Συντάξεις: Τα όρια ηλικίας και όλες οι αλλαγές

Αναλυτικοί πίνακες αλλά και παραδείγματα:

ΚΕΦAΛΑΙΟ 1: ΟΡΙΑ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ
ΠΑΛΑΙΟΙ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ ΙΚΑ-ΕΤΑΜ
(υπαχθέντες για πρώτη φορά στην ασφάλιση μέχρι και 31.12.1992)
1. Για τους ασφαλισμένους που συνταξιοδοτούνται λόγω 35ετίας, (παρ.1 του άρθρου 10 του ν. 825/1978, όπως αντικαταστάθηκαν με την παρ.1 του άρθρου 143 του ν. 3655/2008, την παρ. 1 του άρθρου 10 του ν.3863/2010 και την υποπαράγραφο ΙΑ.4 της παραγράφου ΙΑ του άρθρου πρώτου του ν.4093/12):
Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι ακόλουθες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:
ΕΤΟΣ συμπλήρωσης των 10500 ημερών ασφάλισης
ΗΜΕΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ που απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση
ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ συνταξιοδότησης

Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξη με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων που διαμορφώνονται κατά το έτος συμπλήρωσης των 10.500 ημερών ασφάλισης. Στην περίπτωση συμπλήρωσης των 10.500 Η.Ε. από 1.1.2013 και εφεξής το όριο ηλικίας είναι το 62ο (με 12.000 Η.Ε.).
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την ανωτέρω σχετική Υ.Α., οι ανωτέρω ασφαλισμένοι υπάγονται στον Πίνακα 1 της εν λόγω απόφασης και ακολουθούν την εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του Πίνακα αυτού.
Παραδείγματα:
i. Ασφαλισμένος/-η που το έτος 2012 είχε συμπληρώσει 10.500 ημέρες ασφάλισης και συμπληρώνει το 59ο έτος της ηλικίας του το έτος 2016: δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας 59 ετών και 9 μηνών (ΠΙΝΑΚΑΣ 1) (και εφόσον, βέβαια, έχει τις απαιτούμενες 11.100 ημέρες ασφάλισης) .

ii. Ασφαλισμένος/-η που συμπληρώνει από 1.1.2013 και εφεξής 10.500 ημέρες ασφάλισης, δικαιούται σύνταξη με τις προϋποθέσεις που ισχύουν από το έτος αυτό και εφεξής, δηλαδή με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας και 12.000 ημερών ασφάλισης (η πρόβλεψη αυτή υπήρχε ήδη από το ν. 4093/12 και δεν άλλαξε).
2. Για τους ασφαλισμένους/-ες που συνταξιοδοτούνται με 10.000 ημέρες ασφάλισης (παρ.1β του άρθρου 28 του α.ν. 1846/1951, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 12 του άρθρου 10 του ν.3863/2010 και την υποπαράγραφο ΙΑ.4 της παραγράφου ΙΑ του άρθρου πρώτου του ν.4093/12):
α. Γυναίκες ασφαλισμένες :
Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι ακόλουθες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:
ΕΤΟΣ συμπλήρωσης των 10.000 ημερών ασφάλισης

Οι ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξη με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων που διαμορφώνονται κατά το έτος συμπλήρωσης των 10.000 ημερών ασφάλισης.
Για τη λήψη μειωμένης σύνταξης, απαιτείται η πραγματοποίηση τουλάχιστον 100 ημερών ασφάλισης, κάθε έτος, την αμέσως προηγούμενη πενταετία πριν το έτος υποβολής της αίτησης για σύνταξη.
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την ανωτέρω σχετική Υ.Α., οι ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας υπάγονται στον Πίνακα 2 της εν λόγω απόφασης και ακολουθούν την εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του Πίνακα αυτού.

Παραδείγματα :
i. Ασφαλισμένη που συμπληρώνει τις 10.000 ημέρες ασφάλισης το έτος 2011 και συμπληρώνει το 58o έτος της ηλικίας της το έτος 2017 : δικαιούται πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας 61 ετών και 5 μηνών (ΠΙΝΑΚΑΣ 2) (και εφόσον έχει τις απαιτούμενες 10.400 ημέρες ασφάλισης).
ii. Ασφαλισμένη που συμπληρώνει τις 10.000 ημέρες ασφάλισης το έτος 2012 και συμπληρώνει το 56,5 έτος της ηλικίας της το έτος 2018: δικαιούται μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας 61 ετών και 9 μηνών (και εφόσον έχει τις απαιτούμενες 10.800 ημέρες ασφάλισης).
Στην περίπτωση αυτή, επειδή το κατοχυρωμένο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης έως την έναρξη της ισχύος του ν. 4336/2015 δεν ήταν ακέραιο έτος (δηλαδή ήταν το 56,5 ετών), για τον υπολογισμό του νέου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης μετά την ισχύ του ν.4336/2015, χρησιμοποιούνται οι προβλεπόμενοι στο άρθρο 1 παρ. 2 της ανωτέρω σχετικής Υ.Α. μαθηματικοί τύποι.
iii. Ασφαλισμένη που συμπληρώνει τις 10.000 ημέρες ασφάλισης το έτος 2013, δικαιούται πλήρη σύνταξη με τις προϋποθέσεις που ισχύουν από το έτος αυτό και εφεξής, δηλαδή με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας και 12.000 ημερών ασφάλισης (η πρόβλεψη αυτή υπήρχε ήδη από το ν. 4093/12 και δεν άλλαξε).
Στις περιπτώσεις της μειωμένης σύνταξης εξακολουθεί να ισχύει η προϋπόθεση των 100 τουλάχιστον ημερών ασφάλισης ανά έτος, την τελευταία πενταετία πριν την υποβολή της αίτησης για σύνταξη.
β. Άνδρες ασφαλισμένοι :
Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι ακόλουθες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:
ΕΤΟΣ συμπλήρωσης των 10.000 ημερών ασφάλισης

Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξη με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων που διαμορφώνονται κατά τη συμπλήρωση των 10.000 ημερών ασφάλισης.

