Όμως η κορυφαία στιγμή της εκδήλωσης ήταν οι δυο πολιτικοί συνάντησαν την κυρία Ζάνα Σαντικάριο-Σαατσόγλου, η οποία είναι Θεσσαλονικιά εβραϊκής καταγωγής και το 1943 όταν ήταν 18 χρονών μεταφέρθηκε από τους Ναζί σε στρατόπεδο “εργασίας” στην Πολωνία. Οι γονείς και τα αδέρφια της εξοντώθηκαν εκεί, εκείνη όμως κατάφερε να επιζήσει.
Η κα. Ζάνα Σαντικάριο-Σαατσόγλου, κατάφερε να συγκινήσει τον Αλέξη Τσίπρα ο οποίος είχε μία “θερμή” συζήτηση μαζί της. Ο Αλέξης Τσίπρας ανέβασε και φωτογραφίοα της στον λογαριασμό του στο Instagram γράφοντας στην Λεζάντα: “Η κα. Ζάνα Σαντικάριο-Σαατσόγλου, επιζήσασα του Ολοκαυτώματος, μπροστά από το σημείο που τα βαγόνια την μετέφεραν στο στρατόπεδο του Άουσβιτς, μας τίμησε σήμερα με την παρουσία της”.
Ομιλία Αλέξη Τσίπρα
«Φόρο τιμής για τους χιλιάδες Έλληνες Εβραίους που εξοντώθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, σταλμένοι εκεί από τις ναζιστικές αρχές της πόλης και τους συνεργάτες τους» χαρακτήρισε ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, το Μουσείο Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη, το οποίο θεμελίωσε σήμερα μαζί με τον Πρόεδρο του Ισραήλ, Ρούβεν Ρίβλιν.
«Υπογραμμίζει ότι τίποτε και κανένας δεν ξεχάστηκε. Ούτε οι εγκληματίες, ούτε τα θύματά τους. Και θέλουμε, από την άποψη αυτή, να είναι μία διαρκής υπενθύμιση, ένα διαρκές SOS, τόσο για τις σημερινές, όσο και για τις αυριανές γενιές, για το πού μπορούν να οδηγήσουν ο φασισμός, ο ναζισμός, ο αντισημιτισμός, ο ρατσισμός, τα θεωρητικά εξαμβλώματα για ανώτερες και κατώτερες φυλές, οι θεωρίες για την καθαρότητα του έθνους και οι πρακτικές της βίας εναντίον όποιου θεωρείται διαφορετικός και κατώτερος. Οι θεωρίες και οι πρακτικές τού μίσους και των διακρίσεων, με όποια παραλλαγή κι αν εμφανίζονται» ανέφερε ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της τελετής θεμελίωσης του Μουσείου, στην περιοχή του Παλαιού Σιδηροδρομικού Σταθμού, από όπου, στη γερμανική κατοχή, αναχωρούσαν τα «βαγόνια του θανάτου» με τους Έλληνες Εβραίους (συνολικά 50.000) για τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Αλέξης Τσίπρας: “Το Μουσείο είναι ένα όπλο στη μάχη της μνήμης ενάντια στη λήθη”
Παράλληλα ο κ. Τσίπρας σημείωσε ότι το Μουσείο του Ολοκαυτώματος εκπληρώνει ένα χρέος τιμής της πόλης, απέναντι στους πολίτες της που εξοντώθηκαν. Απέναντι στην ίδια την ιστορία της. Και απέναντι στον ίδιο τον εαυτό της.
«Είναι ένα όπλο στη μάχη της μνήμης ενάντια στη λήθη. Είναι μία δέσμευση ότι δεν θα αφήσουμε το παρελθόν να επιστρέψει ως εφιάλτης» τόνισε και πρόσθεσε: «Ότι δεν θα αδιαφορήσουμε για τις σκιές που εμφανίζονται ξανά στην Ευρώπη. Για τις φωνές που ξανακούγονται ενάντια στην ανεκτικότητα. Για τον ρατσισμό που δοκιμάζει ξανά τις δυνάμεις του. Για τα μνημεία που βεβηλώνονται. Είναι μία δέσμευση στο δικαίωμα των λαών και των ανθρώπων όλου του κόσμου, να ζουν χωρίς φόβο και μισαλλοδοξία, με ειρήνη και αξιοπρέπεια».
