Την ανησυχία τους για συγκεκριμένες διατάξεις του νομοσχεδίου, ισχυριζόμενοι ότι δυσκολεύουν περαιτέρω τις διαδικασίες ασύλου, εξέφρασαν οι εκπρόσωποι της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ο Συνήγορος του Πολίτη, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων, η Διεθνής Αμνηστία, η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA), οι Γιατροί του Κόσμου, οι Γιατροί χωρίς Σύνορα, η Unicef, το Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής (ΙΜΕΠΟ) και δικηγόροι της Υπηρεσίας Ασύλου.
Οι κύριες ενστάσεις αφορούν τις διατάξεις για την επιτάχυνση της διαδικασίας ασύλου, με τον κίνδυνο μη εξέτασης των αιτημάτων επί της ουσίας, την πρόσβαση στην υγεία και την εργασία, τον ορισμό της ευαλωτότητας, την παρατεταμένη κράτηση, συμπεριλαμβανομένων των ανηλίκων, τις διαδικασίες ενσωμάτωσης.
Ύπατη Αρμοστεία: Μπαίνουν άνθρωποι σε κίνδυνο
«Οι προτεινόμενες αλλαγές θα θέσουν σε κίνδυνο ανθρώπους, που έχουν ανάγκη διεθνή προστασία, ενώ παράλληλα θα αυξήσει το φόρτο εργασίας των αρχών ασύλου», ανέφερε η Καλλιόπη Στεφανάκη, υπεύθυνη Τομέα Προστασίας της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα. Επίσης, διαπιστώνεται, σύμφωνα με την κ. Στεφανάκη, συρρίκνωση στις διαδικαστικές εγγυήσεις της διαδικασίας ασύλου και μη προστασίας της οικογενειακής ενότητας, με τη μη αναγνώριση οικογενειών που δημιουργήθηκαν μετά την αναχώρηση από τη χώρα προέλευσης.
Αναγνωρισμένοι πρόσφυγες υποχρεούνται να αναχωρήσουν από τη στέγαση εντός δυο μηνών, από τη θέση σε ισχύ του νόμου, με κίνδυνο πολλοί να καταλήξουν άστεγοι, χωρίς τη δυνατότητα να εξαιρεθούν κάποιες κατηγορίες ευάλωτων πληθυσμών ή λόγω παρακολούθησης του σχολείου, εξήγησε η κ. Στεφανάκη.
Επίσης, είπε ότι το σχέδιο νόμου περιορίζει τον ρόλο της Ύπατης Αρμοστίας, ενώ ο ρόλος της αναγνωρίζεται ως πολύτιμος για δικαιότερα και αποτελεσματικότερα συστήματα ασύλου, συμπλήρωσε.
Συνήγορος του Πολίτη: Θα υπάρξουν πρόσθετες επιβαρύνσεις στις υπάρχουσες δομές
Πρόσθετες επιβαρύνσεις θα δημιουργηθούν στις υπάρχουσες δομές, υποστήριξε ο Συνήγορος του Πολίτη, Ανδρέας Ποττάκης. Παράλληλα, η διοικητική κράτηση μπορεί να κρατήσει συσσωρευτικά 36 μήνες, να επεκταθεί δηλαδή του 18μηνου, πράγμα «ανεπίτρεπτο για ένα κράτος δικαίου», τόνισε. Επίσης, η κράτηση ανηλίκων πρέπει να αποφευχθεί με κάθε τρόπο, υπογράμμισε τόσο ο κ. Ποττάκης, όσο και η εκπρόσωπος της Unicef, Μαρία Μιχαηλίδου.
Το νομοσχέδιο δίνει το δικαίωμα για πρόσβαση στην εργασία μετά από έξι μήνες της αίτησης ασύλου, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της αδήλωτης εργασίας, εκτίμησε ο Βασίλης Παπαστεργίου, από την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Πρόσθεσε, ότι θα προκληθεί «διοικητικό έμφραγμα», με τις αλλαγές που δρομολογούνται, εξαιτίας των ήδη ελάχιστων δικαστών και δικηγόρων, που ασχολούνται με το άσυλο.