Για τη λήψη μειωμένης σύνταξης, απαιτείται η πραγματοποίηση τουλάχιστον 100 ημερών ασφάλισης, κάθε έτος, την αμέσως προηγούμενη πενταετία πριν το έτος υποβολής της αίτησης για σύνταξη.
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την ανωτέρω σχετική Υ.Α., οι ανωτέρω ασφαλισμένοι υπάγονται στον Πίνακα 2 της εν λόγω απόφασης και ακολουθούν την εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του Πίνακα αυτού.
Παραδείγματα :
i. Ασφαλισμένος που συμπληρώνει τις 10.000 ημέρες ασφάλισης το έτος 2012 και συμπληρώνει το 63,5 έτος της ηλικίας του το έτος 2018: δικαιούται πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας 65 ετών και 3 μηνών.
Στην περίπτωση αυτή, επειδή το κατοχυρωμένο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης έως την έναρξη της ισχύος του ν. 4336/2015 δεν ήταν ακέραιο έτος (δηλαδή ήταν 63,5 ετών), για τον υπολογισμό του νέου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης μετά την ισχύ του ν.4336/2015, χρησιμοποιούνται οι προβλεπόμενοι στο άρθρο 1 παρ. 2 της ανωτέρω σχετικής ΥΑ μαθηματικοί τύποι.
ii. Ασφαλισμένος που συμπληρώνει τις 10.000 ημέρες ασφάλισης το έτος 2011 και συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας του το έτος 2017: δικαιούται μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας 62 ετών και 8 μηνών (ΠΙΝΑΚΑΣ 2).
iii. Ασφαλισμένος που συμπληρώνει τις 10.000 ημέρες ασφάλισης από 1.1.2013, συνταξιοδοτείται στο 67ο έτος της ηλικίας με πλήρες ποσό σύνταξης ή στο 62ο με μειωμένο ποσό σύνταξης (η πρόβλεψη αυτή υπήρχε ήδη από το ν. 4093/12 και δεν άλλαξε).
Στις περιπτώσεις της μειωμένης εξακολουθεί να ισχύει η προϋπόθεση των 100 τουλάχιστον ημερών ασφάλισης ανά έτος, την τελευταία πενταετία πριν την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης .
3. Για τις ασφαλισμένες που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης (παρ.1α και 3α του άρθρου 28 του α.ν. 1846/1951, όπως αντικαταστάθηκε με τις παρ. 11 και 13 του άρθρου 10 του ν.3863/2010 και την υποπαράγραφο ΙΑ.4 της παραγράφου ΙΑ του άρθρου πρώτου του ν.4093/12):
Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι ακόλουθες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:

Οι γυναίκες αυτής της κατηγορίας δικαιούνται πλήρη ή μειωμένη σύνταξη, με τη συμπλήρωση των ορίων ηλικίας που διαμορφώνονται κατά το έτος συμπλήρωσης του 60ου ή του 55ου έτους της ηλικίας τους, αντίστοιχα.
Για τη λήψη μειωμένης σύνταξης, απαιτείται η πραγματοποίηση τουλάχιστον 100 η.α. ανά έτος την τελευταία 5ετία πριν την υποβολή της αίτησης για σύνταξη.
Στο σημείο αυτό, υπενθυμίζουμε για τις ασφαλισμένες που είχαν θεμελιώσει δικαίωμα για μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος μέχρι και 31.12.2010 (δηλαδή είχαν συμπληρώσει μέχρι την ημερομηνία αυτή, τουλάχιστον το 55ο έτος της ηλικίας και 4.500 ημέρες ασφάλισης, από τις οποίες και 100 τουλάχιστον ανά έτος την τελευταία 5ετία), προβλεπόταν η διατήρηση ως προς τη λήψη πλήρους σύνταξης του 60ού έτους της ηλικίας. (για την περίπτωση αυτή βλέπε παράδειγμα iv).
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την ανωτέρω σχετική Υ.Α., η ανωτέρω κατηγορία ασφαλισμένων υπάγεται στον Πίνακα 2 της εν λόγω απόφασης και ακολουθεί την εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του Πίνακα αυτού.
Παραδείγματα :
i. Ασφαλισμένη που συμπληρώνει το 60ο έτος της ηλικίας το έτος 2012 και ως εκ τούτου το 62ο έτος της ηλικίας το έτος 2014, δικαιούται πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση των 4.500 ημερών ασφάλισης.
ii. Ασφαλισμένη που συμπληρώνει το 55ο έτος της ηλικίας το έτος 2012 και ως εκ τούτου το 57ο έτος της ηλικίας το έτος 2014, δικαιούται μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση των 4.500 ημερών ασφάλισης.
iii. Ασφαλισμένη που συμπληρώνει το 60ο ή το 55ο έτος της ηλικίας από 1.1.2013 και εφεξής, δικαιούται πλήρη ή μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 67ου ή του 62ου έτους της ηλικίας αντίστοιχα και των 4.500 ημερών ασφάλισης (η πρόβλεψη αυτή υπήρχε ήδη από το ν. 4093/12 και δεν άλλαξε).

