Διαβάστε όλο το άρθρο των Financial Times
Καθώς το 2014 έφτασε στο τέλος του οι Financial Times επιχειρούν για άλλη μια φορά μια ακίνδυνη άσκηση μαντείας.
Όπως κάθε χρονιά, καλούμε ορισμένους από τους ειδικούς και τους σχολιαστές των FT να χαμηλώσουν τα φώτα, να ξεσκονίσουν τις κρυστάλλινες σφαίρες και να προβλέψουν τι θα συμβεί τους επόμενους 12 μήνες σε διάφορα θέματα, από τις βρετανικές εκλογές μέχρι τις προοπτικές της φορετής τεχνολογίας (wearable technology).
Πρόκειται για ένα ριψοκίνδυνο εγχείρημα. Στο περσινό άρθρο για τις προγνώσεις της πρωτοχρονιάς, υπήρχαν κάποιες εκτιμήσεις που δεν θα θέλαμε να τις θυμόμαστε. Ο Chris Giles είπε ότι η Τράπεζα της Αγγλίας θα αυξήσει τα επιτόκια το 2014. Ο Simon Kuper προέβλεψε ότι η Βραζιλία θα κερδίσει το Παγκόσμιο Κύπελλο. Ο Clive Cookson προέβλεψε ότι η Virgin Galactic θα πραγματοποιήσει φέτος την πρώτη επιτυχημένη εμπορική της πτήση.
Στον αντίποδα, πρέπει να απονείμουμε τα εύσημα σε κάποιους συναδέλφους. Ο Victor Mallet διακήρυξε ορθά ότι ο Narenda Modi θα κερδίσει τις εκλογές στην Ινδία. Ο Jonathan Ford έπεσε μέσα στο ότι η Σκωτία θα ψηφίσει όχι στην ανεξαρτησία (ακόμα και αν αυτό φαινόταν αμφίβολο πριν τις κάλπες). O Gideon Rachman προέβλεψε τις νίκες του γαλλικού Εθνικού Μετώπου και του βρετανικού κόμματος της Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (Ukip) στις ευρωεκλογές του Μαϊου.
Φυσικά μια άσκηση σαν αυτή έχει μόνο εν μέρει να κάνει με την παροχή της σωστής απάντησης σε ένα δεδομένο ερώτημα. Ένα σημαντικό κομμάτι της προσπάθειας αφορά την επιλογή της σωστής ερώτησης. Πέρυσι, παραβλέψαμε να εξετάσουμε κατά πόσον ο Πούτιν θα εισβάλλει στην Ουκρανία, αν μια αμφιλεγόμενη ομάδα με το όνομα Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε θα γινόταν στρατηγική απειλή στην Μέση Ανατολή ή αν η Κούβα θα ανακτούσε διπλωματικές σχέσεις με τις ΗΠΑ μετά από 50 χρόνια.
Θα συμβούν πράγματα στο θέατρο της παγκόσμιας ειδησεογραφίας που κανείς μας δεν μπορεί να φανταστεί ακόμα.
Jonathan Ford
Ναι. Υπάρχουν δύο λόγοι για τους οποίους μπορεί να σκεφτεί κανείς ότι η υπερπροσφορά στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου που οδήγησε την τιμή του πετρελαίου Brent να υποχωρήσει κατά περίπου 50% μεταξύ Ιουνίου και Δεκεμβρίου θα συνεχιστεί τουλάχιστον και μέχρι το πρώτο μισό του 2015.
Πρώτον, η παραγωγή αναμένεται να αυξηθεί. Η βιομηχανία σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ, που παρουσιάζεται ως ο πιο ευάλωτος τομέας στην βουτιά των τιμών, θα είναι σε θέση να αυξήσει την παραγωγή παρά τις οικονομικές πιέσεις που δέχεται. Εν τω μεταξύ, η Σαουδική Αραβία και άλλα μέλη του ΟΠΕΚ, η ομάδα των πετρελαιοπαραγωγών χωρών, δεν πρόκειται να κάνουν κάτι άλλο από μια ονομαστική μείωση στην παραγωγή.