Την ανησυχία, ότι θα διευρυνθούν οι κρατήσεις και οι απελάσεις, χωρίς να εξετάζονται τα ζητήματα ασύλου, μετέφερε από την πλευρά των μεταναστών και προσφύγων ο Γιονούς Μουχαμαντί, πρόεδρος του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων. Ζήτησε, επίσης, την αναγνώριση των επαγγελματικών δεξιοτήτων των προσφύγων, ώστε να προχωρήσει πιο ομαλά η ένταξή τους και να επωφεληθεί ο ντόπιος πληθυσμός.
“Ελλιπές το σύστημα εξέτασης”
Για την αφαίρεση του μετατραυματικού στρες από τη λίστα ευαλωτότητας και την υποχρέωση οι επιζήσαντες βασανιστηρίων να πιστοποιούνται ως τέτοιοι από τον δημόσιο οργανισμό υγείας, ενώ δεν υπάρχει εξειδίκευση σε τέτοιου είδους εξέταση, έκανε λόγο η Ειρήνη Γαϊτάνου, από τη Διεθνή Αμνηστία. Η πιστοποίηση βασανιστηρίων μπορεί να γίνεται μόνο με επιστημονική συνδρομή και βάσει συγκεκριμένων πρωτοκόλλων, που δεν υπάρχουν στα ελληνικά νοσοκομεία, εξήγησε.
Τόνισε ότι με την επιτάχυνση των διαδικασιών, παραβιάζονται διεθνή πρότυπα, δεσμευτικά για τη χώρα, και «χιλιάδες άνθρωποι κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς χαρτιά».
Η κατάργηση του ανασταλτικού αποτελέσματος της προσφυγής θέτει τα άτομα σε κίνδυνο επιστροφής, πριν ακόμα εξεταστεί το αίτημά τους σε δεύτερο βαθμό, πρόσθεσε ο Αλέξανδρος Κωνσταντίνου, μέλος της νομικής υπηρεσίας του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, εξηγώντας ότι μπορεί τελικά το αίτημα ενός ατόμου για άσυλο να γίνει δεκτό, αλλά ο ίδιος να έχει ήδη επιστραφεί στη χώρα του, με ό,τι κινδύνους αυτό συνεπάγεται.
Οι επιτροπές μπορούν αυτή την στιγμή να εξετάζουν δυο άτομα την ημέρα. Στην Σάμο υπάρχουν δώδεκα επιτροπές, δηλαδή σήμερα εξετάζονται 24 περιπτώσεις την ημέρα, είπε ο Αλέξανδρος Ζαβός, πρόεδρος του Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής (ΙΜΕΠΟ, προσθέτοντας, ότι με τις προβλέψεις του νομού χρειάζονται νέες δομές.
“Χειροτερεύει η πρόσβαση σε ιατρική και ψυχική φροντίδα”
Ο Αναστάσιος Υφαντής, από τους Γιατρούς του Κόσμου και ο Γεώργιος Καραγιάννης, από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, επισήμαναν ότι εντείνεται η επισφάλεια της στέγασης και της πρόσβασης σε κατάλληλη ιατρική και ψυχική φροντίδα.
«Αγνοούνται πλήρως οι ευάλωτες ομάδες και δεν βελτιώνονται οι ήδη άσχημες συνθήκες κράτησης», εξήγησε ο κ. Καραγιάννης. Επιπλέον, περιέγραψε, πως από τον περασμένο Ιούλιο και μετά, η πρόσβαση στην υγεία για τους πρόσφυγες έγινε δυσκολότερη και εξέφρασε φόβους, ότι αυτό θα συνεχιστεί.
Η υποχρεωτική παρουσία του αιτούντα σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, ενώ αυτός μπορεί να διαμένει πολύ μακριά, χωρίς να προβλέπεται η υποχρεωτική παρουσία διερμηνέα, κρίνεται προβληματική, ανέφερε ο Κωνσταντίνος Φαρμακίδης – Μάρκου, μέλος του Μητρώου Δικηγόρων της Υπηρεσίας Ασύλου. Επίσης σημείωσε ότι η καταγραφή στην αίτηση μόνο των βασικών ισχυρισμών του αιτούντα, και όχι όλων, όπως ήταν μέχρι σήμερα, δημιουργεί εμπόδια και στον αιτούντα και στο δικηγόρο, που τον υπερασπίζεται.
Η συζήτηση στην επιτροπή συνεχίστηκε επί των άρθρων του νομοσχεδίου.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163