Οι εκπλήξεις δεν σταματούν πουθενά σε ό,τι έχει να κάνει με τον αρχαίο τάφο της Αμφίπολης. Δεν είναι μόνο η κεφαλή της Σφίγγας που άφησε άφωνους τους επιστήμονες.
Έχοντας γνώση πολλών μακεδονικών ταφικών μνημείων πολλοί δεν στέκονται στην μετακίνηση της κεφαλής, αλλά στην μετακίνηση της θύρας.
Δεν αναφέρονται στα κομμάτια, στο γεγονός ότι έχει εντοπιστεί σπασμένη αλλά στα χνάρια από μετακίνηση της βαριάς μαρμάρινης θύρας όσο ήταν στη θέση της.
Όταν κατασκευαζόταν στην αρχαία Μακεδονία ένας τάφος και έμπαινε η μαρμάρινη βαριά και δίφυλλη θύρα υπήρχε μια κατασκευή με μια μεταλλική “μπάρα” που έπεφτε και κλείδωνε τη θύρα από την πίσω πλευρά κάνοντας το άνοιγμά της αδύνατο.
Στην περίπτωση αρκετών τάφων υπάρχει μακροχρόνια χρήση. Υπάρχουν σε αυτούς περισσότεροι του ενός νεκροί ενταφιασμένοι, όμως δεν έχουν εντοπιστεί σε κανέναν από αυτούς τα σημάδια που υπάρχουν στο κατώφλι του τάφου της Αμφίπολης.
Στους άλλους μακεδονικούς τάφους η θύρα είχε ανοιχτεί μια, δυο ή τρεις φορές. Στην περίπτωση της Αμφίπολης η θύρα μοιάζει να έχει ανοιχτεί πολλές φορές και εδώ μπαίνει το ερώτημα γιατί;
Έγινε γιατί επί δεκάδες ή και εκατοντάδες χρόνια το μνημείο ήταν σε χρήση; Μια οικογένεια ή ολόκληρη η πόλη ενταφίαζε εκεί τους επιφανείς νεκρούς της;
Άνοιγε η θύρα για να εισέλθουν στον τάφο οι σοροί νεκρών ή για να επισκεφτούν το τάφο επιφανείς που ήθελαν να προσκυνήσουν τον νεκρό;
Ήταν τόσο σημαντικός ο νεκρός που κάποιοι και μάλιστα πολλοί ήθελαν να του αποδώσουν τιμές από κοντά;
Είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που προκύπτουν από τις δυο χαρακιές στο κατώφλι…
Η ίδια η κατασκευή οδηγεί κάποιους επιστήμονες στο συμπέρασμα ότι παρά τις φθορές και τις άλλες ενδείξεις ο τάφος παραμένει ασύλητος.
Μιλώντας στα parapolitika 90,1 και το Νίκο Ευαγγελάτο η Ελένη Μανακίδου είπε χαρακτηριστικά για τον υπόγειο θάλαμο ότι “δεν ήταν και εύκολα προσβάσιμος πιθανότατα και έτσι είναι πιθανόν αυτοί που μπήκαν να μην είδαν ούτε το άνοιγμα. Κάποιος ήθελε να μείνουν κάποια πράγματα κρυμένα. Η μικρή είσοδος λέει πολλά.”
Η κ. Μανακίδου ισχυρίζεται ότι το μνημείο δέχθηκε και πολλές επισκέψεις αρχαιοκαπήλων, όμως αφήνει να εννοηθεί ότι μάλλον δεν τα κατάφεραν… “Δύσκολο να πούμε τι έχουν κάνει οι τυμβωρύχοι” είπε χαρακτηριστικά.
Κάπου εδώ την άποψη της κ. Μανακίδου έρχονται να συμπληρώσουν οι απόψεις άλλων επιστημόνων. Η λογική οδηγεί πολλούς να πουν ότι η κεφαλή της Σφίγγας δεν θα είχε εντοπιστεί σε βάθος 23 μέτρων εάν είχε πέσει “θύμα” βανδάλων ή αρχαιοκαπήλων.
Ο αρχιτέκτων μηχανικός κ. Αθανάσιος Νακάσης, πρόεδρος του ελληνικού τμήματος του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών ICOMOS και επίτιμος διευθυντής Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων σύμφωνα με το Βήμα απορρίπτει την περίπτωση να έχουν μεταφέρει το κεφάλι της σφίγγας τυμβωρύχοι στον τρίτο θάλαμο. “Οι τυμβωρύχοι κινούνται πάντα προς την έξοδο, δεν μεταφέρουν πράγματα προς τα μέσα” τονίζει.
Σύμφωνα μάλιστα με την καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ, Θεοδοσία Στεφανίδου-Τιβερίου η κεφαλή της Σφίγγας δεν μοιάζει να έχει υποστεί επίθεση βανδάλων
«Είναι αξιοσημείωτο ότι δεν έχει σημαντική φθορά το κεφάλι της Σφίγγας. Μόνο η μύτη και τα χείλη είναι σπασμένα, συνήθη σημεία που φθείρονται με την πτώση των κεφαλών στο έδαφος», λέει χαρακτηριστικά.
Κάπως έτσι επανέρχεται το ερώτημα εάν υπήρξε κάποιου είδους καταστροφή και οι αρχαίοι περιμάζεψαν τα τμήματα που είχαν καταστραφεί τα τοποθέτησαν στο εσωτερικό του μνημείου και στη συνέχεια το “πάκτωσαν” για να αποτρέψουν νέες εισβολές και καταστροφές.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163