Οι υποψήφιοι του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, ιδίως στην περιφέρεια της Αττικής, που βιώνει εντονότερα τις συνέπειες της οικονομικής κατάρρευσης, υπέστησαν συντριβή έστω κι αν διεσώθησαν στον β’ γύρο. Το ΠΑΣΟΚ έχασε πάνω από 1 εκατομμύριο ψήφους σε σχέση με τις εκλογές του 2009 κι η ΝΔ πάνω από 500 χιλιάδες. Μέσα σε ένα μόλις χρόνο ο δικομματισμός κι η μορφή των ηγετικών κομμάτων, που ποδηγετούνται από τις ίδιες οικογένειες, Καραμανλή και Παπανδρέου αντίστοιχα, ευθέως αμφισβητείται.
Κι οι λόγοι προφανείς.
Σε μια εποχή μεγάλων ανατροπών το μοντέλο του ηγετικού κόμματος, που ήταν το χαρακτηριστικό του πολιτικού μας συστήματος καθ’ όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης αμφισβητείται ανοικτά. Δεν είναι η ουσία τόσο της επιλογής των διαγραφέντων. Αλλά η αμφισβήτηση του σχεδόν δικτατορικού δικαιώματος του εκάστοτε αρχηγού να επιβάλει σκληρή κομματική πειθαρχία, χωρίς να συζητά με τους βουλευτές και τα στελέχη του και χωρίς να λαμβάνει υπόψη του τις απόψεις τους.
Σε αντίθεση μάλιστα προς το Σύνταγμα το οποίο αναφέρει ρητά και κατηγορηματικά ότι οι βουλευτές όχι μόνον έχουν το δικαίωμα αλλά και την υποχρέωση να ψηφίζουν κατά συνείδηση, αφού προηγουμένως σταθμίσουν τα υπέρ και τα κατά της απόφασης τους. Αυτό δεν ίσχυσε επί της ουσίας σχεδόν ποτέ από το 1974 κι έπειτα. Κι όταν το δικομματικό σύστημα ήταν ισχυρό κι οι ηγέτες του, τύπου Κωνσταντίνου Καραμανλή και Ανδρέα Παπανδρέου, αδιαμφισβήτητοι ηγέτες κι ιδρυτές των κομμάτων τους, η πρακτική αυτή ήταν σχεδόν αυτονόητη.
Τώρα όμως, που το σύστημα της μεταπολίτευσης αμφισβητείται έντονα από τους πολίτες κι οι ηγέτες είναι στην πραγματικότητα πολύ πιο αδύναμοι από τους προκατόχους τους, η αυτονόητη κομματική δικτατορία των προηγούμενων ετών τίθεται εν αμφιβόλω ακόμα κι από τους ψηφοφόρους που ψήφισαν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ στις τελευταίες εκλογές του περασμένου Οκτωβρίου.
Και εκεί βρίσκεται η ουσία του πολιτικού προβλήματος σήμερα. Ότι το ίδιο το σύστημα απειλείται. Ο δικομματισμός, που πράγματι στο παρελθόν να ήταν απαραίτητος και αποτελεσματικός, σήμερα πνέει τα λοίσθια με τον τρόπο που τουλάχιστον λειτουργεί και με τα φαινόμενα νεποτισμού, αδιαφάνειας, διαφθοράς κι αναποτελεσματικότητας, που καλλιέργησε τα τελευταία χρόνια. Κι αυτό είναι το συμπέρασμα των αυτοδιοικητικών εκλογών.
Οι πολίτες τάσσονται σαφώς υπέρ της δημιουργίας νέων κομμάτων, χωρίς όμως να προσδιορίζουν ποιοι θα έπρεπε να ηγηθούν σε αυτά και με ποιο περιεχόμενο. Ας μην ξεχνάμε ότι και στο παρελθόν, όταν για παράδειγμα ο Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωνε ότι «τα κατεστημένα κόμματα έχουν ολοκληρώσει τον βιοϊστορικό τους κύκλο» και προχωρούσε στη δημιουργία του Κόμματος Ελεύθερων Πολιτών, οι πολίτες αρχικά του έδιναν πολύ υψηλά ποσοστά αλλά στην συνέχεια η προσπάθεια ξεφούσκωσε. Μήπως το ίδιο θα συμβεί και σήμερα, παρά τη δεδομένη οργή του κόσμου εξαιτίας των σκληρών μέτρων κατά των υφισταμένων κομμάτων; Ενδεχομένως, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πλήρως τις εξελίξεις.
Θα πρέπει πάντως να επισημάνουμε ότι παρά την ανάγκη του κόσμου για ανανέωση, οι ψηφοφόροι, ιδίως σε περιόδους κρίσης συντηρικοποιούνται. Απόδειξη ότι το φαινόμενο Νικ Κλεγκ στην Βρετανία πριν από λίγους μήνες, όπου υπήρχε κίνημα έντονο για την ανανέωση του πολιτικού συστήματος, όταν ήλθε η κρίσιμη ώρα της κάλπης «ξεφούσκωσε» και το κόμμα του καταποντίστηκε στην κατανομή των εδρών.
Γι’ αυτό πιστεύουμε ότι ενδεχομένως το αίτημα για ανανέωση των κομμάτων να προέλθει μέσα από τα υφιστάμενα μεγάλα κόμματα η και με τη δημιουργία νέων. Ωστόσο πιστεύουμε ότι τα πράγματα αποκλείεται να μείνουν στάσιμα στο προσεχές διάστημα, όταν η κρίση θα βαθαίνει κι η φτώχεια των πολιτών θα εξαπλώνεται.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163