Δεύτερον, η αύξηση της ζήτησης θα παραμείνει υποτονική όπως και στο δεύτερο μισό του 2014. Μια σημαντική ανάκαμψη της ανάπτυξης στην Κίνα και σε άλλες αναδυόμενες οικονομίες μπορεί να το αλλάξει αυτό αλλά βρίσκεται μήνες μακριά στην καλύτερη των περιπτώσεων. Στις συνθήκες αυτές, το πετρέλαιο αναμένεται να υποχωρήσει κάτω από τα 50 δολάρια το βαρέλι.
Με τον καιρό θα αρχίσουν να λειτουργούν οι δυνάμεις της αγοράς. Οι χαμηλότερες τιμές θα τονώσουν την ζήτηση και θα περιορίσουν την παραγωγή, ειδικά στις ΗΠΑ, και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι τιμές να είναι υψηλότερες στο τέλος του έτους από ότι στην αρχή. Ένα πράγμα είναι βέβαιο: όσο περισσότερο υποχωρούν οι τιμές, τόσο μεγαλύτερη η ζημιά στις επενδύσεις στην παραγωγή πετρελαίου και άρα τόσο πιο μεγάλη θα είναι η ανάκαμψη.
Ed Crooks
Ναι. Ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη έχει βουτήξει στο 0,3%, αρκετά κάτω από τον στόχο της ΕΚΤ του «κάτω, αλλά κοντά στο 2% μεσοπρόθεσμα». Ο κίνδυνος να ισχυροποιηθούν οι προσδοκίες για υπερβολικά χαμηλό πληθωρισμό ή αποπληθωρισμό είναι πλέον μεγάλος.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Μάριο Ντράγκι, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, ανακοίνωσε στα 4 Δεκεμβρίου του 2014 πως «ο ισολογισμός προορίζεται να κινηθεί προς τα επίπεδα που είχε στις αρχές του 2012». Η αύξηση στον ισολογισμό ανέρχεται στο 1 τρισ. ευρώ περίπου. Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι κάτι άλλο από τις απευθείας αγορές κρατικών ομολόγων θα διασφαλίσει το αποτέλεσμα.
Η αλλαγή στη γλώσσα από το «αναμένεται» στο «προορίζεται» έγινε, δυστυχώς, με την αντίθετη γνώμη έξι μελών του Συμβουλίου. Ωστόσο, όσο σκληρή και αν είναι η αντίσταση, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η ΕΚΤ θα αναγκαστεί να το δοκιμάσει. Mετά θα βγουν τα μαχαίρια.
Martin Wolf
Όχι. Αντιμέτωπος με μια οικονομική κρίση στο εσωτερικό και με κυρώσεις στο εξωτερικό, ο κ. Πούτιν θα βάλει στην άκρη τον επεκτατισμό του, τουλάχιστον το 2015. Αντίθετα, ο Ρώσος ηγέτης θα προσπαθήσει να εδραιώσει την παρουσία του στην Κριμαία και να κρατήσει τα αντιμαχόμενα μέρη στην «ανατολική Ουκρανία» σε μια ανεπίλυτη σύγκρουση (frozen conflict). Αυτό θα εμποδίσει το Κίεβο να κυβερνήσει αποτελεσματικά.
Ωστόσο, πρέπει να ληφθούν υπόψη δύο παράμετροι που μπορεί να αλλάξουν τα δεδομένα.
Πρώτον, ο Ρώσος ηγέτης έχει ξαφνιάσει επανειλημμένα τη Δύση – λίγοι περίμεναν την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014.
Δεύτερον, μια πιθανή αντίδραση του Πούτιν στα οικονομικά προβλήματα στο εσωτερικό θα ήταν η τόνωση του εθνικισμού μέσω μιας κλιμάκωσης της σύγκρουσης στην Ουκρανία.
