Τα απότομα σκαμπανεβάσματα της περιόδου 2020-2022 στις τιμές ενέργειας πετρελαίου, φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού έχουν δώσει πλέον τη θέση τους σε μια ομαλότητα.
Το πετρέλαιο Brent βυθίστηκε το 2020 έως τα 20 δολάρια, έπειτα κορυφώθηκε στα 127 δολάρια το 2022 και σήμερα είναι στα 77 δολάρια/βαρέλι.
Το αέριο στην Ευρώπη εκτοξεύτηκε τον Αύγουστο του 2022 μέχρι τα 300 ευρώ/MWh και σήμερα έχει υποχωρήσει κοντά στα 35 ευρώ.
Αντίστοιχα, οι τιμές χονδρικής του ηλεκτρισμού στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά την ενεργειακή κρίση ακόμα και μέχρι τα 300 ευρώ/MWh, ενώ σήμερα έχουν επιστρέψει στα 110 ευρώ περίπου.
Η σύγκριση με τα παλιά και το 2024
Βασικό ερώτημα είναι το πως συγκρίνονται οι παραπάνω τιμές με την περίοδο προ του 2020, όταν δηλαδή δεν είχαν ξεκινήσει ακόμα οι αλλεπάλληλες κρίσεις.
Ένα πράγμα που θα πρέπει να λάβουμε υπόψη είναι ο πληθωρισμός που μεσολάβησε από τότε μέχρι σήμερα. Άρα δεν μπορούμε να συγκρίνουμε ευθέως τις παλιές τιμές με τις καινούριες δίχως αυτό το «καπέλο». Είναι, πάντως, εμφανές από τα παραπάνω διαγράμματα ότι η τιμή χονδρικής στην ελληνική αγορά ηλεκτρισμού δεν έχει επιστρέψει ακόμα εκεί που βρισκόταν, σε αντίθεση με του φυσικού αερίου που έχει επανέλθει.
Σε όλα τα χρόνια από το 2012 ως τα τέλη του 2020, η χονδρική ρεύματος βρισκόταν πολύ χαμηλότερα από τα 100 ευρώ και μόλις δύο φορές τα είχε πλησιάσει για μικρό χρονικό διάστημα. Πλέον, τα 100 ευρώ αποτελούν περισσότερο μια ψυχολογική σταθερά από την οποία πέφτουμε ορισμένες ημέρες, αλλά όχι στο μηνιαίο μέσο όρο.
Το αυξημένο κόστος χονδρικής έχει ενδιαφέρον διότι η χώρα μας δεν έπαψε να εφοδιάζεται με φυσικό αέριο από τη Ρωσία όλο αυτό το διάστημα, άρα δεν αναγκάστηκε να το αντικαταστήσει με ακριβότερο LNG, όπως άλλα κράτη. Τα στοιχεία της ΡΑΑΕΥ δείχνουν ότι η μεσοσταθμική τιμή εισαγωγής αερίου στην Ελλάδα ήταν το Σεπτέμβριο του 2023 στα 30,6 ευρώ, έναντι περίπου 50 ευρώ για το ευρωπαϊκό συμβόλαιο TTF.
Η πρόσφατη πτώση του TTF κοντά στα 35 ευρώ θα μετακυλιστεί στην ελληνική αγορά ηλεκτρισμού με καθυστέρηση ενός μήνα, άρα θα γίνει αισθητή από τον Ιανουάριο. Αν ο καιρός στο υπόλοιπο του χειμώνα αποδειχτεί ήπιος έως μέτριος, τότε είναι πιθανό ένα σενάριο όπου η τιμή χονδρικής θα χάσει επιτέλους τα 100 ευρώ μετά από χρόνια.
Σε γενικές γραμμές η κατάσταση στην αγορά αερίου της Ευρώπης είναι θετική, αφού υπάρχει άφθονη διαθεσιμότητα φορτίων LNG και η ζήτηση παραμένει μειωμένη, γεγονός που έχει κρατήσει χαμηλά και τα προθεσμιακά συμβόλαια από σήμερα μέχρι το γ’ τρίμηνο του 2024.
Στην περίπτωση του πετρελαίου, η αγορά είναι πολύ πιο παγκόσμια σε σύγκριση με το αέριο, άρα και οι παράγοντες που την επηρεάζουν περισσότερο γεωπολιτικοί στη φύση τους. Η Σαουδική Αραβία και ο ΟΠΕΚ+ έχουν εφαρμόσει μια σκληρή στρατηγική προκειμένου να διατηρήσουν τις τιμές πάνω από τα 75 δολάρια, τις οποίες και θεωρούν απαραίτητες για να στηρίξουν τους κρατικούς τους προϋπολογισμούς.
Εκφράζεται, όμως, το ερώτημα κατά πόσο έχει εξαντλήσει ο οργανισμός τα περιθώρια ελιγμού του, αφού δεν μπορεί να πείθει τα διάφορα μέλη του να ρίχνουν συνεχώς την παραγωγή. Ως εκ τούτου, η εξέλιξη των πετρελαϊκών τιμών θα εξαρτηθεί πρωτίστως από τη ζήτηση στην Κίνα, τις δυνατότητες της αμερικανικής παραγωγής που βρίσκεται ήδη σε ιστορικό υψηλό, καθώς και τι θα αποφασίσει ο ΟΠΕΚ+.
Τέλος, ένα βαθύτερο ερώτημα έχει να κάνει με τον παραδοσιακό κύκλο των εμπορευμάτων και το που βρισκόμαστε σήμερα. Καθώς προηγήθηκε η κορύφωσή του κατά τη διάρκεια της κρίσης, λογικό είναι τώρα να οδεύουμε πάλι προς το κατώτερο σημείο του.
Αν όμως το ελάχιστο αυτό σημείο αποδειχτεί πως είναι το σημερινό, όπου οι τιμές απλά άγγιξαν στην καλύτερη περίπτωση τις αντίστοιχες των ετών προ του 2020, τότε ασφαλώς δεν μπορούμε να μιλάμε για μια αισιόδοξη εικόνα.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163