iv. Ασφαλισμένη που έχει θεμελιώσει δικαίωμα για τη λήψη μειωμένης σύνταξη τον 10ο/2010 (55ο έτος της ηλικίας και 4.500 εκ των οποίων 100 τουλάχιστον ανά έτος την τελευταία 5ετία). Συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας τον 10ο/2015 και, υπαγόμενη στον Πίνακα 2 της ανωτέρω σχετικής Υ.Α., θεμελιώνει δικαίωμα σε πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος στην ηλικία των 60 ετών και 11 μηνών.
Στην περίπτωση της μειωμένης εξακολουθεί να ισχύει η προϋπόθεση των 100 τουλάχιστον ημερών ασφάλισης ανά έτος, την τελευταία πενταετία πριν την υποβολή της αίτησης για σύνταξη.
4. Για τις μητέρες ανηλίκων παιδιών (παράγραφος 17 περ. β΄ του άρθρου 10 του ν. 3863/2010 και υποπαράγραφος ΙΑ.4 της παραγράφου ΙΑ του άρθρου πρώτου του ν.4093/12):
Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι ακόλουθες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:

Η δυνατότητα συνταξιοδότησης με τις εν λόγω προϋποθέσεις, παρέχεται μόνο στην περίπτωση που κατά τη συμπλήρωση των 5.500 ημερών ασφάλισης συντρέχει και η ανηλικότητα του παιδιού.
Οι εν λόγω προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ισχύουν και για τους χήρους πατέρες ανηλίκων παιδιών.
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την ανωτέρω σχετική Υ.Α., οι ανωτέρω ασφαλισμένοι υπάγονται στον Πίνακα 2 της εν λόγω απόφασης και ακολουθούν την εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του Πίνακα αυτού.

Παραδείγματα :
i. Ασφαλισμένη μητέρα που κατά το έτος 2012 έχει συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης, έχει συγχρόνως ανήλικο παιδί, και συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας το έτος 2019: δικαιούται πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας 64 ετών και 5 μηνών (ΠΙΝΑΚΑΣ 2)
ii. Ασφαλισμένη μητέρα που κατά το έτος 2011 έχει συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης, έχει συγχρόνως ανήλικο παιδί και συμπληρώνει το 52o έτος της ηλικίας το έτος 2016: δικαιούται μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας 56 ετών και 9 μηνών (ΠΙΝΑΚΑΣ 2).
iii. Ασφαλισμένη μητέρα που συμπληρώνει από 1.1.2013 και εφεξής 5.500 ημέρες ασφάλισης και έχει συγχρόνως ανήλικο παιδί, δικαιούται πλήρη ή μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 67ου ή του 62ου έτους της ηλικίας αντίστοιχα (η πρόβλεψη αυτή υπήρχε ήδη από το ν. 4093/12 και δεν άλλαξε).
5. Για τους ασφαλισμένους που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης (άρθρο 28 παρ. 1α και 3α του α.ν. 1846/1951 και υποπαράγραφος ΙΑ.4 της παραγράφου ΙΑ του άρθρου πρώτου του ν.4093/12):
Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι ακόλουθες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:
Για τη λήψη της μειωμένης σύνταξης, εξακολουθεί να ισχύει η προϋπόθεση των 100 τουλάχιστον ημερών ασφάλισης ανά έτος, την τελευταία πενταετία πριν την υποβολή της αίτησης για σύνταξη.
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την ανωτέρω σχετική Υ.Α. δεν τροποποιήθηκε η προϋπόθεση συνταξιοδότησης της κατηγορίας αυτής, η οποία ισχύει ήδη από 1.1.2013 (η πρόβλεψη αυτή υπήρχε στο ν.4093/2012).