Σε κάθε περίπτωση, οι οικονομικοί και στρατιωτικοί κίνδυνοι ενός πολέμου φαίνονται πολύ μεγάλοι για την Μόσχα το 2015.
James Blitz
Ναι. Οι προηγούμενες εκλογές το 2010 οδήγησαν στην πρώτη κυβέρνηση συνεργασίας από το 1945. Οι εκλογές του Μαϊου μπορεί να πάνε ακόμα πιο πέρα, αναβιώνοντας τις «εθνικές» κυβερνήσεις της δεκαετίας του 1930, φέρνοντας μαζί στην εξουσία τα δύο μεγάλα κόμματα, τους Εργατικούς και τους Συντηρητικούς. Όπως και το 1931 δεν θα είναι θέμα επιλογής αλλά αναγκαιότητας.
Η μείωση των ποσοστών και των τριών κομμάτων θα καταστήσει αδύνατη την συγκρότηση ενός βιώσιμου συνασπισμού με την συμμετοχή των Φιλελεύθερων Δημοκρατών και των Εργατικών ή των Συντηρητικών.
Το κόστος μιας συνεργασίας με το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας ή το Ukip, θα είναι πολύ υψηλό για να το αντέξουν οι Συντηρητικοί ή οι Εργατικοί. Το ίδιο ισχύει και για τον κίνδυνο μιας κυβέρνηση μειοψηφίας, που θα ακολουθηθεί από ένα γρήγορο δεύτερο γύρο εκλογών.
Ο σχηματισμός εθνικής κυβέρνησης δεν θα είναι εύκολη υπόθεση και θα δοθεί μάχη για το ποιος θα αναλάβει τα ηνία. Οποιαδήποτε συμφωνία συνεργασίας θα δεχθεί μεγάλη αμφισβήτηση και θα οδηγήσει σε αποχωρήσεις και από τις δύο πλευρές. Οι πολιτικοί θα χρειαστούν χρόνο για να προσαρμοστούν στο νέο κατακερματισμένο τοπίο.
Gideon Rachman
Όχι. Το ΙΚΙΛ, το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε, θα συνεχίσει να αποτελεί μια μεγάλη απειλή και το 2015. Το Πεντάγωνο θα παραμείνει επικεντρωμένο στην περιοχή, ειδικά στο Ιράκ, με στόχο να περιορίσει την ισχύ των τζιχαντιστών. Ειδικές δυνάμεις βρίσκονται ήδη στην περιοχή παρέχοντας στήριξη στην καθοδήγηση των αεροπορικών επιθέσεων.
Την επόμενη χρονιά πρέπει να αναμένεται μια πιο εκτεταμένη ανάπτυξη των ειδικών ατών δυνάμεων. Οι ΗΠΑ θα στείλουν επίσης περισσότερους στρατιωτικούς συμβούλους στην Βαγδάτη και μπορεί να τους χρησιμοποιήσουν ακόμα για την υποστήριξη ιρακινών στρατιωτών σε επιχειρήσεις, αν και ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα αντιστέκεται ακόμα σε κάτι τέτοιο.
Αυτό που δεν πρόκειται να κάνουν οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι είναι να παρατάξουν τις δικές τους δυνάμεις μάχης. Οι χερσαίες μάχες κατά του ΙΚΙΛ θα παραμείνουν μια υπόθεση του Ιράκ.
Οι δυτικές δυνάμεις θα διατηρήσουν την θέση ότι το ΙΚΙΛ θα ηττηθεί μόνο όταν ο εθνικός στρατός του Ιράκ, οι τοπικές σουνιτικές δυνάμεις και οι ομάδες ανταρτών γίνουν αρκετά ισχυρές.
Roula Khalaf
Ναι. Το Πεκίνο μπορεί να έχει σαν στόχο να κρατήσει τον επίσημο στόχο για το ΑΕΠ στο 7% και πάνω για να μην επιτρέψει μια απότομη υποχώρηση της εμπιστοσύνης. Δυστυχώς, η κινεζική οικονομία δεν αναμένεται να υπακούσει και θα επιβραδυνθεί λίγο κάτω από το νούμερο αυτό.