Τσίπρας: Οι Εβραίοι στη Θεσσαλονίκη
Ο πρωθυπουργός μίλησε για την ιστορία των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, επισημαίνοντας ότι η παρουσία τους κοσμούσε την ιστορία και τον πολιτισμό αυτής της πόλης για αιώνες. Υπενθύμισε ότι οι Σεφαραδίτες Εβραίοι, ήρθαν στη Θεσσαλονίκη τον 15ο αιώνα, σαν πρόσφυγες, και ρίζωσαν στην πόλη για περισσότερα από τετρακόσια χρόνια. Υπήρξαν πρωταγωνιστές της οικονομικής προόδου και με την εμφάνιση του εργατικού κινήματος πρωταγωνιστές ριζοσπαστικών κοινωνικών κινημάτων. «Η ενεργητικότητα του εβραϊκού στοιχείου υπήρξε καθοριστική για την πρόοδο ολόκληρης της πόλης: Στην οικονομία, στο εμπόριο, στην κουλτούρα και τον πολιτισμό, στις προοδευτικές ιδέες που γεννήθηκαν με τις αλλαγές των εποχών και μέσα από τους αγώνες για επιβίωση και που άνθισαν εδώ στη Θεσσαλονίκη» υπογράμμισε.
Ο κ. Τσίπρας συμπλήρωσε ότι οι Εβραίοι συνυπήρξαν με τις άλλες δύο κοινότητες της πόλης, τη χριστιανική και τη μουσουλμανική, συνθέτοντας ένα πολυπολιτισμικό μωσαϊκό που υπήρξε πλούτος για τη Θεσσαλονίκη, γι’ αυτό και η Θεσσαλονίκη χαρακτηριζόταν για πολλά χρόνια Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων, Ιερουσαλήμ της Ευρώπης, επειδή ζούσε και άνθιζε στην πόλη μία μεγάλη και δυναμική εβραϊκή κοινότητα, η οποία έχει αφήσει έντονο και ανεξίτηλο το αποτύπωμά της.
Ωστόσο, τα πράγματα δεν ήταν πάντα ούτε ειδυλλιακά, ούτε εύκολα, παρατήρησε ο πρωθυπουργός και ανέφερε: «Η μισαλλοδοξία, συνήθως καλλιεργημένη και υποκινούμενη από ιδιοτελή συμφέροντα, αναζητά πάντοτε τρόπους να χωρίζει τους ανθρώπους που δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν μεταξύ τους. Και κατά την πολυτάραχη περίοδο του Μεσοπολέμου, ο φασισμός επιχείρησε να εδραιωθεί υποκινώντας τη βία και το μίσος σε βάρος και της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Υπήρξαν θλιβερές στιγμές στον Μεσοπόλεμο, με πράξεις βίας και βανδαλισμών εναντίον των Εβραίων. Υπήρξε, όμως, και η μεγάλη πλειοψηφία των απλών ανθρώπων αυτής της πόλης, που στάθηκε απέναντι σε τέτοιες πρακτικές.
Τελικά, αυτό που δεν κατάφεραν οι περιθωριακές φασιστικές συμμορίες των χαλυβδόκρανων της 3Ε, το κατάφερε με ψυχρό και μεθοδικό τρόπο η ναζιστική μηχανή θανάτου. Αυτή η μαύρη κηλίδα στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού, και ειδικότερα στην ιστορία της Ευρώπης, που βιομηχανοποίησε το σχέδιο εξόντωσης εκατομμυρίων ανθρώπων. Και το υπηρέτησε ακόμα και μέχρι την τελευταία στιγμή της ολοκληρωτικής της συντριβής. Το σχέδιο αυτό υλοποιήθηκε με ολοκληρωτικό τρόπο σε βάρος της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, που αποτελούσε σχεδόν το 40% των πολιτών της.
