Βαρηκοΐα: Όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη μερική ή ολική απώλεια ακοής

Γράφει η Ανατολή Παταρίδου *

Όταν μιλάμε για βαρηκοΐα, εννοούμε την αδυναμία ενός ατόμου να ακούσει ήχους όπως συνήθιζε παλιά. Η αίσθηση της ακοής βασίζεται στην μεταφορά ηχητικών κυμάτων μέσα στο αυτί. Τα κύματα δονούν το τύμπανο και αυτό με τη σειρά του κινεί 3 μικρά οστά. Η κίνηση των οστών μεταφέρεται μέσω τριχοειδών κυττάρων και ακουστικών νεύρων στον εγκέφαλο. Όταν λοιπόν για κάποιο λόγο αυτή η διαδικασία επηρεαστεί, ο ασθενής μπορεί να έχει μερική ή ολική απώλεια ακοής.

Αν και οι περισσότεροι μπορεί να θεωρούν ότι η βαρηκοΐα είναι ένα ζήτημα που απασχολεί μόνο άτομα 3^ηςηλικίας, τα στατιστικά παρουσιάζουν κάτι διαφορετικό. Βάσει ερευνών, το 10% του πληθυσμού ολόκληρου του πλανήτη παρουσιάζει κάποιο βαθμό βαρηκοΐας. 1 στους 5 άνω των 60, 1 στους 3 άνω των 70 και 1 στους 2 άνω των 80 εμφανίζουν κάποιο βαθμό βαρηκοΐας, αλλά ένα ποσοστό 35% είναι κάτω των 65 ετών. Μάλιστα, έχει αποδειχθεί ότι 2-3 μωρά στα 1000 γεννιούνται με βαρηκοΐα και περίπου άλλα τόσα εμφανίζουν βαρηκοΐα στα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Επίσης, λόγω έκθεσης σε δυνατούς θορύβους και κακής και συχνής χρήσης ακουστικών, θέτουν σε κίνδυνο της ακοή τους περίπου 1,1 δισεκατομμύρια έφηβοι και νέοι παγκοσμίως.

Η βαρηκοΐα μπορεί να είναι είτε νευροαισθητήρια είτε βαρηκοΐα αγωγιμότητας. Η νευροαισθητήρια βασίζεται σε κάποιο παθολογικό αίτιο ενώ η αγωγιμότητας σε κάποιο εμπόδιο που μπορεί να υπάρχει μέσα στο αυτί.

Βασικές αιτίες για την νευροαισθητήρια ακοή είναι οι εξής:

Έκθεση σε υπερβολικό θόρυβο
Τραυματισμός
Φαρμακευτική αγωγή (Ωτοτοξικά φάρμακα)
Έρπης
Μηνιγγίτιδα
Πολύ υψηλός πυρετός
Διαβήτης
Εγκεφαλικό επεισόδιο
Γήρανση
Νόσος Meniere
Ακουστικοί όγκοι (νευρινώματα)
Κληρονομικότητα
Εγκυμοσύνη
Κάπνισμα
Υπέρταση

Η βαρηκοΐα αγωγιμότητας συνήθως βασίζεται σε πιο απλά αίτια όπως:

Υπερβολική συσσώρευση κυψελίδας
Λοίμωξη και φλεγμονή στα αυτιά
Συσσώρευση υγρού
Διάτρηση τυμπάνου
Δυσλειτουργία των οστών πίσω από το τύμπανο
Ωτοσκλήρυνση

Το μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων με βαρηκοΐα, κοντά στο 95 %, αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα με την χρήση ακουστικών. Υπάρχει όμως και ένα ποσοστό 5% του οποίου τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με φαρμακευτική αγωγή ή και χειρουργική επέμβαση. Σε περιπτώσεις παιδιών με υγρό στα αυτιά, και εφόσον δεν υπάρξει ανταπόκριση στην φαρμακευτική αγωγή, επιβάλλεται η αφαίρεση του υγρού με παρακέντηση τυμπάνου και τοποθέτηση ειδικών σωληνίσκων αερισμού.