Με το ΑΕΠ να προβλέπεται να καταγραφεί ελαφρώς χαμηλότερα από τις επίσημες εκτιμήσεις το 2014, η κινεζική ηγεσία θα θέλει να αποφύγει μια δεύτερη αστοχία το 2015. Ωστόσο, η αύξηση του εγχώριου χρέους, η επιβράδυνση των επενδύσεων, οι χαμηλές πωλήσεις στην στεγαστική αγορά και o αδύναμος μεταποιητικός τομέας θα επηρεάσουν αρνητικά τον δυναμισμό της κινεζικής οικονομίας.
Η νομισματική πολιτική προβλέπεται να γίνει ακόμα πιο υποστηρικτική, καθώς το Πεκίνο θέλει να αποφύγει το περιβάλλον χαμηλού πληθωρισμού να μετατραπεί σε ένα αποπληθωριστικό σπιράλ. Οι κινήσεις αυτές αναμένεται να στηρίξουν την καταναλωτική δαπάνη, την τελευταία ελπίδα του Πεκίνου για μια ώθηση στην ανάπτυξη.
James Kynge
Η Fed. To γνωμικό λέει πως δεν πρέπει ποτέ να στοιχηματίζεις κατά της Fed και παραμένει μια καλή συμβουλή όσον αφορά τα επιτόκια το 2015.
Τα οικονομικά στοιχεία δεν αρκούν για να φτάσει κανείς σε αυτό το συμπέρασμα. Η απότομη ανάπτυξη στη Βρετανία και η κρίση παραγωγικότητας έχουν εκμηδενίσει την υπερβάλλουσα παραγωγική ικανότητα στην οικονομά, περιορίζοντας τα περιθώρια για περαιτέρω μη πληθωριστική ανάπτυξη. Με μικρότερη συμμετοχή, η αγορά εργασίας στις ΗΠΑ φαίνεται πως δεν έχει πλήρως εξυγιανθεί και μπορεί να κρατήσει τα επιτόκια χαμηλά για περισσότερο διάστημα.
Η πρόβλεψη των επιτοκίων δεν έχει να κάνει μόνο με τα οικονομικά. Σημαντική είναι και η συμπεριφορά της κεντρικής τράπεζας. Ενώ η Fed είναι σχετικά προβλέψιμη, η BoE φυλάει πάντοτε εκπλήξεις. Τον ένα μήνα δείχνει να έχει το δάχτυλο στην σκανδάλη, τον επόμενο φαίνεται πως δεν θα μπορούσε να βρίσκεται πιο μακριά από μια αύξηση των επιτοκίων. Δεν θα θέλει να αναλάβει δράση πριν τις εκλογές του Μαϊου και προβλέπεται να βρει δικαιολογίες για να περιμένει την Fed από εκεί και έπειτα.
Chris Giles
Όχι. Δεν θα γνωρίζουμε το όνομα του Ρεπουμπλικάνου υποψήφιου ως το 2016. Ακόμα και τότε, ο ίδιος – δεν υπάρχουν γυναίκες με προοπτικές νίκης μεταξύ των 20 υποψηφίων που συζητούνται – θα έχει σπαταλήσει πολλές δυνάμεις, δίνοντας στην κα. Clinton σημαντικό προβάδισμα.
Στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών, θα αναμετρηθεί με έναν δύο δεύτερης κατηγορίας υποψηφίους, όπως ο Γερουσιαστής της Βιρτζίνια James Webb και ο Martin O’Malley, διοικητής του Maryland.
