Ο νόμος – έκτρωμα για το Ολοκαύτωμα ψηφίστηκε τη νύκτα από την Γερουσία, και έχει εξοργίσει το Ισραήλ, με την Ουάσινγκτον να απευθύνει αυστηρή προειδοποίηση προς τη Βαρσοβία.
Για να τεθεί σε ισχύ, ο νόμος πρέπει να επικυρωθεί από τον πρόεδρο της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξέφρασαν ανησυχία για τις συνέπειες αυτού του νόμου που τιμωρεί με την επιβολή προστίμου ή με φυλάκιση έως τριών ετών εκείνους που επιρρίπτουν «στο πολωνικό έθνος ή στο κράτος» εγκλήματα που διαπράχθηκαν από τους γερμανούς ναζί στην κατεχόμενη Πολωνία.
“Κινδυνεύει να έχει επιπτώσεις στα συμφέροντα και τις στρατηγικές σχέσεις της Πολωνίας με χώρες όπως το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες” προειδοποίησε η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Χέδερ Νάουερτ, θεωρώντας ότι διαφωνίες μεταξύ συμμάχων «δεν θα ωφελήσουν παρά τους αντιπάλους μας».
Η εκπρόσωπος κάλεσε την Πολωνία «να επανεξετάσει τον νόμο υπό το φως ενδεχόμενων συνεπειών στην ελευθερία της έκφρασης και στην ικανότητά μας να είμαστε καλοί εταίροι».
Πως το δικαιολογεί η κυβέρνηση
Στα μάτια των συντηρητικών που βρίσκονται στην εξουσία στην Πολωνία, ο νόμος επιδιώκει να εμποδίσει την χρήση της έκφρασης «πολωνικά στρατόπεδα θανάτου» για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης που είχαν εγκαταστήσει και λειτουργούσαν οι γερμανοί ναζί στο πολωνικό έδαφος.
Ομως, οι ισραηλινοί αξιωματούχοι εξοργίζονται κυρίως με μία παράγραφο στην οποία βλέπουν απόπειρα άρνησης της συμμετοχής ορισμένων Πολωνών στην εξόντωση των εβραίων, που φθάνει μέχρι την δυνατότητα δίωξης επιζώντων του Ολοκαυτώματος που θα αναφερθούν σε τέτοιες περιπτώσεις.
Μετά την έγκριση του νομοσχεδίου από την πολωνική κάτω Βουλή την Παρασκευή, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου διαμαρτυρήθηκε με δριμύτητα: «Δεν θα ανεχθούμε τη διαστρέβλωση της αλήθειας και το ξαναγράψιμο της ιστορίας ή την άρνηση του Ολοκαυτώματος», είπε. Ακολούθησαν εκδηλώσεις διαμαρτυρίας εβραϊκών οργανώσεων. Ωστόσο, η πολωνική Γερουσία υιοθέτησε το κείμενο χωρίς τροποποιήσεις.
«Παραποίηση της ιστορίας»
Για τον υπουργό Δικαιοσύνης της Πολωνίας Πάτρικ Ζάκι, ο οποίος απευθύνθηκε στους γερουσιαστές, η σφοδρότητα της αντίδρασης του εβραϊκού κράτους εξηγείται εν μέρει από την επιρροή θεμάτων εσωτερικής πολιτικής του Ισραήλ.
Πρόταση νόμου παρουσιάστηκε χθες στην Κνεσέτ εξασφαλίζοντας την υποστήριξη 61 από τους 120 βουλευτές. Το κείμενο, το οποίο παρουσιάσθηκε από έναν από τους εισηγητές του, τον βουλευτή Ιτζίκ Σμούλι (Σιωνιστική Ενωση) ως αντίδραση στον πολωνικό νόμο, εισάγει ποινή φυλάκισης πέντε ετών σε εκείνους που «υποτιμούν ή αρνούνται τον ρόλο εκείνων που βοήθησαν τους ναζί στα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά των εβραίων».
Κινητοποίηση από δεκάδες ανθρώπους των γραμμάτων και της τέχνης
Στη Βαρσοβία, δεκάδες καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι και πολιτικοί, ανάμεσά τους η σκηνοθέτις Ανιέσκα Χόλαντ, ο πρώην πρόεδρος Αλεξάντερ Κβασνιέφσκι και ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Ράντοσλαβ Σικόρσκι, υπέγραψαν έκκληση με την οποία ζητούν την τροποποίηση του νομοσχεδίου για να απαλειφθεί η ποινικοποίηση των εκφράσεων που πλήττουν την Πολωνία.
Ζητούν από την κοινή γνώμη να μετριάσει τη συναισθηματική φόρτιση για το κοινό καλό της αλήθειας και του πολωνο-ισραηλινού διαλόγου εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα.
Ομάδα πολωνών εβραίων δημοσίευσε επίσης ανοικτή επιστολή-προειδοποίηση κατά του νέου νόμου, ο οποίος «μπορεί να οδηγήσει στην δίωξη εκείνων που λένε «την αλήθεια για τους πολωνούς καταδότες και για τους πολωνούς πολίτες που δολοφονούσαν τους εβραίους γείτονές τους».
«Περιορίζει όχι μόνο την ελευθερία της έκφρασης, αλλά πάνω από όλα οδηγεί στην παραποίηση της ιστορίας», γράφουν.
Απαγόρευση διαδηλώσεων για τον νόμο
Ο βοεβόδας (περιφερειάρχης) της Βαρσοβίας από την πλευρά του απαγόρευσε «για λόγους ασφαλείας» την πραγματοποίηση διαδήλωσης που ανακοινώθηκε χθες το απόγευμα και οργανώθηκε από εθνικιστικούς κύκλους έξω από την πρεσβεία του Ισραήλ.
Η κατεχόμενη από την ναζιστική Γερμανία Πολωνία υπήρξε το μόνο έδαφος όπου η Γερμανία προέβλεπε θανατική ποινή για όποιον βοηθούσε καθ’ οιονδήποτε τρόπο εβραίους.
Το μνημείο του Yad Vashem στην Ιερουσαλήμ, που είναι αφιερωμένο στο Ολοκαύτωμα, περιλαμβάνει μνεία σε 6.700 Πολωνούς που διακρίθηκαν ως «γενναίοι των εθνών του κόσμου», για τη βοήθεια που προσέφεραν στους εβραίους κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής.
Την Τρίτη (30.01.2018), τρεις Πολωνοί τιμήθηκαν μετά θάνατον ως «γενναίοι». Εκπρόσωπος του Yad Vashem έδωσε τη διαβεβαίωση ότι η τελετή ήταν προγραμματισμένη.
Εξι εκατομμύρια Πολωνοί, ανάμεσά τους τρία εκατομμύρια εβραίοι, αφανίστηκαν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
