Μετά τις παραστάσεις Άνθρωποι και Ποντίκια και Κόκκινα Φανάρια, ο Βασίλης Μπισμπίκης, για πρώτη φορά στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης, κάνει μια ελεύθερη μεταγραφή του εμβληματικού μυθιστορήματος του Ρώσου συγγραφέα, μεταφέροντάς το ως ένα λαϊκό νουάρ στην Αθήνα του 2023.
Τι συνιστά έγκλημα και τι τιμωρία στην Αθήνα του 2023; Πότε ακριβώς τελείται ένα έγκλημα; Τη στιγμή της πράξης ή τη στιγμή που το συλλαμβάνει ο δράστης στο μυαλό του; Πώς προσδιορίζεται χρονικά η μετάβαση από τη νομιμότητα στην παρανομία; Και ποια η τιμωρία της; Ηθικά, κοινωνιολογικά και φιλοσοφικά ερωτήματα επιχειρεί να διερευνήσει η Ομάδα Cartel μέσα από μια νέα μεταγραφή του εμβληματικού μυθιστορήματος του 1866, φέρνοντας την ιστορία, με τη μέθοδο της γραμμικής αφήγησης, στο τώρα, στους δρόμους και τις γειτονιές της Αθήνας.
Από τις 22 Μαρτίου έως τις 9 Απριλίου η Κεντρική Σκηνή της Στέγης υποδέχεται έναν νέο Ρασκόλνικοφ, ερμηνευμένο από τον Θοδωρή Σκυφτούλη, και μαζί με τους υπόλοιπους ήρωες του έργου μάς παρασύρει σε ένα ταξίδι στην άκρη του φόβου. «Η ζωή είναι αποδεδειγμένα τρομακτική» μονολογεί ο «νέος» Ρασκόλνικοφ που ακούει στο όνομα Μιχάλης Σχίζας, ένας νέος υποταγμένος στις εξεγέρσεις της καρδιάς και του νου. Το Έγκλημα και Τιμωρία: Αθήνα έρχεται με έναν θίασο 20 ηθοποιών να παρασταθεί με τρόπο ακραία ρεαλιστικό ως ένα λαϊκό νουάρ υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Βασίλη Μπισμπίκη.
Ο νεαρός φοιτητής της Νομικής Ροντιόν Ρομάνοβιτς Ρασκόλνικοφ παίρνει τον νόμο στα χέρια του και δολοφονεί μια γριά τοκογλύφο. Στην πορεία κυριεύεται από ενοχές, ερωτεύεται τη νεαρή πόρνη Σόνια, ανακρίνεται από τις Αρχές, έρχεται σε αντιπαράθεση με την οικογένειά του και διάφορους σκοτεινούς τύπους που τον καταδιώκουν, βασανίζεται από εσωτερικούς δαίμονες. Πόσο επίκαιρο παραμένει στις μέρες μας το αριστούργημα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι;
Και ποιες αναγωγές μπορούν να γίνουν στο σήμερα; Ζωντανή κινηματογράφηση, gaming, κανάλια στο YouTube επιστρατεύονται σε αυτή την εκδοχή, όπου οι κάμερες τρυπώνουν στα πιο απίθανα μέρη, για να αποκαλύψουν σε πρώτο πλάνο τις μύχιες σκέψεις των ηρώων και να εκθέσουν τις μεμβράνες του μυστικού βίου τους, να στρέψουν το βλέμμα μας στην αθέατη ζωή των αντικειμένων και να αναδείξουν την ηθική και τον κυνισμό, το σκοτάδι και το φως, την εσωτερική μάχη ανάμεσα στη λογική και το συναίσθημα, τις οξειδωτικές τύψεις και τη βαθιά καλοσύνη.
Ο ίδιος ο Ντοστογιέφσκι αναφέρει σε επιστολή που έστειλε το 1865 στον εκδότη του Ρώσου Αγγελιοφόρου, προσπαθώντας να τον πείσει να δημοσιεύσει το μυθιστόρημα στο περιοδικό του: «Το μυθιστόρημα είναι μια ψυχογραφική αφήγηση ενός εγκλήματος. Ένας νεαρός φοιτητής μεσοαστικής καταγωγής που ζει σε απόλυτη ένδεια αποβάλλεται από το πανεπιστήμιο. Κάτω από επιφανειακές και αδύναμες σκέψεις, επηρεασμένος από κάποιες “ημιτελείς” ιδέες που πλανώνται στην ατμόσφαιρα, αποφασίζει να βγει γρήγορα από τη δύσκολη θέση στην οποία έχει βρεθεί δολοφονώντας μια γριά γυναίκα, τοκογλύφο και χήρα κρατικού υπαλλήλου. […] Μετά την πράξη ξεδιπλώνεται η ψυχολογική διεργασία του εγκλήματος.