Αλλά η κα. Clinton δεν θα απειληθεί στους προκριματικούς. Η μόνη πιθανή απειλή, η δημοφιλής Γερουσιαστής της Μασαχουσέτης Elizabeth Warren, θα αρνηθεί να λάβει μέρος στην κούρσα για το χρίσμα των Δημοκρατικών παρά τις ισχυρές εκκλήσεις από την φιλελεύθερη αριστερά. Η κα. Warren δεν θα θελήσει να σταθεί εμπόδιο στην πρώτη εκλογή γυναίκας στην θέση του προέδρου των ΗΠΑ.
Edward Luce
Ναι. Οι τιμές θα πέσουν κατά 10% περίπου το 2015 εξαιτίας της υπερπροσφοράς από νέες πολυτελείς κατοικίες, αν και αυτό θα γίνει αισθητό μακριά από δημοφιλείς περιοχές όπως το Mayfair και το Knightsbridge.
Ορισμένα από τα νέες περιοχές πολυτελών κατοικιών, όπως οι Neo Bankside και Battersea, θα δυσκολευτούν να κρατήσουν την αξία τους. Η πρώτη προσφέρει μια εντυπωσιακή θέα στον Τάμεση και στον καθεδρικό του Αγίου Παύλου και εύκολη πρόσβαση στο City, αλλά δεν μπορεί να συγκριθεί με το Mayfair. Και ενώ ο σταθμός ηλεκτροπαραγωγής του Battersea διατηρεί μια αίγλη, ο περιβάλλον χώρος δεν παραπέμπει και τόσο σε ακριβό προάστιο.
Επιπλέον, η απειλή του φόρου ακινήτων των Εργατικών κρέμεται σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω από τους πλούσιους αγοραστές.
Oι «διορθώσεις» και «προσαρμογές» θα συνεχιστούν μέχρι τις εκλογές του Μαϊου.
Jane Owen
Ναι, αλλά εξαρτάται από το πώς αντιλαμβάνεται κανείς την επιτάχυνση. Η Ινδία πρέπει να αναπτυχθεί ταχύτερα με πρωθυπουργό τον κ. Modi σε σχέση με την περσινή ζοφερή χρονιά της προηγούμενης κυβέρνησης.
Στην πραγματικότητα, η ανάπτυξη είχε ήδη φτάσει στον πάτο όταν βούτηξε κάτω από το 5% το 2013. Αυξήθηκε στο 5,7% αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον κ. Μodi, αλλά δεν μπορεί να πάρει τα εύσημα για αυτό. Η επόμενη χρονιά θα είναι πιο ευνοϊκή για την Ινδία.
Η χαμηλή τιμή του πετρελαίου θα χαλαρώσει την πίεση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Επιπλέον θα βοηθήσει να τεθεί υπό έλεγχο ο πληθωρισμός, ανοίγοντας το δρόμο για μια μείωση των επιτοκίων που θα τονώσει την ανάπτυξη.
Ο κ. Modi έχει την τύχη να έχει και ένα κεντρικό τραπεζίτη παγκόσμιας κλάσης, τον Raqhuram Rajan. H πραγματική πρόκληση ωστόσο είναι να επιστρέψει η ανάπτυξη της Ινδίας στο επίπεδο του 7% με 9% που βρισκόταν πριν μερικά χρόνια.
Κάτι τέτοιο θα απαιτήσει διαρθρωτικές αλλαγές. Θα πρέπει να κάνει κάτι περισσότερο από το να τρομάξει μερικούς γραφειοκράτες. Ορισμένες πραγματικά μεγάλες μεταρρυθμίσεις – στην αγορά εργασίας, στην φορολογία ή στους κανονισμούς για τις ξένες επενδύσεις – είναι απαραίτητες για να πείσουν τους επενδυτές πως η Ινδία έχει επιστρέψει πίσω στο παιχνίδι.
David Pilling
Ναι. Η επιδημία του Έμπολα στην Δυτική Αφρική ξεκίνησε στην Γουινέα και άρχισε να προκαλεί σοβαρή ανησυχία τον Σεπτέμβριο. Από τότε ο κόσμος έχει επιστρατέψει σημαντικούς ιατρικούς και οικονομικούς πόρους στην μάχη κατά του ιού για να σταματήσει την εκθετική ανάπτυξη των κρουσμάτων, αν και με τα θύματα να πλησιάζουν τις 7.000, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η επιδημία έχει τεθεί ακόμα υπό έλεγχο.