Παράδειγμα:
Ασφαλισμένος με συνολικό χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον 4.500 ημέρες από 1.1.2013 και εφεξής δικαιούται πλήρη ή μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 67ου ή του 62ου έτους της ηλικίας αντίστοιχα (η πρόβλεψη αυτή υπήρχε ήδη από το ν. 4093/12 και δεν άλλαξε).
Στην περίπτωση της μειωμένης εξακολουθεί να ισχύει η προϋπόθεση των 100 τουλάχιστον ημερών ασφάλισης ανά έτος, την τελευταία πενταετία πριν την υποβολή της αίτησης για σύνταξη.
6. 1. Για τους ασφαλισμένους/ες που συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις των β.δ. 7/65, β.δ. 649/68 και του άρθρου 19, του ν.2703/99 (αρ. 10 παρ. 15Β του ν. 3863/2010 και υποπαράγραφος ΙΑ.4 της παραγράφου ΙΑ του άρθρου πρώτου του ν.4093/12), για τους οποίους προβλέπεται όριο ηλικίας συνταξιοδότησης:
Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, όπως έχουν περιγραφεί στην εγκύκλιο Φ80000/οικ.27040/1798/21.11.2012 (ΑΔΑ: Β4ΣΞΛ-Ο6Υ).
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την ανωτέρω σχετική Υ.Α. οι ανωτέρω υπάγονται στον Πίνακα 2 της απόφασης αυτής και ακολουθούν την εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του εν λόγω Πίνακα.
Παραδείγματα :
i. Ασφαλισμένος, ο οποίος είχε κατοχυρώσει το 62ο έτος της ηλικίας του για πλήρη σύνταξη, ως προσωπικό εδάφους αεροπορικών επιχειρήσεων, το οποίο το συμπληρώνει το 2016: θα δικαιωθεί πλήρους σύνταξης στο όριο ηλικίας των 63 ετών και 3 μηνών, εφόσον έχει και τις απαιτούμενες 4500 ημέρες ασφάλισης (ΠΙΝΑΚΑΣ 2).
ii. Ασφαλισμένος, που είχε κατοχυρώσει το 61ο έτος της ηλικίας για πλήρη σύνταξη ως προσωπικό εδάφους αεροπορικών επιχειρήσεων, το οποίο το συμπλήρωσε το 2014, δικαιούται σύνταξης με τη συμπλήρωση των απαιτούμενων 4500 ημερών ασφάλισης (ΠΙΝΑΚΑΣ 2).
iii. Ασφαλισμένος, ο οποίος είχε κατοχυρώσει το 56ο έτος της ηλικίας για μειωμένη σύνταξη, ως τεχνικό προσωπικό αεροπορικών επιχειρήσεων, το οποίο το συμπληρώνει το 2016: θα δικαιωθεί μειωμένης σύνταξης στο όριο ηλικίας των 58 ετών και 9 μηνών (εφόσον έχει και τις απαιτούμενες 4500 ημέρες ασφάλισης) (ΠΙΝΑΚΑΣ 2).
6. 2. Για τους ασφαλισμένους /ες που συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις των β.δ. 7/65, β.δ. 649/68 και του άρθρου 19, του ν.2703/99 (αρ. 10 παρ. 15Β του ν. 3863/2010 και υποπαράγραφος ΙΑ.4 της παραγράφου ΙΑ του άρθρου πρώτου του ν.4093/12), για τους οποίους δεν προβλέπεται όριο ηλικίας συνταξιοδότησης:

Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, όπως έχουν περιγραφεί στην εγκύκλιο Φ80000/οικ.27040/1798/21.11.2012 (ΑΔΑ: Β4ΣΞΛ-Ο6Υ).
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την ανωτέρω σχετική Υ.Α. οι ανωτέρω υπάγονται στον Πίνακα 1 της απόφασης αυτής και ακολουθούν την εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του εν λόγω Πίνακα.
Παραδείγματα:
i.Ασφαλισμένη που το έτος 2018 συμπληρώνει τις 7500 ημέρες ασφάλισης ως προσωπικό εδάφους αεροπορικών επιχειρήσεων, δικαιούται σύνταξης με τη συμπλήρωση του 58ου έτους και 6 μηνών, όπως δηλαδή διαμορφώνεται το 55ο έτος κατά το συγκεκριμένο ημερολογιακό έτος (ΠΙΝΑΚΑΣ 1).
ii.Ασφαλισμένος-η που το έτος 2016, συμπληρώνει 7500 ημέρες ασφάλισης ως ιπτάμενο προσωπικό αεροπορικών επιχειρήσεων, δικαιούται σύνταξης με τη συμπλήρωση του 56ου έτους και 9 μηνών, όπως δηλαδή διαμορφώνεται το 55ο έτος κατά το συγκεκριμένο ημερολογιακό έτος (ΠΙΝΑΚΑΣ 1).
iii.Ασφαλισμένος, που το έτος 2020 συμπληρώνει 9000 ημέρες ασφάλισης ως τεχνικό προσωπικό αεροπορικών επιχειρήσεων, δικαιούται σύνταξης με τη συμπλήρωση του 60ου έτους και 3 μηνών, όπως δηλαδή διαμορφώνεται το 55ο έτος κατά το συγκεκριμένο ημερολογιακό έτος (ΠΙΝΑΚΑΣ 1).
7.Για τους ασφαλισμένους/-ες, (ηθοποιούς μελοδραματικού θεάτρου και μουσικούς πνευστών οργάνων) του Π.Δ 212/84, όπως τροποποιήθηκαν με τις διατάξεις της υποπαραγράφου ΙΑ.4 της παραγράφου ΙΑ του άρθρου πρώτου ν.4093/2012:
Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι ακόλουθες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την ανωτέρω σχετική Υ.Α. οι ανωτέρω υπάγονται στον Πίνακα 2 της απόφασης αυτής και ακολουθούν την εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του εν λόγω Πίνακα.
Παράδειγμα:
Ασφαλισμένος, ο οποίος συμπληρώνει το 52ο έτος της ηλικίας του) τον 9ο/2015, δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας (ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ) (και εφόσον, βέβαια, κατά τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας έχει τις απαιτούμενες κατά τη νομοθεσία ημέρες ασφάλισης) .

