Όσοι παρακολουθούν προσεκτικά και διαχρονικά τις εξελίξεις στο ελληνικό δημόσιο χρέος, γνωρίζουν ότι πέραν των αναβαθμίσεων από τους Οίκους Αξιολόγησης, που άρχισαν να έρχονται σταδιακά λίγο πριν το καλοκαίρι, υπάρχει ένα δεύτερο άλλα, πολύ σημαντικό «βήμα», που αναμένεται και αλλάζει τα δεδομένα για το ελληνικό χρέος στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, αλλά και της αγοράς ομολόγων.
Γι’ αυτό και περιμένουν με προσοχή μια ανακοίνωση από το ΥΠΟΙΚ (με προέλευση από τον ΟΔΔΗΧ), που δεν έχει ακόμα γίνει.
Πρόκειται για το επίσημο αίτημα του ελληνικού δημοσίου για το «τέλος» της αναγκαστικής διατήρησης του περιβόητου «μαξιλαριού» μεσοπρόθεσμης εγγύησης της εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους.
Την ακύρωση δηλαδή της αναγκαστικής πράξης διατήρησης του «μαξιλαριού» των 15 έως και 40 δις ευρώ, για το οποίο το ελληνικό δημόσιο ήταν υποχρεωμένο (για τα 15 δις ευρώ) να πληρώνει περίπου μισό δις ετησίως για να τα κρατάει ως εγγύηση στην ΤτΕ.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι η …τελευταία πράξη ακύρωσης της υποθήκης την οποία είχε υποχρεωθεί να υπογράψει το ελληνικό δημόσιο για την αναδιάρθρωση του χρέους του στην τελική της έκδοση του Ιουνίου του 2018.
Ακόμα και σήμερα το ποσό αυτό έχει ένα «ανέγγιχτο» κομμάτι, τα πρώτα 15 δις ευρώ τα οποία δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει για τίποτα παρά μόνο ως εγγύηση για πληρωμές τόκων μεσοπρόθεσμα στα δάνεια του GLF και του ESM.
Τυπικά πλέον η είσοδος του δημόσιου χρέους στην βαθμίδα του Investment Grade, ακυρώνει την επικινδυνότητα του υφιστάμενου επίσημου δανεισμού.
Και κατά συνέπεια το ελληνικό δημόσιο έχει κάθε δικαίωμα να απαλλαγεί πλέον από την αναγκαστική εγγύηση των 15 δις ευρώ του μαξιλαριού.
Αυτό όμως προϋποθέτει ότι το σχετικό αίτημα θα διατυπωθεί προς τον ESM και το διοικητικό του Συμβούλιο το οποίο αποτελούν οι ΥΠΟΙΚ των χωρών της Ευρωζώνης οι οποίοι θα πρέπει να εγκρίνουν την ακύρωση και επιστροφή της εγγύησης.
Και ακριβώς η ουσία του θέματος βρίσκεται στην λέξη «ακύρωση» της εγγύησης.
Μόλις αυτή η πράξη εγκριθεί, το ελληνικό δημόσιο θα μπορεί να απλώσει …το χέρι του και να κάνει χρήση των 15 δις ευρώ του μαξιλαριού μαζί με ότι άλλο πέραν αυτού (ορισμένες φορές έφτασε και τα 40 δις ευρώ) υπάρχει για να αποπληρώσει χρέος.
Μόνο από τον πυρήνα του μαξιλαριού ήτοι των 15 δις ευρώ μπορεί να μειώσει το χρέος κατά 6 – 7 μονάδες το χρέος σαν ποσοστό του ΑΕΠ.
Αν υπολογίσει κανείς το σύνολο του μαξιλαριού η αποπληρωμή χρέους θα μπορούσε να χτυπήσει και υπερδιπλάσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ…
Πότε θα διατυπωθεί το συγκεκριμένο αίτημα; Εδώ ο αρμόδιος να απαντήσει είναι ο Υπουργός Οικονομικών, σε συνεννόηση βέβαια με τον ΟΔΔΗΧ.
Στο οικονομικό επιτελείο, σύμφωνα με πληροφορίες της στήλης, οι σκέψεις που υπάρχουν λένε να γίνει το αίτημα τον Ιανουάριο.
Αυτό βέβαια πέραν της προφανούς πολιτικής πλευράς έχει και την οικονομική.
Και ειδικά εκείνη που συνδέεται με τα καλύτερα χρονοδιαγράμματα παρέμβασης για επαναγορά ομολόγων ή πρόωρης αποπληρωμής δανείων και σε ποιο συνδυασμό.