Βρισκόμαστε στον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό. Από εδώ ξεκίνησαν το τελευταίο τους ταξίδι 50.000 Εβραίοι, που εξαναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πόλη τους, τα σπίτια τους, τις περιουσίες τους, τη ζωή τους. Άντρες, γυναίκες, ηλικιωμένοι, μικρά παιδάκια. Το Άουσβιτς, το Νταχάου, το Μαουτχάουζεν, το Μπέργκεν-Μπέλσεν, έγιναν οι τόποι μαρτυρίου των Εβραίων Ελλήνων της Θεσσαλονίκης. Από εκεί “ανέβηκαν σαν καπνός στον ουρανό”. Εκεί “απόκτησαν έναν τάφο στα σύννεφα”, όπως έγραψε ο μεγάλος ποιητής Πάουλ Τσέλλαν. Επέστρεψαν μόλις 1.950. Ο ελληνικός λαός, που πολέμησε με όλη του τη δύναμη και με κάθε μέσον τον φασισμό και τον ναζισμό, κρατάει στη μνήμη του ζωντανή την τραγική σελίδα της ιστορίας που γράφτηκε εδώ, με τη μαζική εξόντωση των Ελλήνων Εβραίων της Θεσσαλονίκης».
“Η ανέγερση του Μουσείου Ολοκαυτώματος θα ξεκινήσει το καλοκαίρι”
Ο κ. Τσίπρας σημείωσε ότι οι οικοδομικές εργασίες για την ανέγερση του Μουσείου Ολοκαυτώματος θα αρχίσουν το καλοκαίρι του 2018 και προβλέπεται να ολοκληρωθούν το 2020. Θυμήθηκε πως όταν πριν από περίπου έναν χρόνο τον επισκέφθηκαν ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης και ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας, Δαυίδ Σαλτιέλ, προκειμένου να συζητήσουν για την ανέγερση του Μουσείου, δεν πίστευαν ούτε οι ίδιοι ότι θα προχωρούσαν τόσο γρήγορα οι διαδικασίες.
Η κυβέρνηση προώθησε το Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο υπέγραψε τον περασμένο Δεκέμβριο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος και καθορίζει τις αλλαγές στη χρήση γης και την παραχώρηση έκτασης από τη ΓΑΙΟΣΕ ΑΕ.
Σε αυτό το σημείο, ο κ. Τσίπρας ευχαρίστησε το γερμανικό Δημόσιο που ανέλαβε τη χρηματοδότηση ενός μέρους των εργασιών και εξήρε την παρουσία του πρέσβη της Γερμανίας στην τελετή, Γενς Πλέτνερ, το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, που επίσης χρηματοδοτεί το Μουσείο, την ΓΑΙΟΣΕ ΑΕ και όλους τους δωρητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Όπως τόνισε, παράλληλα με τη δημιουργία του Μουσείου, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και η ΓΑΙΟΣΕ θα προχωρήσουν στην αξιοποίηση του χώρου του εμπορικού σιδηροδρομικού σταθμού Θεσσαλονίκης, έκτασης περίπου 200 περίπου στρεμμάτων.
Η περιοχή αναβαθμίζεται ώστε να αποτελέσει έναν υπερτοπικό πόλο πρασίνου, μουσειακών χώρων, αναψυχής και περιπάτου. Ήδη, η ΓΑΙΟΣΕ, σε μία έκταση περίπου 40 στρεμμάτων, θα δημιουργήσει ένα «ΠΑΡΚΟ ΜΝΗΜΗΣ» για τα θύματα του Ολοκαυτώματος, το οποίο μόλις διαμορφωθεί θα παραχωρηθεί στον Δήμο Θεσσαλονίκης και θα ενοποιηθεί με το Μουσείο. Επιπλέον, χιλιάδες δέντρα θα φυτευθούν στη μνήμη των θυμάτων, με τη συνεισφορά της Ισραηλιτικής Κοινότητας.
Στην τελετή παραβρέθηκαν ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σπίρτζης, οι υφυπουργοί Εξωτερικών, Γιάννης Αμανατίδης και Τέρενς Κουίκ, Μακεδονίας-Θράκης Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά, οι βουλευτές Μάρκος Μπόλαρης, Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης, Δημήτρης Μάρδας, Σταύρος Καλαφάτης, Κώστας Ζουράρις, η αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης, Βούλα Πατουλίδου, δήμαρχοι, ο πρύτανης του ΑΠΘ, Περικλής Μήτκας, οι μητροπολίτες Νεαπόλεως-Σταυρουπόλεως και Λαγκαδά κ.ά.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163