8. Για τους ασφαλισμένους/-ες, χορευτές/-τριες που συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις του π.δ 212/84, όπως τροποποιήθηκαν με τις διατάξεις της υποπαραγράφου ΙΑ.4 της παραγράφου ΙΑ του άρθρου πρώτου ν.4093/2012:
Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι ακόλουθες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την ανωτέρω σχετική Υ.Α. οι ανωτέρω υπάγονται στον Πίνακα 2 της απόφασης αυτής και ακολουθούν την εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του εν λόγω Πίνακα.
Παράδειγμα: Ασφαλισμένος, ο οποίος συμπληρώνει το 50ο έτος της ηλικίας του το 2017, δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας των 58 ετών και 5 μηνών (ΠΙΝΑΚΑΣ 2) (και εφόσον, βέβαια, έχει τις απαιτούμενες κατά τη νομοθεσία ημέρες ασφάλισης) .
9. Για τους ασφαλισμένους/ες του Ιδρύματος, που συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις του ν.1210/81 (ηθοποιοί θεάτρου πρόζας και μουσικών , υποβολέων και μουσικών εγχόρδων και κρουστών οργάνων, τεχνικών θεάτρου και κινηματογράφου, προσωπικού σκηνής),όπως τροποποιήθηκαν με τις διατάξεις της υποπαραγράφου ΙΑ.4 της παραγράφου ΙΑ του άρθρου πρώτου ν.4093/2012):
Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι ακόλουθες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την κοινοποιούμενη Υ.Α. οι ανωτέρω υπάγονται στον Πίνακα 2 της απόφασης αυτής και ακολουθούν την εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του Πίνακα αυτού.

Παράδειγμα: Ασφαλισμένη, η οποία συμπληρώνει το 57ο έτος της ηλικίας της το 2019, δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας των 63 ετών και 3 μηνών (ΠΙΝΑΚΑΣ 2) (και εφόσον, βέβαια, έχει τις απαιτούμενες κατά τη νομοθεσία ημέρες ασφάλισης) .
ΝΕΟΙ AΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ
(υπαχθέντες για πρώτη φορά στην ασφάλιση από 1.1.1993 και εφεξής)
1. Για τους ασφαλισμένους/-ες που συνταξιοδοτούνται με 12.000 ημέρες ασφάλισης (παρ. 10 του άρθρου 10 του ν.3863/2010 και υποπαράγραφος ΙΑ.4 της παραγράφου ΙΑ του άρθρου πρώτου του ν.4093/12):
Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι ακόλουθες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:
Οι ασφαλισμένοι/-ες της κατηγορίας αυτής, από 1.1.2013, συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 12.000 ημερών ασφάλισης και του 62ου έτους της ηλικίας.
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την ανωτέρω σχετική Υ.Α., δεν τροποποιήθηκε η προϋπόθεση συνταξιοδότησης της κατηγορίας αυτής, η οποία ισχύει ήδη από 1.1.2013 (η πρόβλεψη αυτή υπήρχε στο ν.4093/2012).
2. Για τις μητέρες ανηλίκων παιδιών (παρ. 17, περ. ε΄, του άρθρου 10 του ν.3863/2010 και υποπαράγραφος ΙΑ.4 της παραγράφου ΙΑ του άρθρου πρώτου του ν.4093/12):

Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι ακόλουθες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:
Η δυνατότητα συνταξιοδότησης με τις εν λόγω προϋποθέσεις, παρέχεται μόνο στην περίπτωση που κατά τη συμπλήρωση των 6.000 ημερών ασφάλισης συντρέχει και η ανηλικότητα του παιδιού.
Οι εν λόγω προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ισχύουν και για τους χήρους πατέρες ανηλίκων παιδιών.
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την ανωτέρω σχετική Υ.Α. δεν τροποποιήθηκε η προϋπόθεση συνταξιοδότησης της κατηγορίας αυτής, η οποία ισχύει ήδη από 1.1.2013 και εφεξής, δηλαδή 6.000 ημέρες ασφάλισης, ανήλικο τέκνο και το 67ο ή το 62ο έτος της ηλικίας για τη λήψη πλήρους ή μειωμένης σύνταξης αντίστοιχα (η πρόβλεψη αυτή υπήρχε στο ν.4093/2012).
Σημειώνεται ότι, για την προϋπόθεση συνταξιοδότησης ως μητέρα ανήλικου παιδιού, όπως ίσχυε τα έτη 2010-2012, δεν προβλεπόταν δυνατότητα κατοχύρωσης, αλλά μόνο θεμελίωσης.
3. Για τους ασφαλισμένους/-ες του Ιδρύματος που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης (παρ.1 άρθρο 24 του ν.2084/1992 και υποπαράγραφος ΙΑ.4 της παραγράφου ΙΑ του άρθρου πρώτου του ν.4093/12):
Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι ακόλουθες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:

