Η Ευρώπη σε αναταραχή

Η Ευρώπη εξήλθε από την οικονομική κρίση και οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές είναι σήμερα σε ύφεση. Όμως, η άνοδος του λαϊκιστικού εξτρεμισμού δεν έχει ελεγχθεί και απειλεί συνολικά την ευρωπαϊκή ενοποίηση, ενόψει και των κρίσιμων ευρωεκλογών του Μαΐου του 2019.

Ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Εμμανουέλ Μακρόν, υποχώρησε, για πρώτη φορά από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του, πριν από ενάμισι χρόνο, υπό το βάρος της λαϊκής κατακραυγής, και ανέστειλε την αύξηση των φόρων στα καύσιμα. Η αναταραχή στη Γαλλία δυσκολεύει την προσπάθεια του Μακρόν να ενοποιήσει περαιτέρω την ευρωζώνη και αυξάνει αντί να μειώνει τη δυσπιστία των Γερμανών προς τη Γαλλία και τον ευρωπαϊκό νότο. Το στοίχημα του Μακρόν ήταν να καταστήσει τη Γαλλία δημοσιονομικά πιο «γερμανική» προκειμένου να πείσει τους Γερμανούς να προχωρήσουν στην οικοδόμηση της οικονομικής, πέρα από τη νομισματική, ένωση.

Εντωμεταξύ, η Άνγκελα Μέρκελ δεν θα είναι αρχηγός των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών ακόμα για πολύ. Σε λίγες ώρες, το κόμμα εκλέγει νέο αρχηγό, μετά την οικειοθελή απόσυρση της Μέρκελ από τη διεκδίκηση μιας νέας θητείας. Η ίδια δηλώνει ότι θα παραμείνει στην καγκελαρία ως το 2021. Πολλά θα εξαρτηθούν από το ποιος θα τη διαδεχθεί στην αρχηγία του κόμματος και πόσο κοντά της θα αισθάνεται. Προς το παρόν, η κούρσα για τη διαδοχή της άνοιξε μεγάλα σχίσματα στο εσωτερικό της γερμανικής χριστιανοδημοκρατίας, με τον Βόλφανγκ Σόιμπλε να υποστηρίζει τον αντίπαλο της εκλεκτής της Μέρκελ, επιχειρώντας να την εκδικηθεί που τον προσπέρασε στη διαδοχή του Χέλμουτ Κολ το 2000.

Στην Ισπανία, που μαζί με την Πορτογαλία, ήταν οι μόνες χώρες στην ηπειρωτική Ευρωπαϊκή Ένωση που δεν είχαν ακροδεξιά στα κοινοβούλιά τους μέχρι τώρα, το ακροδεξιό κόμμα Vox απέσπασε το εντυπωσιακό 11% των ψήφων στις περιφερειακές εκλογές της Ανδαλουσίας. Η άνοδος της ισπανικής ακροδεξιάς είναι πολύ κακός οιωνός για μια χώρα που μαστίζεται από αποσχιστικά κινήματα. To Vox αντιπροσωπεύει έναν ακραίο ισπανικό (καστιλιάνικο) εθνικισμό και προτείνει την επιστροφή της Ισπανίας στον συγκεντρωτισμό του Φράνκο και την καταστολή των περιφερειακών εθνικισμών, ρίχνοντας λάδι στη φωτιά που μαίνεται στην Καταλονία.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά η Βρετανία μας θυμίζει ότι υπάρχουν και χειρότερα. Η Πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Τερέζα Μέι, δεν φαίνεται να συγκεντρώνει την απαραίτητη πλειοψηφία για να περάσει από τη Βουλή των Κοινοτήτων τη συμφωνία που υπέγραψε με τους Ευρωπαίους για ένα ομαλό Brexit. Όλα τα ενδεχόμενα σενάρια είναι σήμερα ανοιχτά: επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, μια δεύτερη ψηφοφορία στη Βουλή, παραίτηση της Μέι από την πρωθυπουργία ακόμα κι ένα δεύτερο δημοψήφισμα. Όλα θα εξαρτηθούν από το μέγεθος της ήττας της Μέι. Αν είναι μικρή θα είναι διαχειρίσιμη και ίσως της επιστρέψουν, στο τέλος, να επικρατήσει. Αν είναι μεγάλη, τότε θα πρέπει να αποχαιρετίσει τη Ντάουνιγκ Στρητ.

Εν ολίγοις, οι παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις της Ευρώπης συνεχίζουν να βρίσκονται υπό πίεση, η παρατεταμένη κρίση έχει αφήσει πίσω της μια αντι-συστημική ένταση που δεν έχει ακόμα εκτονωθεί και η μεταρρύθμιση της Ε.Ε. θα είναι μια δύσκολη και μακρόσυρτη υπόθεση, χωρίς κάνεις να μπορεί να αποκλείσει μια διαλυτική αντι-μεταρρύθμιση.