Ο πρώην πρόεδρος της Αλγερίας Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα πέθανε χθες Παρασκευή σε ηλικία 84 ετών, μετέδωσε η κρατική τηλεόραση.
«Πέθανε ο πρώην πρόεδρος Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα», ανέφερε η κρατική τηλεόραση, επικαλούμενη ανακοίνωση της προεδρίας της Δημοκρατίας.
Μετά την πτώση του τον Απρίλιο του 2019, υπό την πίεση του στρατού, μείζονος πυλώνα εξουσίας, εν μέσω μαζικών διαδηλώσεων, ο Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα είχε αποσυρθεί και απομονωθεί στην κατοικία του, όπου του προσφέρονταν συνεχείς ιατρικές φροντίδες, στη συνοικία Ζεράλντα του δυτικού Αλγερίου.
Η πτώση του έγινε αναπόφευκτη μετά τις πολυήμερες μαζικές κινητοποιήσεις που πυροδότησε η πρόθεσή του να διεκδικήσει πέμπτη συναπτή πενταετία στο αξίωμα.
Η πορεία του Μπουτεφλίκα
Ήταν ο αρχηγός του κράτους που κυβέρνησε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον – μια εικοσαετία – στη μεγαλύτερη χώρα της Αφρικής.
Από το 2013 και μετά, αφότου υπέστη εγκεφαλικό, σπανίως εμφανιζόταν δημόσια. Η απερχόμενη καγκελάριος της Γερμανίας, η Άγγελα Μέρκελ, είχε αναγκαστεί το 2017 να ακυρώσει την τελευταία στιγμή προγραμματισμένη επίσημη επίσκεψή της στο Αλγέρι διότι η κατάσταση της υγείας του δεν επέτρεπε να συναντηθούν.
Μπόρεσε να ξεπεράσει αλώβητος το κύμα εξεγέρσεων στον αραβικό κόσμο το 2011, τη λεγόμενη Αραβική Άνοιξη, αποφεύγοντας την τύχη των ηγετών της Τυνησίας, της Αιγύπτου ή, χειρότερα, της Λιβύης.
Στη Δύση, ο Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα θεωρείτο κατά τη διάρκεια της περιόδου που άσκησε την εξουσία αξιόπιστος εταίρος στον λεγόμενο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας.
Βετεράνος του πολέμου της ανεξαρτησίας από τη Γαλλία (1954-1962), ανέλαβε την εξουσία το 1999, εν μέσω του εμφυλίου πολέμου με τους ακραίους ισλαμιστές, κι εξελέγη άλλες τρεις φορές. Όμως η ανακοίνωσή του την άνοιξη του 2019 πως θα διεκδικούσε πέμπτη θητεία ήταν ο πυροκροτητής της λαϊκής οργής. Εκατομμύρια πολίτες βγήκαν στους δρόμους, απαιτώντας να εγκαταλείψει την εξουσία. Ο στρατός απέσυρε εντέλει την υποστήριξή του και ο Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα αναγκάστηκε να παραιτηθεί μερικές ημέρες πριν ολοκληρωθεί η 4η θητεία του.
Ο εμφύλιος πόλεμος στην Αλγερία κράτησε πάνω από μια δεκαετία. Ξέσπασε όταν ο στρατός επενέβη για να εμποδίσει ισλαμιστικό κόμμα να αναλάβει την εξουσία, μετά τη νίκη του στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές, το 1992. Κατά μάλλον συντηρητικούς υπολογισμούς, στην ένοπλη σύρραξη αυτή σκοτώθηκαν 150.000 άνθρωποι.
Ο Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα διαπραγματεύθηκε την ειρηνευτική διαδικασία που μείωσε δραματικά το επίπεδο της βίας. Η μακροβιότητά του στην εξουσία αποδιδόταν συχνά στο ότι πολλοί Αλγερινοί, εξαιτίας του τραύματος του εμφυλίου, δεν ήθελαν να αλλάξουν τα πράγματα παρά την ατμόσφαιρα γενικής απογοήτευσης για τον μαρασμό της οικονομίας, τη διαφθορά και τον αυταρχισμό του καθεστώτος.
