Κυριακή, 24 Νοε.
9oC Αθήνα

Η ημισέληνος των Τούρκων

Η ημισέληνος των Τούρκων

Η ημισέληνος είναι δικό τους σύμβολο ή κλεμμένο από τους Βυζαντινούς που το χρησιμοποιούσαν πολλούς αιώνες πριν; Οι θρύλοι των Τούρκων για το σήμα τους και οι αναφορές της ιστοριογραφίας. Η προέλευση του κρουασάν σε σχήμα ημισελήνου.

Η παγκόσμια ιστοριογραφία και συχνότερα η παραϊστορία, είναι γεμάτες από διαμάχες για την προέλευση των συμβόλων. Εθνικά, κρατικά, πολιτικά και κοινωνικά σύμβολα γίνονται συχνότατα προϊόντα διεκδίκησης, με τον έναν λαό να «κατηγορεί» τον άλλον ότι του τα έκλεψε και τα ενστερνίστηκε, εμφανίζοντας τα στη συνέχεια ως δικά του. Στην πραγματικότητα, σύμβολα από τη φύση όπως ο ήλιος, το φεγγάρι, ο σταυρός, ο μαίανδρος και άλλα παρόμοια, δεν ανακαλύφθηκαν από κανέναν λαό. Οι άνθρωποι σε όλα τα μήκη και τα πλάτη, τα χρησιμοποιούσαν από την αυγή του πολιτισμού ως διακοσμητικά ή ως σημάδια αναγνώρισης. Αν κάποια απ’ αυτά καθιερώθηκαν αργότερα ως σύμβολα κρατικά ή υπερεθνικά, δεν σημαίνει ότι ανακαλύφθηκαν απ’ αυτούς που τα χρησιμοποίησαν. Το ίδιο συμβαίνει και με τα χρώματα.

Γι αυτό θεωρώ ανούσια τη συζήτηση που βαστά επί χρόνια γύρω από την προέλευση της ημισελήνου, που είναι το σύμβολο του Τουρκικού κράτους. Η κρατούσα ελληνική άποψη είναι ότι οι Τούρκοι έκλεψαν την ημισέληνο από τους Βυζαντινούς, και μάλιστα όχι τους ύστερους αλλά τους πρώιμους, δηλαδή από τους αρχαίους Έλληνες αφού το αρχαίο Βυζάντιο ήταν αποικία των Μεγαρέων. Πράγματι, υπάρχει ελληνικό νόμισμα του 6ου π.Χ. αιώνα από την κάτω Ιταλία που εικονίζει την ημισέληνο. Υπάρχει επίσης ημισέληνος σε Βυζαντινό νόμισμα του 5ου μ.Χ. αιώνα, που έχει και το πρόσωπο του αυτοκράτορα Αναστασίου, ενώ σε βυζαντινή τοιχογραφία στο χωριό Γεράκι Μεσηνίας, υπάρχει ζωγραφιά του Αγίου Γεωργίου με την ημισέλινο στην ασπίδα του. Υπάρχει όμως και νόμισμα με το ίδιο σύμβολο που βρέθηκε σε ανασκαφές στην Κιργισία δίπλα στην Κίνα, ηλικίας 1500 ετών. Άρα, η ημισέληνος χρησιμοποιούνταν ως διακοσμητικό ή ως σύμβολο εξουσίας σ’ όλο τον γνωστό τότε κόσμο.

Πράγματι, οι αρχαίοι Βυζαντινοί είχαν φτιάξει ένα άγαλμα στην Εκάτη, χθόνια θεότητα του Άδη και των πυρσών της νύχτας, διότι ο Φίλιππος Β’ προσπάθησε να μπει μπαμπέσικα στην πόλη τους αλλά βγήκε το φεγγάρι και τον πρόδωσε. Η ελληνική ιστοριογραφία υποστηρίζει ότι φθάνοντας οι Τούρκοι στην Κωνσταντινούπολη, έκλεψαν το σύμβολο και το έκαναν σημαία τους. Κάτι τέτοιο δεν αποκλείεται διόλου, καθώς οι Βυζαντινοί ήταν πολιτιστικά και αισθητικά ανώτεροι από τους νομάδες Τούρκους, αυτό όμως δεν μπορεί να αποδειχθεί. Προσμίξεις πολιτισμών και συμβόλων υπήρξαν και θα υπάρχουν πάντα, αλλά και οι Τούρκοι έχουν διάφορους θρύλους επ’ αυτού. Ο επικρατέστερος λέει ότι η σημαία τους, που έχει την ημισέληνο όρθια και ένα αστέρι, προέκυψε όταν ο σουλτάνος Οσμάν Α’ είδε μετά από μια μάχη να αντικατοπτρίζεται το μισό φεγγάρι και το αστέρι σε μια λιμνούλα ανθρώπινου αίματος.

Οι θρύλοι αυτοί δεν έχουν τελειωμό, ούτε θα μπορέσει ποτέ η ιστορία να απαντήσει οριστικά και πειστικά στις διαμάχες ανάμεσα σε όλους τους λαούς της υφηλίου που διεκδικούν την πατρότητα όλων των συμβόλων και κατηγορούν τους γείτονες τους ότι τους τα έκλεψαν. Ευτυχώς ή δυστυχώς, στην αυγή του ανθρώπινου πολιτισμού δεν υπήρχε πατεντάρισμα συμβόλων και σημάτων όπως υπάρχει σήμερα για τις εταιρείες και τα εμπορικά προϊόντα τους. Για την ιστορία να πούμε ότι αυτό που ονομάζουμε ημισέληνο στην τουρκική σημαία είναι στην πραγματικότητα ένα τέταρτο του φεγγαριού. Ο Σελίμ Γ’ πρόσθεσε το οκτάγωνο αστέρι δίπλα της, το οποίο ο Αβδούλ Μετζίτ έκανε πεντάστερο. Επίσης, το κόκκινο χρώμα της σημαίας τους καθιερώθηκε να συμβολίζει την κοσμική εξουσία, ενώ το πράσινο συμβολίζει τη θρησκευτική. Γι αυτό και το Χαλιφάτο των Τζιχαντιστών της Συρίας που είναι απολύτως θεοκρατικό, έχει πράσινα λάβαρα.

Τέλος, υπάρχει και ένα άλλο παράδειγμα πρόσμειξης συμβόλων, πολιτισμών και ιστορίας, εξαιρετικά ενδιαφέρον. Όλοι έχουμε φάει τα κρουασάν που έχουν σχήμα ημισελήνου, δίχως ποτέ να αναρωτηθούμε για το σχήμα τους. Όταν οι Τούρκοι αποχώρησαν από την δεύτερη πολιορκία της Βιέννης το 1683, ένας Βιεννέζος ζαχαροπλάστης είχε την φαεινή ιδέα να φτιάξει ένα είδος κρουασάν στο σχήμα της σημαίας των ηττημένων. Έτσι προέκυψε το σχήμα του κρουασάν που τρώμε ακόμα ως τις μέρες μας. Κι αυτό όμως έγινε αντικείμενο κλοπής. Σήμερα κανένας δεν ξέρει ότι τα ο κρουασάν σε σχήμα ημισελήνου είναι αυστριακό, όλοι θεωρούν ότι είναι αυθεντικά γαλλικό.

Διαβάστε εδώ κι άλλες ιστορίες με την υπογραφή του Δημήτρη Καμπουράκη, στη στήλη Μία σταγόνα ιστορία.

Μία σταγόνα ιστορία Τελευταίες ειδήσεις