Οι ιστορικοί υπολογίζουν ότι οι περίφημες και ηρωικές κονταρομαχίες των ιπποτών άρχισαν περίπου πριν χίλια χρόνια. Σε μια κατακερματισμένη Ευρώπη, γεμάτη πάμπλουτους φεουδάρχες που ζούσαν από τον κόπο των δουλοπάροικων χωρικών τους, οι κονταρομαχίες έγιναν το σήμα κατατεθέν μιας τάξης που ασχολούνταν μόνο με τον πόλεμο και τη νομή της εξουσίας. Καλά θα κάνουμε πάντως να μην συγχέουμε τις ευγενικές εικόνες που βλέπουμε σήμερα σε κινηματογραφικές ταινίες εποχής, με τις πραγματικές συνθήκες αυτής της βάρβαρης μεσαιωνικής διασκέδασης. Οι ιπποτικοί αυτοί αγώνες δεν ήταν τίποτα άλλο από ένα αιματηρό μακελειό, με στόχο όχι την καρδιά κάποιας όμορφης δέσποινας που παρακολουθούσε από την εξέδρα, αλλά τον γρήγορο πλουτισμό.
Ο γνωστός σήμερα κώδικας της ιπποσύνης που έγραψε ο Γάλλος ιππότης Ζωφρουά ντε Πρεγί με τον οποίο καθορίστηκαν οι κανόνες και το ευγενικό υπόστρωμα των κονταρομαχιών, επικράτησε πλήρως μόνο το τελευταίο διάστημα του εθίμου αυτού. Είχαν προηγηθεί τέσσερις αιώνες στους οποίους ο στίβος των κονταρομαχιών ήταν πραγματικό σφαγείο. Χιλιάδες ιππότες άφησαν εκεί τα κόκκαλα τους, βγήκαν σακάτηδες και κυρίως φτωχοί, αφού το διακύβευμα των αγώνων δεν ήταν η επίδειξη της ευγενικής ανδρείας όπως έγραφαν τα ρομαντικά μυθιστορήματα, αλλά τα υπάρχοντα του ηττημένου. Ο νικητής έπαιρνε την πανοπλία, τα όπλα, το άλογο και όλα τα χρήματα του ηττημένου. Γι αυτό άλλωστε, σπάνια έπαιρναν μέρος στους αγώνες πραγματικοί ευγενείς με περιουσίες ή πρωτότοκοι με κληρονομικά δικαιώματα στα φέουδα. Δεν ήταν τρελοί να σκοτωθούν και να φτωχύνουν στα καλά καθούμενα.
Μόνιμοι συμμετέχοντες ήταν μαχαιροβγάλτες που είχαν πάρει τον τίτλο του ιππότη για να προσφέρουν πολεμικές υπηρεσίες στον φεουδάρχη, καθώς και τα μικρότερα ή τα νόθα παιδιά των ευγενών που δεν είχαν δικαίωμα στην πατρική περιουσία. Ήταν τυχοδιώχτες και κακοποιά στοιχεία που τριγύριζαν από περιοχή σε περιοχή κρατώντας τα χαρτιά που πιστοποιούσαν την ευγενική τους καταγωγή και την ιπποτική τους ιδιότητα, προσπαθώντας να προσποριστούν την περιουσία κάποιου αφελούς που θα τολμούσε να τα βάλει μαζί τους και ζούσαν από τα στοιχήματα που έβαζαν για τον αγώνα. Τα κοντάρια δίχως αιχμή και τα σπαθιά που δεν είχαν ακονιστεί επικράτησαν μετά τον 15ο αιώνα, αλλά ως τότε οι ηττημένοι έπεφταν από τα άλογα τους ξεκοιλιασμένοι ή με κομμένα τα χέρια και τα κεφάλια.
Δεν ήταν τυχαίο που ακόμα και η καθολική εκκλησία η οποία έκανε τα στραβά μάτια σε όλες τις βαρβαρότητες των ευγενών, είχε από νωρίς απαγορεύσει τις κονταρομαχίες με βούλα του Ιννοκέντιου Γ’ από το 1130. Μάταιος κόπος βέβαια, αφού οι αγώνες αυτοί ήταν ο Ρωμαϊκός ιππόδρομος της εποχής. Θέαμα, αίμα και στοιχήματα ήταν ό,τι χρειαζόταν ο λαός κι όχι οι ευγενείς. Ο Εδουάρδος Α’ απαγόρευσε με διάταγμα στους εξαγριωμένους θεατές να έχουν όπλα στις εξέδρες, διότι συχνότατα οι ερεθισμένοι οπαδοί των ιπποτών, ξεκοιλιαζόντουσαν μεταξύ τους.
Οι θρύλοι του Αρθούρου και των ευγενικών ιπποτών της στρογγυλής τραπέζης που διαμόρφωσαν την μετέπειτα εικόνα της ιπποσύνης και των αγώνων της, ήταν ένα λογοτεχνικό κατασκεύασμα και τίποτα άλλο. Οι μονομαχίες τιμής ανάμεσα σε δύο ιππότες που περιγράφουν άλλωστε αυτοί οι θρύλοι ήταν σπάνιοι. Συνήθως, ομάδες πενήντα εκατό ή και παραπάνω ιπποτών συγκρούονταν στα πλαίσια αγώνων που διοργάνωναν οι φεουδάρχες, με σκοπό τη διασκέδαση του κοινού και το κέρδος απ’ τα στοιχήματα.
Ήταν λαϊκό θέαμα και οι περιβόητες λεπτεπίλεπτες κοπέλες που πρόσφεραν την καρδιά τους στον νικητή ήταν ένας μύθος. Τίποτα το λαμπερό, το γοητευτικό και το ευγενικό για μια γυναικεία ψυχή δεν υπήρχε μέσα στη σκόνη, την οχλοβοή, τις κραυγές και το αίμα που δημιουργούσαν οι μαζικές αυτές σφαγές που τόσο εξευγενισμένες έφθασαν στις μέρες μας.
Διαβάστε εδώ κι άλλες ιστορίες με την υπογραφή του Δημήτρη Καμπουράκη, στη στήλη Μία σταγόνα ιστορία.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163