Γεννημένος την 1η Μαρτίου 1937 στο Μαρόκο από αλγερινούς γονείς, εγκατέλειψε το γυμνάσιο προτού ενταχθεί στα 19 του χρόνια στο Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης (FLN) και πάει να πολεμήσει στο δυτικό τμήμα της χώρας, υπό τον Χουάρι Μπουμεντιέν, τον μετέπειτα πρόεδρο. Έγινε ο νεότερος υπουργός της χώρας όταν η Αλγερία απέκτησε την ανεξαρτησία της: ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο του Αθλητισμού στα 25 του.
Ο Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα, που δεχόταν συχνά επαίνους για τις διπλωματικές του ικανότητες και τη ρητορική του δεινότητα, σύντομα μετακινήθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών, χαρτοφυλάκιο που θα κράταγε για 16 χρόνια.
Αναδείχθηκε σε μείζονα μορφή του Κινήματος των Αδεσμεύτων, που έδωσε φωνή σε χώρες της Αφρικής, της Ασίας, της Λατινικής. Ήταν ο Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα αυτός που όταν είχε αναλάβει την προεδρία της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ κάλεσε τον Γιάσερ Αραφάτ να μιλήσει στο σώμα, το 1974, ιστορικό βήμα για την αναγνώριση της παλαιστινιακής υπόθεσης. Είχε επίσης απαιτήσει η Κίνα να αποκτήσει την ιδιότητα του κράτους-μονίμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ είχε καταφερθεί με σφοδρότητα εναντίον του απαρτχάιντ, του ρατσιστικού καθεστώτος στη Νότια Αφρική. Υπερασπιζόταν ανυποχώρητα τα κράτη που αγωνίστηκαν εναντίον της αποικιοκρατίας.
Είχε καλωσορίσει τον Τσε Γκεβάρα. Ο νεαρός Νέλσον Μαντέλα εκπαιδεύτηκε για πρώτη φορά στην Αλγερία. Ο Έλντριτζ Κλίβερ, Μαύρος Πάνθηρας που φυγοδικούσε και καταζητείτο από την αστυνομία στις ΗΠΑ, θα έβρισκε καταφύγιο στο Αλγέρι.
Οι πιστοί του Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα τον εξήραν διότι διατήρησε τη χώρα σταθερή εν μέσω αναταράξεων στην περιοχή. Οι επικριτές του στηλίτευαν πως κράτησε την εξουσία για υπερβολικά μεγάλο διάστημα, ακόμη κι όταν πλέον όταν η κατάσταση της υγείας του δεν του επέτρεπε να την ασκεί και αντ’ αυτού κυβερνούσε το περιβάλλον του.
Στο τέλος της πολιτικής του καριέρας, ήταν επικεφαλής ενός κράτους με μεγάλο πλούτο σε πετρέλαιο και αέριο που όμως δεν επέτρεψε τον λαό να βγει από τη φτώχεια. Η υψηλή ανεργία και η έλλειψη προοπτικής για τους νέους, ακόμη και τους πιο μορφωμένους, πυροδοτούσε διαδηλώσεις.
Οι επικριτές του επισήμαιναν συχνά την αδυναμία ή την ανικανότητά του να μειώσει την επιρροή των στρατηγών.
Είχε πάντως καταγράψει μεγάλες επιτυχίες στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, όπως όταν μεσολάβησε για να επιτευχθούν ειρηνευτικές συμφωνίες στο Μαλί και μεταξύ της Αιθιοπίας και της Ερυθραίας. Πιστώθηκε επίσης την υπογραφή της συμφωνίας φιλίας και συνεργασίας με τη Γαλλία το 2012, όταν ο τότε πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ αναγνώρισε τη βαρβαρότητα του αποικιοκρατικού συστήματος της Γαλλίας στη χώρα.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163