Δεν πρέπει να αγνοούμε ότι η ακοή μας είναι ιδιαιτέρως σημαντική. Αποτελεί ένα από τα βασικότερα εργαλεία για την επικοινωνία με τους γύρω μας. Στα παιδιά, η προβληματική ακοή μπορεί να προκαλέσει αναπτυξιακά και ψυχοκοινωνικά προβλήματα. Σε αυτές τις ευαίσθητες ηλικίες, που το παιδί ανακαλύπτει και μαθαίνει το περιβάλλον του, η μειωμένη ακοή δεν θα του επιτρέψει να αναπτύξει την ομιλία του και να ενταχθεί σωστά στο σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον του, έχοντας ως αποτέλεσμα την σταδιακή απομόνωση του. Φυσικά, προβλήματα προκαλεί και στους ενήλικες. Η ρυθμοί της καθημερινότητας είναι έντονη, οι επαγγελματικές και οικογενειακές υποχρεώσεις πολλές. Η δυσκολία στην ακοή μπορεί να προκαλέσει έντονο και καθημερινό εκνευρισμό, που μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε κατάθλιψη. Αντίστοιχες είναι και οι επιπτώσεις για τους ηλικιωμένους. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η μειωμένη ακοή μπορεί να είναι πάρα πολύ επικίνδυνη. Συγκεκριμένο παράδειγμα αποτελεί η οδήγηση. Ένα άτομο με προβληματική ακοή δεν έχει τον ίδιο χρόνο αντίδρασης με ένα άτομο με σωστή ακοή σε περίπτωση κορναρίσματος. Γεγονός, που τον καθιστά επικίνδυνο πίσω από το τιμόνι.

Η χρήση ακουστικών είναι πολύ συνηθισμένη στις μέρες μας με σκοπό, όχι την θεραπεία, αλλά την ενίσχυση της ακοής. Δυστυχώς, στην Ελλάδα τα ακουστικά είναι παρεξηγημένα αφού οι περισσότεροι ασθενής δεν διατίθενται να τα χρησιμοποιήσουν μιας και θεωρούν ότι είναι κάτι το οποίο μαρτυρά την ηλικία τους.

Τα ακουστικά δεν σχετίζονται με την κώφωση, όπως αρκετοί πιστεύουν, αλλά αποτελούν βοηθήματα και αποσκοπούν στην βελτίωση της ποιότητας ζωής. Στο τομέα των ακουστικών, η τεχνολογία έχει προοδεύσει τόσο που οι συσκευές αυτές είναι σχεδόν αόρατες. Η λειτουργία του στηρίζεται στην συλλογή ήχων, την ενίσχυση τους και την μεταφορά τους στον ακουστικό πόρο ως ηλεκτρικό σήμα. Υπάρχουν πολλά είδη ακουστικών, καθένα από τα οποία επιλέγεται ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς.

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου χρειάζεται χρήση ακουστικού μόνο στο ένα αυτί, αλλά συνήθως συνιστάται και στα δύο. Η ακοή του ανθρώπου είναι στερεοφωνική και είναι βασισμένη και στα δύο αυτιά. Αυτό σημαίνει πως για καλύτερη ποιότητα ακοής, ο ασθενής πρέπει να έχει την ίδια ενίσχυση ήχου και στις δύο πλευρές.

Πρέπει να καταλάβουμε ότι η χρήση ακουστικών δεν είναι ντροπή. Δεν αφορά μόνο τους ηλικιωμένους και η βαρηκοΐα μπορεί να επηρεάσει άτομα όλων των ηλικιών. Εφόσον αντιληφθούμε το πρόβλημα, δεν διστάζουμε να ζητήσουμε την βοήθεια του ειδικού Ωτορινολαρυγγολόγου. Εκείνος, με ένα πλήρη ενδοσκοπικό και ακουστικό έλεγχο θα εντοπίσει την αιτία του προβλήματος, και αν το πρόβλημα απαιτεί την χρήση ακουστικών, τότε θα μας το προτείνει. Η έγκαιρη εφαρμογή τους θα μας γλιτώσει πολύτιμο χρόνο, τον οποίο θα έχουμε στην διάθεση μας για να το αφιερώσουμε στα χόμπι μας, στην οικογένεια και τους φίλους μας. Η καλή ακοή είναι ανάγκη και αξίζει και όλους μας.

* Η Ανατολή Παταρίδου είναι Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος Κεφαλής και Τραχήλου, ΠΑΙΔΟ-ΩΡΛ Επιστημονική Συνεργάτιδα του Νοσοκομείου Υγεία – Μητέρα www.pataridou.gr