων που διοργανώνονται σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Είναι ένα παραδοσιακό λαϊκό δρώμενο που δεν θέλουμε να χαθεί γι’ αυτό φροντίζουμε κάθε χρόνο να το διοργανώνονται καλύτερα και να προσκαλούμε τον κόσμο να έρθει να το δει από κοντά και να διασκεδάσει μαζί μας”.
Τα Μπαμπούγερα έχουν τις ρίζες τους στη λατρεία του θεού Διονύσου κι αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο, αφού το 1996 η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ένα σημαντικό ιερό της λατρείας του Διονύσου μόλις 2 χλμ. έξω από την Καλή Βρύση. Μια μεγάλη ομάδα επιστημονικών συνεργατών, αρχαιολόγων, αρχιτεκτόνων, σχεδιαστών καθώς και εργατών της περιοχής, εργάστηκαν με ζήλο και συνέπεια στην πολύχρονη αυτή ανασκαφική έρευνα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Μετά το τέλος των ανασκαφικών εργασιών ακολούθησε η κατασκευή ενός από τα καλύτερα στέγαστρα του ελλαδικού χώρου έπειτα από χρηματοδότηση της τότε Νομαρχίας Δράμας.
Η ανασκαφή αποκάλυψε το συγκρότημα του ιερού στη θέση μικρή Τούμπα. Η θέση αυτή, σε απόσταση περίπου 2 χλμ., ανήκει στην κοινότητα Καλής Βρύσης και δεσπόζει σε όλη την κοιλάδα του ποταμού Αγγίτη πάνω σε ένα πλάτωμα. Αποτελεί φυσική θέση αρκετά αξιόλογη, στοιχείο σημαντικό για διάφορες εποχές, ανάμεσα στα βουνά Μενοίκιο και Φαλακρό, σε μικρή απόσταση από το σπήλαιο Μααρά Αγγίτη.
Πρόκειται για ορθογώνιο κτιριακό συγκρότημα, διαστάσεων 34 Χ 16 μ. που σώζεται σε καλή κατάσταση και εσωτερικά χωρίζεται σε τρεις κύριες περιοχές που αποτελούν τις λειτουργικές ενότητες του ιερού, με κύριο χώρο αδύτου τον πρώτο χώρο που χρονολογικά ανήκει στο τέλος του 4ου με αρχές του 3ου αιώνα π.Χ.
Ο θεός Διόνυσος ήταν ο θεός της καρποφορίας, της ηδονής, της αμπέλου και του θεάτρου. Γιος μιας χθόνιας θεάς, της Σεμέλης και του ουράνιου θεού Δία, καρπός μιας παράνομης σχέσης, που εξαιτίας αυτής φυγαδεύτηκε στη Θράκη, όπου και μεγάλωσε. Λατρεύτηκε στην περιοχή αυτή με ιδιαίτερο πάθος επειδή έδωσε την ελπίδα στον άνθρωπο και της ένθεης μανίας να υπερβεί τα όρια του.
“Τα Mπαμπούγερα”, σημειώνει ο Δημήτρης Σίδος, “με την εντυπωσιακή και επιβλητική μορφή τους ξεχύνονται στους δρόμους μετά τον αγιασμό των υδάτων ανήμερα των Θεοφανείων και χτυπούν τον κόσμο με το σακίδιο στάχτης που κρατούν στο χέρι για να ξορκίσουν το κακό”.
Η μάσκα, που γίνεται από δέρματα ζώων, έχει τη μορφή τράγου, ενός ζώου που συμβολίζει τη δύναμη για ζωή. Επίσης, τα κουδούνια που ζώνονται στη μέση βγάζουν έναν ήχο για να ξυπνήσουν τη φύση. Η καμπούρα που τοποθετείται πίσω στην πλάτη συμβολίζει τη γριά μπάμπω, που έχει αποδώσει τους καρπούς της ζωής, δηλαδή τους απογόνους, και με τον τρόπο αυτό τιμάται η συμβολή όλων των ηλικιωμένων στη διατήρηση των παραδόσεων και στη διάδοσή τους από γενιά σε γενιά.
Να σημειωθεί ότι αρκετές από τις στολές που φορούν σήμερα οι νέοι, κατά το έθιμο κατασκευάστηκαν ακόμα και πριν από εκατό χρόνια, γι’ αυτό και γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια συντήρησής τους. Σύμφωνα με τις λαϊκές παραδόσεις και τους τοπικούς θρύλους, τα μπαμπούγερα, κατά την εποχή του Διόνυσου, ήταν σάτυροι, ακόλουθοι του θεού, που γλεντούσαν σε μια ζωή ανέμελη γεμάτη κρασί και χορό.
Στα ελληνιστικά χρόνια, στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου, λέγεται ότι αυτούς τους χρησιμοποίησε ο μεγάλος στρατηλάτης στις εκστρατείες του, με σκοπό να τραπούν σε φυγή οι ελέφαντες του βασιλιά της Περσίας, τρομάζοντας από τον ήχο των κουδουνιών.
Την περίοδο της τουρκοκρατίας κανένας Τούρκος φοροεισπράκτορας δεν πάτησε το πόδι του στην Καλή Βρύση για να πάρει το λεγόμενο χαράτσι των Ελλήνων προς τους Τούρκους, καθώς έκαναν την εμφάνισή τους τα άγρια σε όψη μπαμπούγερα και τους τρομοκρατούσαν, με αποτέλεσμα να τρέπονται σε φυγή.
Φέτος, οι γιορτές του ξεχωριστού αυτού εθίμου κορυφώνονται στις 8 Ιανουαρίου, με την αναπαράσταση του Διονυσιακού γάμου. Σε αυτή τη γιορτή μεταμφιεσμένων κυριαρχεί ο αυθορμητισμός και ο ενθουσιασμός.
“Είναι μια έξαρση της κοινωνίας”, λέει με έμφαση ο Δημήτρης Σίδος, “για να ξεφύγει από την καθημερινότητα και τα προβλήματά της”.