Στην περίπτωση λήψης μειωμένης σύνταξης, εξακολουθεί να ισχύει η ειδική πρόσθετη προϋπόθεση των 750 ημερών ασφάλισης τουλάχιστον, την τελευταία πενταετία πριν την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης.
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την κοινοποιούμενη Υ.Α. δεν τροποποιήθηκε η προϋπόθεση συνταξιοδότησης της κατηγορίας αυτής, η οποία ισχύει ήδη από 1.1.2013, (η πρόβλεψη αυτή υπήρχε στο ν.4093/2012).
Παράδειγμα:
i. Ασφαλισμένος/-η με συνολικό χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον 4.500 ημέρες, από 1.1.2013 και εφεξής δικαιούται πλήρη ή μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 67ου ή του 62ου έτους της ηλικίας αντίστοιχα (η πρόβλεψη αυτή υπήρχε ήδη από το ν. 4093/12 και δεν άλλαξε).
Στην περίπτωση της μειωμένης εξακολουθεί να ισχύει η προϋπόθεση των 750 τουλάχιστον ημερών ασφάλισης την τελευταία πενταετία πριν την υποβολή της αίτησης για σύνταξη.
4. Για τους ασφαλισμένους/-ες του Ιδρύματος που συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις του αρ.24 παρ.4 του ν.2084/92 όπως τροποποιήθηκαν με τις διατάξεις της υποπαραγράφου ΙΑ.4 της παραγράφου ΙΑ του άρθρου πρώτου ν.4093/2012 (ηθοποιοί μελοδραματικού θεάτρου, μουσικού θεάτρου και θεάτρου πρόζας, μουσικοί εγχόρδων, κρουστών και πνευστών οργάνων, τεχνικοί θεάτρου και κινηματογράφου, υποβολείς, προσωπικό σκηνής, χορευτές, προσωπικό αεροπορικών εταιρειών, πτυχιούχοι χειριστές αεροσκαφών που εκτελούν πτητικές εργασίες):
Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι ακόλουθες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:
Β. Μετά το ν. 4336/2015 και την κοινοποιούμενη Υ.Α. οι ανωτέρω υπάγονται στον Πίνακα 2 της απόφασης αυτής και ακολουθούν την εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του Πίνακα αυτού.
Παράδειγμα: Χορευτής – ασφαλισμένος, ο οποίος συμπληρώνει το 62ο έτος της ηλικίας της το 2018, δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας των 64 ετών και 6 μηνών (ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ) (και εφόσον, βέβαια, έχει τις απαιτούμενες κατά τη νομοθεσία ημέρες ασφάλισης) .

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΙΣΧΥΟΥΝ ΓΙΑ ΠΑΛΑΙΟΥΣ & ΝΕΟΥΣ AΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥΣ ΙΚΑ-ΕΤΑΜ
1. Για τους ασφαλισμένους/-ες που συνταξιοδοτούνται ως σύζυγοι, γονείς ή αδελφοί ατόμων με αναπηρία, με 7.500 ημέρες ασφάλισης (άρθρο 37 του ν.3996/2011):
Α. Σύμφωνα με τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις ίσχυαν οι ακόλουθες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:

Οι ασφαλισμένοι/-ες της κατηγορίας αυτής, έως 18.8.2015, συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 7.500 ημερών πραγματικής ασφάλισης Χ.Ο.Η., εφόσον είναι σύζυγοι, γονείς ή αδελφοί ατόμων με αναπηρία και πληρούν και τις λοιπές προϋποθέσεις του ανωτέρω νομοθετικού πλαισίου.
Β. Με το ν. 4336/2015 και την ανωτέρω σχετική Υ.Α., θεσπίζεται ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για την εν λόγω κατηγορία ασφαλισμένων το 55ο έτος και οι ανωτέρω ασφαλισμένοι, που υπάγονται στον Πίνακα 1 της εν λόγω απόφασης, ακολουθούν την εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του Πίνακα αυτού, με κριτήριο το έτος κατά το οποίο συμπληρώνεται ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης, ήτοι οι 7.500 ημέρες ασφάλισης (με την προϋπόθεση φυσικά ότι συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις του νομοθετικού πλαισίου του ν. 3996/2011).
Παράδειγμα:
i. Ασφαλισμένος, με σύζυγο ανάπηρο 80% που μέχρι την 18.8.2015 έχει συμπληρώσει 7.500 ημέρες πραγματικής ασφάλισης και η αναπηρία πιστοποιείται ότι υπήρχε μέχρι την ημερομηνία αυτή, δικαιούται σύνταξη με τον ανωτέρω χρόνο ασφάλισης, χωρίς όριο ηλικίας, και εφόσον πληροί και τις λοιπές προϋποθέσεις του ανωτέρω νομοθετικού πλαισίου (ν.3996/2011).
ii. Ασφαλισμένος/-η που είναι σύζυγος, γονέας ή αδελφός ατόμων με αναπηρία, συμπληρώνει τις 7.500 ημέρες ασφάλισης (και πληροί και τις λοιπές προϋποθέσεις που προβλέπονται στο ανωτέρω νομοθετικό πλαίσιο, ν. 3996/2011) κατά το έτος 2017: δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας των 57 ετών και 8 μηνών, που αντιστοιχεί, σύμφωνα με τον ΠΙΝΑΚΑ 1, στο νέο όριο ηλικίας που ισχύει για την ηλικία των 55 ετών για το έτος 2017.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΟΣΟΣΤΑ ΜΕΙΩΣΗΣ ΜΕΙΩΜΕΝΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ
1. Με τις διατάξεις της περ. 3 της υποπαραγράφου Ε3 της παραγράφου Ε του άρθρου 2 του ν.4336/2015 και του άρθρου 2 της ανωτέρω σχετικής Υ.Α. θεσπίζεται, στις περιπτώσεις συνταξιοδότησης με προϋποθέσεις μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, επιπλέον ποσοστό μείωσης της σύνταξης, ύψους 10%. Η μείωση αυτή υπολογίζεται επί του ποσού της σύνταξης που προκύπτει μετά την προβλεπόμενη στο άρθρο 145 παρ. 3 του ν.3655/2008 (ΦΕΚ 58, Α΄) μείωση και επιβάλλεται μέχρι τη συμπλήρωση του διαμορφούμενου, κατά περίπτωση, νέου ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, σύμφωνα με τους Πίνακες 1 και 2 της εν λόγω Υ.Α..
Σημειώνεται ότι το ανωτέρω ποσοστό μείωσης του ποσού της σύνταξης δεν εφαρμόζεται στις περιπτώσεις όπου το δικαίωμα λήψης μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος έχει μεν θεμελιωθεί πριν την έναρξη ισχύος του ν. 4336/2015, αλλά αυτό ασκείται από την έναρξη ισχύος του ν.4336/2015 και μετά (ήτοι από 19.8.2015 και εφεξής).
Επίσης, στην περίπτωση λήψης μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, το προβλεπόμενο από το άρθρο 145 παρ. 3 του ν.3655/2008 (ΦΕΚ 58, Α΄) ποσοστό μείωσης υπολογίζεται σε σχέση με το διαμορφούμενο, κατά περίπτωση, νέο όριο ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, σύμφωνα με τους Πίνακες 1 και 2 της ανωτέρω σχετικής Υ.Α., και σε καμία περίπτωση δεν υπερβαίνει το ποσοστό μείωσης που αντιστοιχεί σε πέντε έτη ηλικίας.
Παραδείγματα :
i. Ασφαλισμένη που θεμελίωσε δικαίωμα μειωμένης σύνταξης το Μάρτιο 2015 και το ασκεί την 10.12.2015 (ήτοι μετά την έναρξη ισχύος του ν.4336/2015): το ποσό της σύνταξης μειώνεται κατά 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται σε σχέση με το διαμορφούμενο, κατά περίπτωση, νέο όριο ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, αλλά σε καμία περίπτωση το ποσοστό μείωσης δεν υπερβαίνει το ποσοστό μείωσης που αντιστοιχεί σε πέντε έτη ηλικίας (60 μήνες), ενώ δεν επιβάλλεται το επιπλέον ποσοστό μείωσης 10%.
Έστω ότι στο παράδειγμά μας το εξαγόμενο ποσό σύνταξης είναι 1000,00 € και η ασφαλισμένη συνταξιοδοτείται 5 έτη νωρίτερα από το πλήρες όριο ηλικίας: η σύνταξή της περιορίζεται κατά 60/200, ήτοι 700,00 €. Σε αυτήν την περίπτωση δεν επιβάλλεται η πρόσθετη μείωση του 10%.

