H Ισπανία σε… mission impossible!

Διαβάστε όλο το άρθρο με τίτλο : H Ισπανία σε… mission impossible!

Οι αγορές πανικοβάλλονται επειδή η Ισπανία ίσως αποτύχει στους στόχους για το έλλειμμα ή πανικοβάλλονται με την σκέψη ότι μπορεί να τους πετύχει; Αυτή, κατ’ εμέ τουλάχιστον, είναι η κρίσιμη ερώτηση που αντιμετωπίζουν οι ρυθμιστές της ευρωζώνης. Η τελική κατάληξη της κρίσης χρεών στην ευρωζώνη θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την απάντηση σε αυτή την ερώτηση.

Η ειδησεογραφία μοιάζει να υποδεικνύει ότι οι αγορές πανικοβάλλονται για τα ελλείμματα. Νομίζω ότι είναι λάθος. Οι επενδυτές που εγώ γνωρίζω, φοβούνται ότι η λιτότητα ίσως καταστρέψει την ισπανική οικονομία και ότι θα ωθήσει την χώρα είτε έξω από το ευρώ, είτε στα χέρια του European Stability Mechanism.

Η ορθόδοξη άποψη, που επικρατεί στο Βερολίνο, τις Βρυξέλλες και τις περισσότερες εθνικές πρωτεύουσες (μεταξύ των οποίων, δυστυχώς, και η Μαδρίτη) είναι ότι δεν υπάρχει «υπερβολική» λιτότητα. Αυτό που μετράει είναι η αξιοπιστία. Άπαξ και χάσεις τον στόχο, πρέπει να υπερβάλλεις για να τον πετύχεις την επόμενη φορά. Στόχος είναι ο στόχος και είναι ο μόνος στόχος…

Αυτή η άποψη δεν δένει με την εμπειρία της κρίσης στην ευρωζώνη, ειδικά στην Ελλάδα. Δεν δένει ούτε με όσα γνωρίζουμε από την οικονομική θεωρία ή την οικονομική Ιστορία. Και δεν δένει με την απλή, αν και μη επιστημονική, παρατήρηση, ότι τα περιοδικά ξεσπάσματα πανικού στις αγορές με την Ισπανία, σχεδόν πάντα έπονται μιας ανακοίνωσης για λιτότητα.

Ένα τέτοιο ξέσπασμα εκδηλώθηκε με τις συζητήσεις που κατέληξαν στο πρόσφατο σχέδιο προϋπολογισμού το οποίο περιλαμβάνει διόρθωση του ελλείμματος στο 3,2% του ΑΕΠ το 2012. Όταν ο πρωθυπουργός κ. Mariano Rajoy άρχισε να σκιαγραφεί τις περικοπές του 2013, την περασμένη εβδομάδα, οι αγορές πανικοβλήθηκαν ξανά και ώθησαν το ισπανικό 10ετές yield πάλι στο 6%.

Η δημοσιονομική προσαρμογή που προτείνεται αντιστοιχεί στο 5,5% του ΑΕΠ μέσα σε δύο χρόνια. Είναι μια από τις βαρύτερες προσαρμογές που προσπάθησε ποτέ μεγάλη βιομηχανική χώρα. Είναι απολύτως λογικό να τρομοκρατούνται οι επενδυτές.

Οι Ευρωπαίοι ρυθμιστές έχουν την τάση να αντιμετωπίζουν την δημοσιονομική πολιτική ως μια απλή λογιστική εξάσκηση, παραβλέποντας τις όποιες επιπτώσεις στην δυναμική της οικονομίας. Ο Ισπανός οικονομολόγος κ. Luis Garicano έκανε έναν υπολογισμό, όπως αναφέρει στην El País: η μείωση του ελλείμματος από το 8,5% του ΑΕΠ στο 5,3% θα απαιτήσει πρόγραμμα όχι 32 δισ. ευρώ (που αντιστοιχεί στην ονομαστική επίδραση μιας διόρθωσης 3,2% σε μια χώρα με ΑΕΠ σχεδόν 1 τρισ. ευρώ) αλλά μεταξύ 53 δισ. και 64 δισ. ευρώ. Οπότε για να επιτευχθεί μια δημοσιονομική διόρθωση 3,2% πρέπει να σχεδιάζεις ένα ποσό σχεδόν διπλάσιο.

