Παρασκευή, 27 Σεπτ.
30oC Αθήνα

Το μεγαθήριον και τα γκαζοζέν

Το μεγαθήριον και τα γκαζοζέν

Το πρώτο λεωφορείο που κυκλοφόρησε στην χώρα και οι περιπέτειες του. Οι διαδηλώσεις των αμαξάδων, των μουλαράδων και των πεταλωτών και η συνωμοσιολογία που τις προκάλεσε. Τα ΚΤΕΛ, τα αστικά λεωφορεία και τα γκαζοζέν της Κατοχής.

Το 1886 εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το λεωφορείο. Ήταν δεκατεσσάρων θέσεων, κινούνταν με ατμό, είχε μεταλλικούς τροχούς δίχως επικάλυψη από λάστιχο και ήταν τόσο τεράστιο που οι εφημερίδες το ονόμασαν «μεγαθήριον». Το λεωφορείο, που έκανε τεράστια εντύπωση τότε στους Αθηναίους, επρόκειτο να κάνει τη γραμμή Αθήνα-Θήβα-Λειβαδιά. Με τους άθλιους χωματόδρομους της εποχής και με τους μεταλλικούς τροχούς του, όλοι αντιλαμβάνονται τι είδους ταξίδι θα ήταν αυτό. Ούτως ή άλλως, το μεγαθήριον δεν κατάφερε και πολλά πράγματα.

Έκανε το πρώτο του δρομολόγιο, αλλά στο δεύτερο κιόλας πλησιάζοντας στη Θήβα, βρήκε μπροστά του μια διαδήλωση να του κλείνει τον δρόμο. Ήταν οι Θηβαίοι αμαξάδες, οι πεταλωτές και διάφορα άλλα συναφή επαγγέλματα, που θεωρούσαν τον ερχομό του λεωφορείου ως συνομωσία των πολιτικών της Αθήνας για να κλείσουν τις δουλειές τους και να τους οδηγήσουν στη φτώχεια.

Κατέβασαν κάτω τον οδηγό, τον έδειραν και τον υποχρέωσαν να κάνει στροφή και να ξαναγυρίσει προς την Αθήνα.

Αυτός επανήλθε με τη συνοδεία χωροφυλάκων οι οποίοι άνοιξαν τον δρόμο, όμως λίγο πιο κάτω οι διαδηλωτές γέμισαν το οδόστρωμα με κοτρώνες, με αποτέλεσμα το μεγαθήριο να πατήσει μια απ’ αυτές και να ανατραπεί. Ξεσηκώθηκαν οι συντεχνίες των αμαξάδων, των ιδιοκτητών κάρων, των πεταλωτών, των μαγαζατόρων που πουλούσαν ζωοτροφές και άρχισαν τις διαμαρτυρίες και τα διαβήματα στην κυβέρνηση, να απαγορεύσει την κυκλοφορία λεωφορείων στη χώρα. Στο πλευρό των διαμαρτυρομένων τάχθηκε τότε και μερίδα του τύπου, θέλοντας να αυξήσει την κυκλοφορία του.

Τα επιχειρήματα εναντίον του μεγαθηρίου πατούσαν στην παράδοση που απεχθανόταν κάθε νεωτερισμό και χαρακτήριζε κάθε νέο μηχάνημα ως «διαβολικό», αλλά είχαν και πολιτικές προεκτάσεις. Υποστήριζαν ότι οι πλούσιοι και οι ξένοι, με την ανοχή της κυβέρνησης, είχαν βάλει μπροστά ένα σχέδιο να ρημάξουν τους φτωχούς μεροκαματιάρηδες για να πλουτίσουν αυτοί ακόμα περισσότερο με την αθρόα είσοδο λεωφορείων στη χώρα.

Η κυβέρνηση έλεγε ότι δεν γίνεται η χώρα να μην προοδεύει τεχνολογικά και ότι στην Ευρώπη αυτά τα λεωφορεία κυκλοφορούν παντού, από την άλλη όμως δίσταζε να τα βάλει με τις συντεχνίες διότι είχαν πολιτική επιρροή και κουβαλούσαν πολλές ψήφους. Η λύση τελικά ήρθε με άλλον τρόπο: Σ’ ένα από τα περιπετειώδη δρομολόγια, η καμινάδα του μεγαθήριου πήρε φωτιά και ολόκληρο το διαβολικό μηχάνημα τυλίχτηκε στις φλόγες προς μεγάλη αγαλλίαση των αμαξάδων και των πεταλωτών. Ξέσπασε νέα αναταραχή διότι πολλοί απέδωσαν το ατύχημα σε δολιοφθορά εκ’ μέρους των διαμαρτυρομένων, αλλά τότε δεν υπήρχαν πραγματογνωμοσύνες και τα τοιαύτα.

Πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι να εμφανιστεί ξανά λεωφορείο, αλλά έκτοτε δεν υπήρξαν διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις. Τα πρώτα αστικά λεωφορεία μπήκαν στην Αθήνα είκοσι έξι χρόνια μετά το μεγαθήριο, ενώ το 1925 άρχισε η σύνδεση του κέντρου των Αθηνών με τους γύρω συνοικισμούς, κυρίως τους προσφυγικούς. Το 1940 όλα τα λεωφορεία επιτάχθηκαν για τον πόλεμο και τη Κατοχή κυκλοφορούσαν μόνο τα περίφημα γκαζοζέν. Ήταν κάτι άθλιες σακαράκες που είχαν ένα αντεστραμμένο καζάνι όπου έκαιγε φωτιά, με τα αέρια της οποίας δινόταν κίνηση στους τροχούς. Τα γκαζοζέν σπάνια έφταναν στον προορισμό τους, χαλούσαν συνεχώς και πιο πολύ τα έσπρωχναν οι επιβάτες παρά πήγαιναν μόνα τους. Τα ΚΤΕΛ δημιουργήθηκαν το 1952 και οι Αστικές συγκοινωνίες περίπου όπως οι σημερινές το 1961.

Διαβάστε εδώ κι άλλες ιστορίες με την υπογραφή του Δημήτρη Καμπουράκη, στη στήλη Μία σταγόνα ιστορία.

Μία σταγόνα ιστορία Τελευταίες ειδήσεις