ii. Ασφαλισμένη που θεμελιώνει δικαίωμα μειωμένης σύνταξης το Δεκέμβριο του 2015 (ήτοι μετά την έναρξη ισχύος του ν.4336/2015): το ποσό της σύνταξης μειώνεται κατά 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται σε σχέση με το διαμορφούμενο, κατά περίπτωση, νέο όριο ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, αλλά σε καμία περίπτωση το ποσοστό μείωσης δεν υπερβαίνει το ποσοστό μείωσης που αντιστοιχεί σε πέντε έτη ηλικίας (60 μήνες), ενώ επιβάλλεται και το επιπλέον ποσοστό μείωσης 10%.
Έστω ότι στο παράδειγμά μας το εξαγόμενο ποσό σύνταξης είναι 1000,00 € και η ασφαλισμένη συνταξιοδοτείται 5 έτη νωρίτερα από το πλήρες όριο ηλικίας: η σύνταξή της περιορίζεται κατά 60/200, ήτοι 700,00 €. Σε αυτήν την περίπτωση επιβάλλεται η πρόσθετη μείωση του 10%, οπότε το ποσό της σύνταξης ανέρχεται τελικά σε 630,00 € (700,00 € – (700,00 € * 10%)= 630,00 €). Η πρόσθετη μείωση θα διατηρηθεί μέχρι τη συμπλήρωση του διαμορφούμενου νέου ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, σύμφωνα με τους πίνακες της ανωτέρω σχετικής Υ.Α..
iii. Ασφαλισμένη που θεμελίωσε δικαίωμα μειωμένης σύνταξης ως μητέρα ανήλικου τέκνου τον Απρίλιο 2014, με τη συμπλήρωση του 50ου έτους της ηλικίας, και το ασκεί το Δεκέμβριο 2015 (ήτοι μετά την έναρξη ισχύος του ν.4336/2015): το ποσό της σύνταξης μειώνεται κατά 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται σε σχέση όχι με το ισχύον πριν το ν.4336/2015 όριο ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης (που στην προκειμένη περίπτωση ήταν το 55ο έτος), αλλά σε σχέση με το διαμορφούμενο, κατά περίπτωση, νέο όριο ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης (το οποίο στο εν λόγω παράδειγμα είναι το 62ο και 6 μηνών), αλλά σε καμία περίπτωση το ποσοστό μείωσης δεν υπερβαίνει το ποσοστό μείωσης που αντιστοιχεί σε πέντε έτη ηλικίας (60 μήνες), ενώ δεν επιβάλλεται το επιπλέον ποσοστό μείωσης 10%.
Έστω ότι στο παράδειγμά μας το εξαγόμενο ποσό σύνταξης είναι 1000,00 € και η ασφαλισμένη συνταξιοδοτείται 5 έτη νωρίτερα από το πλήρες όριο ηλικίας: η σύνταξή της περιορίζεται κατά 60/200, ήτοι 700,00 €. Σε αυτήν την περίπτωση δεν επιβάλλεται η πρόσθετη μείωση του 10%.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΠΟΥ ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ ΑΠΌ ΤΑ ΝΕΑ ΟΡΙΑ ΗΛΙΚΊΑΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ
Από τις ανωτέρω ρυθμίσεις εξαιρούνται:
Α. Οι υπαγόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, όπως αυτοί ορίζονται από τις ακόλουθες διατάξεις:
1. Απασχολούμενοι/ες, οι οποίοι υπάγονται στην ασφάλιση του νέου Πίνακα Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (Φ.10221/οικ.26816/929/30-11-2011 Υ.Α ,Φ.Ε.Κ 2778/τ.Β΄,2-12-2011), ο οποίος εκδόθηκε κατ᾿ εξουσιοδότηση του β’ εδαφίου της παρ.5 του αρ.28 του α.ν 1846/51 όπως ισχύει.
2. Απασχολούμενοι/ες σε υπόγειες στοές μεταλλείων-λιγνιτωρυχείων και σε υποθαλάσσιες στοές, οι οποίοι ασφαλίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.1 του αρ.20 του ν.997/79 και της παρ.2 του αρ.48 του ν.2084/92, όπως ισχύουν.
3. Απασχολούμενοι/ες στην επιφάνεια μεταλλείων-λιγνιτωρυχείων, οι οποίοι ασφαλίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.2 του αρ.13 του ν.2335/95 όπως ισχύουν.
4. Ασφαλισμένοι/ες που συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις του τέταρτου εδαφίου, παρ.1 του αρ.10 του ν.825/78 όπως ισχύει (35ετία με βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα).