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η φύση του ιού – ο οποίος έχει υψηλά ποσοστά θνησιμότητας αλλά δεν μεταδίδεται εύκολα – επιτρέπουν την εξαφάνιση του, εφόσον οι άνθρωποι αποφεύγουν την άμεση φυσική επαφή με τους πελάτες.
Το ντόπιο ιατρικό προσωπικό αντιμετωπίζει πιο αποτελεσματικά τον Έμπολα σήμερα και συνεχίζεται η παροχή βοήθειας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και πολλούς άλλους οργανισμούς. Θα υπάρξουν πισωγυρίσματα και αναζωπυρώσεις κατά τη διάρκεια του 2015, αλλά η Δυτική Αφρική μπορεί να προσβλέπει σε ένα 2016 χωρίς Έμπολα.
Clive Cookson
Όχι. Επενδυτές με πολύ βαθιές τσέπες είναι έτοιμοι να ρίξουν χρήματα για να υπερασπιστούν το πείραμα του ψηφιακού νομίσματος, αποτρέποντας μια άμεση ή δραματική κατάρρευση.
Σε κάθε περίπτωση, οι πιθανότητες να καθιερωθεί το bitcoin ως ένα διαδεδομένο νόμισμα είναι αυτήν την στιγμή μηδενικές. Η τιμή του κινείται γύρω από τα 350 δολάρια εδώ και μήνες, ανεβάζοντας στα ύψη τις απώλειες για όσους επένδυσαν στα υψηλά του έτους στα 1.200 δολάρια.
Αν προσθέσει κανείς μια σειρά από θορυβώδη σκάνδαλα, όπως η χρεοκοπία του ψηφιακού ανταλλακτηρίου Mt. Gox με έδρα το Τόκυο τον Φεβρουάριο, θα συνειδητοποιήσει πως δεν είναι ένα ερώτημα για το αν αλλά για το πότε ο κόσμος θα χάσει μια για πάντα το ενδιαφέρον για αυτό το πείραμα.
Izabella Kaminska
Όχι. Το Apple Watch, το οποίο θα βγει σύντομα στις αγορές, έσπασε αναμφίβολα τον αισθητικό κώδικα: είναι ένα φορετό εξάρτημα που μπορεί πραγματικά να θέλει να το φορέσει κανείς. Θα γίνει επίσης ένα πανίσχυρο σύμβολο τεχνολογικού στάτους. Αλλά εκτός από κάποια χρήσιμα πράγματα όπως το να δείχνει την ώρα, δεν είναι ξεκάθαρο γιατί ακριβώς είναι χρήσιμο.
Η άλλη μεγάλη ελπίδα της βιομηχανίας των φορετών εξαρτημάτων, το Google Glass, κινδυνεύει να γίνει ένα σύμβολο τεχνολογικής ύβρεως. Περιμένει πραγματικά η Google να υιοθετήσουν οι άνθρωποι στην καθημερινότητα τους αυτό το cyborg στιλ ; Το πιθανότερο είναι να επανεισάγει την ιδέα φέτος για ένα πιο περιορισμένο κοινό: υπάρχουν πολλές δουλειές όπου μια οθόνη HUD (heads-up display) θα είναι εξαιρετικά χρήσιμη.
Για την μαζική αγορά, εφαρμογές για την παρακολούθηση της υγείας είναι εξαιρετικά σημαντικές. Αλλά τα φορετά εξαρτήματα θα συνεχίσουν να μοιάζουν με μια τεχνολογία που αναζητεί ακόμα την ταυτότητα της. Τα πραγματικά χρήσιμα εξαρτήματα δεν έχουν εφευρεθεί ακόμα.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163