Η προσπάθεια της Ισπανία για δημοσιονομική συρρίκνωση είναι, όχι μόνο κακή οικονομική επιλογή, αλλά και αδύνατη από φυσικής άποψης, οπότε κάτι άλλο πρέπει να γίνει. Είτε η Ισπανία θα χάσει τον στόχο, είτε η ισπανική κυβέρνηση θα πρέπει να απολύσει τόσες νοσοκόμες και δασκάλους, που το αποτέλεσμα θα είναι πολιτική επανάσταση.

Η ευρύτερη κρίση στην ευρωζώνη προκλήθηκε από χρηματοπιστωτικά ελαττώματα σε τράπεζες χωρών του πυρήνα, με χρηματοπιστωτικές φούσκες στην περιφέρεια, πλην της Ελλάδας. Η Ισπανία ίσως έχει επίσης μια δυσλειτουργική αγορά εργασίας και η επιδιόρθωσή της πιθανόν σε κάθε περίπτωση να είναι επιθυμητή. Αν αυτή είναι η σωστή στιγμή για να γίνει πολιτικά, τότε ας γίνει… Αλλά δεν πρέπει να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα προκαλέσουν μεγάλη διαφορά. Η λιτότητα και οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι ο μαγικός συνδυασμός που νομίζουν οι ρυθμιστές.

Για να διορθωθεί η ισπανική κρίση πρέπει να ξεκινήσουμε με τις τράπεζες -και αυτό είναι ένα έργο που ο ιδιωτικός κλάδος δεν θέλει και η κυβέρνηση δεν μπορεί να αναλάβει. Η μόνη ημιτελής, ήπια λύση που μπορώ εγώ να δω, περιλαμβάνει ένα πρόγραμμα διάσωσης από την Ευρώπη για την Ισπανία που επικεντρώνεται ειδικά στην ανακεφαλαιοποίηση και την συρρίκνωση του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Η Ισπανία θα πρέπει επίσης να υπολείπεται του μέσου πληθωρισμού της ευρωζώνης επί πολλά χρόνια για να αποκαταστήσει τμήμα της χαμένης της ανταγωνιστικότητας. Παράλληλα, η χώρα θα πρέπει να είναι πιο «μαλακή» με την λιτότητα.

Ο συνδυασμός αυτός θα μπορούσε να αποδώσει, αν και θα είναι οπωσδήποτε δύσκολο. Αυτό που δεν πρόκειται με τίποτα να αποδώσει, είναι ένας συνδυασμός αποπληθωρισμού, λιτότητας και ιδιωτικής απομόχλευσης, παράλληλα, για μια δεκαετία. Όμως έτσι θα γίνει, δεν υπάρχει αμφιβολία για αυτό. Η ΕΕ θα αντισταθεί σε ένα πρόγραμμα από το ESM όσο το δυνατόν περισσότερο. Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης φοβούνται ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα θα άνοιγε ξανά την διαμάχη για το μέγεθος του ESM, μια διαμάχη που θέλουν να αποφύγουν με κάθε τρόπο. Όμως καθώς η ύφεση χειροτερεύει και η ισπανική ανεργία ανεβαίνει προς το 30%, οι πιέσεις για να στραφεί η Ισπανία στο ESM θα αυξηθούν.

Κάποια στιγμή θα γίνει. Ακόμη όμως κι όταν γίνει αυτό, η κρίση στην Ισπανία δεν θα λήξει. Για να λήξει, θα χρειαστεί επιπρόσθετα ένα σύστημα διαχείρισης τραπεζών σε όλη την ευρωζώνη.
Μπορώ να δω μόνο δυο σενάρια για την Ισπανία. Η κρίση θα τελειώσει είτε με μια καταστροφική έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη ή με μια παραλλαγή της νομισματικής ένωσης, η οποία περιλαμβάνει ένα κοινό ευρωπαϊκό «backstop» για τον τραπεζικό κλάδο. Αν η ισπανική κυβέρνηση προωθήσει την στρατηγική που έχει ανακοινώσει μέχρι το «πικρό τέλος», η πρώτη έκβαση θα είναι εξαιρετικά πιο πιθανή.

Διαβάστε επίσης :