5. Απασχολούμενοι/ες σε βαριές οικοδομικές ή τεχνικές εργασίες, οι οποίοι ασφαλίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του αρ.43 του ν.1543/85, όπως ισχύουν.
6. Απασχολούμενοι/ες ως προσωπικό ΟΤΑ, σε υπηρεσίες υγιεινής – καθαριότητας, οι οποίοι ασφαλίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του αρ.36 του ν.1694/87, όπως ισχύουν.
7. Οι υπαγόμενοι στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα της τέως Διεύθυνσης Ασφάλισης Προσωπικού ΔΕΗ και οι απασχολούμενοι σε ορυχεία, σταθμούς παραγωγής και δίκτυα, οι οποίοι ασφαλίζονται στον τομέα ΤΑΠ ΔΕΗ του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
8. Οι ναυτικοί, που ασφαλίζονται και συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις των παρ.1 έως 3 του αρ.14 του π.δ 913/78.
9. Οι ασφαλισμένοι/ες για πρώτη φορά από 1-1-1993 που υπάγονται στις διατάξεις του νέου Πίνακα Β.Α.Ε , σύμφωνα με την παρ.3 του αρ.24 του ν.2084/92.
10. Οι ασφαλισμένοι/ες για πρώτη φορά από 1-1-1993 που εργάζονται σε υπόγειες στοές μεταλλείων-λιγνιτωρυχείων , εναέριες ή υποθαλάσσιες εργασίες, καθώς και σε ορυχεία , σταθμούς παραγωγής και δίκτυα προκειμένου για τους ασφαλισμένους του ΤΑΠ-ΔΕΗ .
11. Οι ασφαλισμένοι/ες για πρώτη φορά από 1-1-1993 , οι οποίοι απασχολούνται σε οικοδομικές ή τεχνικές εργασίες καθώς και το προσωπικό ΟΤΑ που απασχολείται σε υπηρεσίες υγιεινής – καθαριότητας, και ασφαλίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.4, αρ.24 του ν.2084/92.
B. Όσοι συνταξιοδοτούνται είτε με βάση τις διατάξεις του ν. 612/1977, είτε με βάση τις διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτές (άρθρο 40 παρ. 8 του ν. 1902/1990, άρθρο 16 παρ. 3 του ν. 2227/1994, άρθρο 2 παρ. 2 του ν. 3075/2002, άρθρο 5 παρ. 1, 3 του ν. 3232/2004, άρθρο 61 παρ. 4 του ν. 3518/2006, άρθρο 37 παρ. 4 του ν. 3996/2011),
Γ. Οι ασφαλισμένοι που υπάγονται σε γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις συνταξιοδότησης ως μητέρες και χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων (άρθρο 144 παρ. 1 του ν.3655/2008 και παρ. 6 του άρθρου 24 του ν. 2084/1992 σε συνδυασμό με το τελευταίο εδάφιο της παρ. 17ε του άρθρου 10 του ν. 3863/2010).
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ
Ως γνωστόν, με την παρ. 1 του άρθρου 53 του ν. 2084/1992 ορίζεται ότι οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου των ασφαλισμένων των φορέων κύριας ασφάλισης ισχύουν και για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης, στους οποίους υπάγονται οι ασφαλισμένοι.
Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 41 του ν.4052/2012, οι ασφαλισμένοι του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) δικαιούνται σύνταξης, εφόσον θεμελιώνουν αντίστοιχο δικαίωμα συνταξιοδότησης στον φορέα κύριας ασφάλισής τους για την αυτή αιτία και έχουν συμπληρώσει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου που προβλέπει η νομοθεσία του αντίστοιχου φορέα κύριας ασφάλισής τους, καθώς και η γενικότερη νομοθεσία, όπως εκάστοτε ισχύουν.

Κατά συνέπεια, οι μεταβολές στα όρια ηλικία συνταξιοδότησης από τους φορείς κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο, που προβλέπονται στα άρθρα 1 και 2 του ν. 4336/2015 και στις Υπουργικές Αποφάσεις Φ.11321/οικ.47523/1570/23.10.2015 (Β΄2311, για τους ΦΚΑ) και 122900/0092/27.10.2015 (Β΄2325, για το Δημόσιο) ισχύουν και για το ΕΤΕΑ ως αντίστοιχο φορέα επικουρικής ασφάλισης.