Ερωτήματα από τα οποία δεν μπορεί να απαλλαγεί ως δολοφόνος· αισθήματα, που δεν είχε προβλέψει ή υποψιαστεί, βασανίζουν την καρδιά του. Η θεϊκή αλήθεια και ο επίγειος νόμος τον καλούν να καταβάλει το τίμημα και εκείνος αισθάνεται στο τέλος την υποχρέωση να παραδοθεί. Αισθάνεται αυτή την υποχρέωση, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι μπορεί να πεθάνει στη φυλακή, προκειμένου να νιώσει ξανά μέλος της κοινωνίας των ανθρώπων. Το αίσθημα του αποχωρισμού και της απομόνωσης από την ανθρωπότητα, τη φύση και τον νόμο της αλήθειας έχει το τίμημά του».
Στο Έγκλημα και Τιμωρία: Αθήνα, ο κόσμος του Ντοστογιέφσκι συναντά επί σκηνής τον σύγχρονο Δυτικό κόσμο, σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία ο δεύτερος μοιάζει να μεταβάλλεται δραματικά και να οδηγείται νομοτελειακά σε μια άλλη –καλύτερη ή χειρότερη, κανείς δεν ξέρει ακόμα– εκδοχή του.
Όποια κι αν είναι η επόμενη εκδοχή του, όμως, τα ερωτήματα αυτά θα παραμείνουν ζωντανά και επίκαιρα. Γιατί είναι άμεσα συνυφασμένα με την ανθρώπινη φύση. Όπως οι λέξεις που ξεψυχούν στα χείλη της αγαπημένης του κεντρικού ήρωα: «Μπορείς να τα ξεχάσεις όλα και να ζήσεις ευτυχισμένος; Αυτό που σε βαραίνει είναι μέσα σου. Όσο μακριά και να πας, θα το κουβαλάς μαζί σου. Η γαλήνη είναι σαν την αγάπη, δεν αγοράζεται».
Συντελεστές
Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι
Σκηνοθεσία: Βασίλης Μπισμπίκης
Μεταγραφή & Πρωτότυπη Δραματουργία: Βασίλης Μπισμπίκης, Γιάννης Μελιτόπουλος
Σκηνικά: Κέννυ Μακ Λέλλαν
Κοστούμια: Γιώργος Σεγρεδάκης
Κινησιολογική Επιμέλεια: Edgen Lame
Σχεδιασμός Φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Διονύσης Κοκκοτάκης
Βοηθός Σκηνογράφου: Καλύδημη Μούρτζη
Κινηματογράφηση: Φίλιππος Ζαμίδης
Εκτέλεση παραγωγής για την Ομάδα Cartel: Φαίη Τζήμα
Διανομή (με αλφαβητική σειρά): Λευτέρης Αγουρίδας (Ανέστης Πανούσης), Μπέττυ Βακαλίδου (Αλίνα Ιωάννου), Τσέζαρις Γκραουζίνις (Ζαχαρίας Μαρμελάντωφ), Γιανμάζ Ερντάλ (Εργάτης), Μάνος Καζαμίας (Πέτρος Λούτζης), Διονύσης Κοκκοτάκης (Κώστας Κρόκος), Edgen Lame (Φτερωτός Ερμής), Άννα Μάσχα (Μάνα), Έρρικα Μπίγιου (Σόνια Μαρμελάντοβα), Βασίλης Μπισμπίκης (Πορφύρης Πετρίδης), Δημήτρης Παπάζογλου (Μαρικόν), Φοίβος Παπακώστας (Γρηγόρης), Νατάσα Παπανδρέου (Ηρώ Ίνι), Νίκη Σερέτη (Κατερίνα Μαρμελάντοβα), Γιώργος Σιδέρης (Ηλίας), Θοδωρής Σκυφτούλης (Μιχάλης Σχίζας), Στέλιος Τυριακίδης (Δημήτρης), Κώστας Φαλελάκης (Αρκάδης Πονηρίδης), Ιώβη Φραγκάτου (Ντίνα Σχίζα), Νικολέτα Χαρατζόγλου (Νατάσσα)
Μετάφραση υπερτίτλων στα αγγλικά: Μέμη Κατσώνη
Ταυτόχρονος υπερτιτλισμός: Γιάννης Παπαδάκης
Παραγωγή: Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση
Κατάλληλο: 16+
Παραστάσεις με αγγλικούς υπέρτιτλους
Σάββατο 25.3, Κυριακή 26.3, Πέμπτη 30.3, Παρασκευή 31.3, Σάββατο 1.4, Κυριακή 2.4, Σάββατο 8.4, Κυριακή 9.4.2023
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163