ΣτΕ: Συνταγματικά τα πρόστιμα για την αδήλωτη εργασία

Ειδικότερα, την απόφαση έλαβε η επταμελής σύνθεσης του Δ’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας με πρόεδρο τον Δημοσθένη Πετρούλια (συνταξιοδοτήθηκε) και εισηγητή τον σύμβουλο Επικρατείας Διομήδη Κυριλλόπουλο.

Όπως αναφέρεται στη δικαστική απόφαση  η υπ΄ αριθμ.   27397/122/19.8.2013 υπουργική απόφαση για την «επιβολή διοικητικών κυρώσεων για τις ευθέως αποδεικνυόμενες παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας, κατά δέσμια αρμοδιότητα του Επιθεωρητή Εργασίας», η οποία  ισχύει  από 15.9.2013, προβλέπει ότι όταν οι επιθεωρητές εργασίας του ΣΕΠΕ σε ελέγχους που κάνουν σε επιχειρήσεις  διαπιστώσουν τη μη αναγραφή εργαζομένου στον πίνακα προσωπικού που τηρείται από τους εργοδότες, επιβάλλουν πρόστιμα χωρίς προηγούμενη πρόσκλησή των εργοδοτών για παροχή εξηγήσεων.  

Όπως αναφέρει η  εν λόγω υπουργική απόφαση για κάθε αδήλωτο υπάλληλο ηλικίας άνω των 25 ετών, ο οποίος λαμβάνει μηνιαίο μισθό 568,08 ευρώ προβλέπεται επιβολή προστίμου σε βάρος του εργοδότη ύψους 10.549,44 ευρώ (568,08Χ18 μήνες εργασίας), ενώ για κάθε αδήλωτο υπάλληλο ηλικίας κάτω των 25 ετών, ο οποίος λαμβάνει μισθό 510,95 ευρώ το πρόστιμο ανέρχεται σε 9.197,10 ευρώ (510,95Χ18 μήνες εργασίας). Οι μισθοί είναι οι κατώτεροι που καθορίστηκαν με το νόμο 4093/2012.

Στην απόφαση του ΣτΕ αναφέρεται ότι η επιβολή των επίμαχων προστίμων «θα υπαγορευθεί από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, οι οποίοι συνίστανται στην αποτελεσματική καταπολέμηση του φαινομένου της αδήλωτης εργασίας, η οποία αφενός μεν παραβιάζει τα βασικά δικαιώματα των εργαζομένων, με συνέπεια να μεταπίπτει η εργασία από κοινωνικό λειτούργημα σε αντικείμενο εμπορίας, αφετέρου δε στερεί από τα ασφαλιστικά ταμεία, σημαντικά έσοδα, με συνέπεια την αποδυνάμωση του ασφαλιστικού συστήματος, ιδιαιτέρως κατά την περίοδο της σοβαρής δημοσιονομικής κρίσης που διέρχεται η χώρα».

Παράλληλα, το ΣτΕ έκρινε ότι  «δεν αντίκειται στην προβλεπόμενη από το άρθρο 25 παράγραφος 1 του Συντάγματος αρχή της αναλογικότητος», γιατί «δεν θεσπίζεται κύρωση προδήλως απρόσφορη, ούτε η προβλεπόμενη κύρωση υπερακοντίζει τον επιτακτικό σκοπό δημοσίου συμφέροντος, τον οποίο αποβλέπει να εξυπηρετήσει, δηλαδή την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας, δεδομένου ότι με το σοβαρό ύψος του προβλεπόμενου προστίμου επιδιώκεται τόσον ο αυστηρός κολασμός του συγκεκριμένου παραβάτη, όσο και η αποτροπή της παράνομης πρακτικής της αδήλωτης εργασίας από τους λοιπούς εργοδότες».

Στην απόφαση  μειοψήφησε ο σύμβουλος Επικρατείας, Ηλίας  Μάζος,  υποστηρίζοντας ότι η επιβολή των επίμαχων προστίμων αποτελεί πρόσφορο και αναγκαίο μέτρο για την επίτευξη του δημοσίου συμφέροντος σκοπού της καταπολέμησης της αδήλωτης εργασίας, αλλά  ο καθορισμός  του ύψους των προστίμων  για τον αδήλωτο εργαζόμενο «αντίκειται στην αρχή της εν στενή εννοία αναλογικότητος, λαμβανομένων υπ’ όψιν των συνεπειών της επιβολής του προστίμου σε μικρές επιχειρήσεις».

Να σημειωθεί ότι η εν λόγω απόφαση του Δ΄ Τμήματος είναι πιλοτική και   θα την ακολουθήσουν  πανελλαδικά όλα τα Διοικητικά Δικαστήρια της χώρας, όπου εκκρεμούν υποθέσεις εργοδοτών οι οποίοι ζητούν να ακυρωθούν  τα  πρόστιμα που τους έχουν επιβληθεί για αδήλωτη εργασία.