Και στο κομμάτι αυτό ο λόγος είναι στον ΟΔΔΗΧ, που η κυβέρνηση δεν πρέπει να ξεχνάει ότι βρίσκεται «διαχρονικά» και με όλες τις κυβερνήσεις πίσω από το μέχρι στιγμής συγκεκριμένο αποτέλεσμα στην διαχείριση του χρέους.Όλα αυτά άλλωστε αναγνωρίσθηκαν στην πρόσφατη (για δεύτερη φορά) επιβράβευση του επιτελείου του ΟΔΔΗΧ με την υψηλότερη διεθνώς διάκριση στα Risk Net Awards, όπως είχε επισημανθεί πρόσφατα στα Οικονο-κλαστικά.
Είναι ο Ιανουάριος μια καλή στιγμή για να διατυπωθεί ένα τέτοιο αίτημα στον ESM; Σύμφωνα με πληροφορίες της στήλης μας μάλλον είναι.
Και αυτό γιατί την επόμενη εβδομάδα πρόκειται να μπει στην ιταλική Βουλή για έγκριση η αναμόρφωση του καταστατικού του ESM – μόνο η Ιταλία δεν είχε σκόπιμα εγκρίνει την αλλαγή αυτή – με την οποία ο ESM από δανειστής χωρών θα επιτρέπεται πλέον (αν εγκριθεί και από την Ιταλία) να χρηματοδοτεί και τις διαδικασίες αναδιάρθρωσης …τραπεζών σε περιπτώσεις χρεοστασίου.
Με άλλα λόγια ο ESM με τα εκατοντάδες δις. ευρώ διαθέσιμά του θα μπορεί να γίνει ο «δανειστής» τελευταίας ευκαιρίας του Ταμείου Εκκαθάρισης και Αναδιάρθρωσης Τραπεζών του Ευρωσυστήματος, επιτρέποντας έτσι να λυθεί ο γόρδιος δεσμός που εμπόδιζε – λόγω έλλειψης εγγυητικής χρηματοδότησης – την ολοκλήρωση ενοποίησης του Ευρωπαϊκού Τραπεζικού Συστήματος.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Σημαίνουν ότι η ακύρωση του «μαξιλαριού» μετά το αναμενόμενο «ναι» από τον ESM, επιτρέπει στο ελληνικό δημόσιο να ενεργοποιήσει τα δεκάδες δις ευρώ που ήταν υποχρεωμένο να κρατάει στην άκρη σαν εγγύηση αποπληρωμής του ESM… Και να πληρώνει γι’ αυτά τόκους.
Όλα αυτά μάλλον τελειώνουν από τον ερχόμενο Ιανουάριο.
Μέχρι τότε πάντως ας ρίξουμε μια ματιά που βρίσκεται η κατάσταση με το χρέος σύμφωνα με τα όσα δήλωσε σε συνέντευξή του ο κ. Δημ. Τσάκωνας επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ μετά την βράβευσή του στο Risk Net:
· Tο χρέος της γενικής κυβέρνησης το 2024 εκτιμάται ότι θα είναι στα 356 δισ. και με ΑΕΠ στα 233,77 δισ. ευρώ, που σημαίνει ότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ στο 152,3%.
· Αυτό σημαίνει μείωση 54 μονάδων από το 206,3% του ΑΕΠ που έκλεισε το 2020.
· Το πρωτογενές πλεόνασμα του 2023 αναμένεται σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις να κλείσει στα 6,5 δισ. ευρώ (περίπου στο 3% του ΑΕΠ)
· Το 2024 εκτιμάται ότι θα κυμανθεί στα 4,7 δισ. ευρώ, ήτοι λίγο πάνω από το 2% του ΑΕΠ, ένα ποσό που αγγίζει το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους.
· Το «μαξιλάρι» από τα περίπου 40 δισ. ευρώ, θα μειωθεί όπως κάθε χρόνο στο τέλος του έτους (2023) στα 28 δισ. ευρώ καθώς θα πληρωθούν πέρα από μισθούς και συντάξεις στο τέλος του έτους και τα 5,29 δις ευρώ της προεξόφλησης του δανείου του GLF.
· H πρόβλεψη για το δανειακό πρόγραμμα στον Προϋπολογισμό για το 2024 αφορά δανεισμό 7 δισ. ευρώ περίπου που μπορεί να επεκταθεί στα 10 δις ευρώ προκειμένου να αυξηθεί περαιτέρω η προεξόφληση τοκοχρεολυσίων του διακρατικού δανείου (GLF).
· Πόσο από το ποσό αυτό είναι αναγκαίο με βάση τις δημοσιονομικές ανάγκες; Από μηδέν έως και 3,5 δις ευρώ.
Γιατί τότε θα γίνει δανεισμός 7 – 10 δις ευρώ; Για να μην ξεχάσουν οι αγορές ότι κυκλοφορούν και ελληνικά ομόλογα…
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163