Ημέρες αβεβαιότητας για το Βέλγιο

Το κόμμα του Μπαρτ ντε Γουίβερ ξεπέρασε όλες τις προσδοκίες λαμβάνοντας το 30% των ψήφων στη Φλάνδρα (17,2% στο σύνολο της χώρας) και καταλαμβάνοντας 27 από τις 150 έδρες του κοινοβουλίου.

 

Οι γαλλόφωνοι σκέπτονται τώρα πώς θα διαμορφώσουν ένα μέτωπο απέναντι στις μεταρρυθμίσεις που θα προωθήσει η NVA. Στις πρώτες του δηλώσεις, πάντως, ο ντε Γουίβερ υπήρξε καθησυχαστικός. «Τείνω το χέρι στους γαλλόφωνους», είπε. Και ο Ελιο ντι Ρούπο, ο ηγέτης των σοσιαλιστών που έλαβαν 34% στη Βαλονία και τις Βρυξέλλες (14% στο σύνολο της χώρας και 26 έδρες), αποδέχθηκε την πρόσκληση.

 

Ο στόχος των αυτονομιστών είναι η Φλάνδρα (όπου ζουν τα 6 από τα 10,5 εκατομμύρια κατοίκων του Βελγίου) και η Βαλονία να αποτελέσουν ξεχωριστές οντότητες, που θα συνεργάζονται όταν έχουν κάτι κοινό. Πρόκειται ουσιαστικά για μια συνομοσπονδία. Η ανεξαρτησία, την οποία υποστηρίζουν άλλα δύο φλαμανδικά κόμματα, αποτελεί έναν πιο μακροπρόθεσμο στόχο. «Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή πλειοψηφία στη Φλάνδρα γι’αυτόν τον στόχο», αναγνωρίζει με ρεαλισμό ο Ντένι Πίτερς, ένας από τους εγκεφάλους της NVA και υπεύθυνος για το κοινωνικό πρόγραμμα του κόμματος.

 

Εάν ο ντι Ρούπο λάβει μέρος στην κυβέρνηση, θα είναι η πρώτη φορά που θα γίνει κάτι τέτοιο τις τρεις τελευταίες δεκαετίες. Και θα είναι παράδοξο ότι ένας γαλλόφωνος σοσιαλιστής θα βρεθεί στο τιμόνι της χώρας με τη στήριξη ενός φλαμανδού εθνικιστή. Σε κάθε περίπτωση, η σύνθεση της επόμενης κυβέρνησης είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Κι αν λάβει κανείς υπόψη ότι τις τελευταίες φορές που έγιναν εκλογές στο Βέλγιο, το 2007, χρειάστηκαν 282 ημέρες για να σχηματιστεί κυβέρνηση, καλό είναι να κάνει κανείς υπομονή.

 

Σε μια χώρα όπου το δημόσιο χρέος φτάνει το 99% του εθνικού εισοδήματος, η οικονομική κατάσταση ελάχιστα απασχόλησε την προεκλογική εκστρατεία, όπου κυριάρχησαν τα γλωσσικά δικαιώματα των γαλλόφωνων σε ορισμένες κοινότητες της Φλάνδρας. Επί πολλά χρόνια, το Βέλγιο θεωρούσε ότι αποτελεί ένα μοντέλο για την Ευρωπαϊκή Ενωση, με τις εξουσίες να διαχέονται προς τα κάτω στις περιφέρειες και προς τα πάνω σε ένα ευρωπαϊκό υπερκράτος. Τα έθνη θα έμεναν στη μέση σαν άδεια όστρακα. Αλλά η Ευρώπη ακολούθησε άλλο δρόμο. Τα εθνικά κράτη αποδείχθηκαν ισχυρότερα του αναμενομένου και μερικοί ηγέτες κυριαρχούν στην πολιτική σκηνή.

 

Οι εκλογές αυτές ανέδειξαν πράγματι το Βέλγιο ως μοντέλο για την Ευρώπη, αλλά από μια άλλη σκοπιά: μια ένωση όπου οι διαμάχες μεταξύ Βορρά και Νότου υπονομεύουν την οικονομική και πολιτική ενοποίηση. Ο ντε Γουίβερ δεν καταγγέλλει απλώς ότι υπάρχει μια μετακίνηση δισεκατομμυρίων ευρώ από τη Φλάνδρα προς Νότο. Υποστηρίζει επίσης ότι οι επιθεωρητές της εφορίας δείχνουν λιγότερο ζήλο στο Νότο. Ο υπουργός Οικονομικών της Φλάνδρας διαμαρτύρεται για το γεγονός ότι ο Βορράς θα έχει πλεόνασμα το 2011, ενώ ο Νότος θα παρουσιάζει έλλειμμα για τα επόμενα πέντε χρόνια. Ο εκπρόσωπος της NVA για θέματα υγείας μιλά για σκάνδαλα και καταχρήσεις στα νοσοκομεία του Νότου.

 

Η Ευρώπη απουσίαζε και από την προεκλογική εκστρατεία της Ολλανδίας. Αλλά ο Μαρκ Ρούτε, ηγέτης του δεξιού VVD και πιθανότερος επόμενος πρωθυπουργός, έχει δηλώσει ότι θα επιδιώξει μείωση των πληρωμών της χώρας του προς την ΕΕ και έχει χαρακτηρίσει την ευρωπαϊκή βοήθεια προς τις φτωχές περιοχές «ανακύκλωση χρήματος».

 

Όλα αυτά έχουν επιπτώσεις για την Ευρώπη, επισημαίνει ο Εκόνομιστ. Η Ευρώπη είναι χωρισμένη ανάμεσα σε ένα συνασπισμό με επικεφαλής τη Γερμανία, που θέλει να σώσει το ευρώ με μια δημοσιονομική πειθαρχία, κι ένα νότιο συνασπισμό με επικεφαλής τη Γαλλία, που ζητά φτηνότερο δανεισμό μέσω ευρω-ομολόγων και μεταφορές χρημάτων από τους πλούσιους προς τους φτωχούς. Όμως το Βέλγιο προσφέρει ένα μάθημα: για να αποδεχθούν οι ψηφοφόροι τη μεταφορά πλούτου, πρέπει να είναι βέβαιοι ότι οι αποδέκτες τον μεταχειρίζονται με ορθό τρόπο και δίνουν λογαριασμό γι’αυτό.

 

Το Βέλγιο πεθαίνει ως κράτος για πολλούς λόγους, ο σημαντικότερος των οποίων είναι η έλλειψη δημοκρατίας. Τα πολιτικά κόμματα είναι διαμορφωμένα εδώ και τέσσερις δεκαετίες με γλωσσικά κριτήρια, και το ίδιο συμβαίνει με τις εκλογικές περιφέρειες. Οι Νότιοι που πιστεύουν στο ενωμένο Βέλγιο δεν μπορούν να καταψηφίσουν τον ντε Γουίβερ. Οι Βόρειοι που διαφωνούν με την πολιτική του ντι Λούπο δεν μπορούν να εκφράσουν την άποψή τους στην κάλπη. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι Γερμανοί καλούνται να βοηθήσουν χώρες χωρίς να έχουν λόγο στο πρόγραμμα των κυβερνήσεών τους. Κι αυτό πρέπει να το πάρουν σοβαρά υπόψη τους οι κυβερνήσεις του Νότου.