Το σπίτι του Κωστή Παλαμά εντάσσεται στη ζωή της Αθήνας. Θετική γνωμοδότηση του ΚΣΝΜ σε μελέτες αποκατάστασης και συντήρησης του εσωτερικού διακόσμου, της οικίας του σπουδαίου ποιητή.
Τις διαδικασίες αποκατάστασης της οικίας Παλαμά -ιστορικού διατηρητέου μνημείου ιδιοκτησίας του μεγάλου μας ποιητή- στην οδό Περίανδρου 5, στην Πλάκα, προχωρεί συστηματικά το Υπουργείο Πολιτισμού.
Προηγήθηκε η θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ) επί της μελέτης αποκατάστασης του κτιρίου και της μελέτης συντήρησης του εσωτερικού διακόσμου, όπως πληροφορεί ανακοίνωση του ΥΠΠΟ.
Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη δήλωσε:
«Η ιστορική οικία Παλαμά, αποτελεί την τελευταία οικία του ποιητή, στην οποία έζησε με την οικογένειά του, μέχρι τον θάνατό του το 1943. Το κτίριο αποτελεί ισχυρό σημείο αναφοράς για την ιστορία της Αθήνας, αλλά και τη σύγχρονη ιστορία μας γενικότερα, καθώς στις 28 Φεβρουαρίου 1943 η εξόδιος ακολουθία του ποιητή Κωστή Παλαμά συνδέθηκε με τη μεγαλύτερη αντιστασιακή διαδήλωση στην Αθήνα ενάντια στην γερμανική κατοχή, τονώνοντας το εθνικό φρόνημα των Ελλήνων.
»Έπειτα από δεκαετίες εγκατάλειψης, σε συνέχεια της απόκτησης της ιδιοκτησίας του από το υπουργείο Πολιτισμού, το 2023, η αποκατάσταση του κτιρίου έχει ως στόχο την ανάδειξη του μνημείου και την ένταξη στη ζωή της πόλης ως χώρος μελέτης και σπουδής της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας και διάδοσης του έργου του μεγάλου Έλληνα ποιητή. Η οικία Παλαμά εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής μας για την ανάδειξη ιδιόκτητων κτιρίων του, που παρουσιάζουν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό και ιστορικό ενδιαφέρον, με σκοπό να αποτελέσουν νέους πυρήνες πολιτισμού στο ιστορικό κέντρο της πρωτεύουσας».
Σπίτι Κωστή Παλαμά: Από τον 19ο στον 21ο αιώνα
Σύμφωνα με το ΥΠΠΟ, το μνημείο είναι ένα διώροφο, επίμηκες κτίριο με νεοκλασικίζοντα στοιχεία, κυρίως στον όροφο. Η εγχάρακτη λιθοδομή, καθώς και τα υπολείμματα των παραστάδων στον όροφο, μαρτυρούν την επιβλητικότητα που κάποτε παρουσίαζε το κτίριο. Η όψη του έχει υποστεί αλλοιώσεις, κυρίως στο τμήμα του ισογείου, από μεταγενέστερες επεμβάσεις.
Το κτίριο αποτέλεσε ένα διώροφο συγκρότημα κατοικιών, χωρίς υπόγειο, με κοινόχρηστη είσοδο και αυλή που παραπέμπει στην τυπολογία της λαϊκής αθηναϊκής οικίας. Κάποιες μεταγενέστερες επεμβάσεις είναι εμφανείς στις λιθοδομές καθώς και στην κύρια όψη.
Η ιστορία του κτιρίου ξεκινά τα μέσα του 19ου αιώνα. Στο αρχικό αυτό κτίριο έγιναν ριζικές αλλαγές και προσθήκες στις αρχές του 20ού αιώνα, σε δύο διακριτά στάδια. Τη δεκαετία του ’30 έλαβαν χώρα νέες προσθήκες, εξωραϊσμοί και διαμερισματοποίηση του ορόφου, ενώ επεμβάσεις έγιναν και τη δεκαετία του ’50.
Σύμφωνα με τη μελέτη αποκατάστασης, προβλέπονται μια σειρά από μέτρα τα οποία στοχεύουν στην εξασφάλιση της υλικής υπόστασης του κτιρίου, στην εισαγωγή νέων χρήσεων και λειτουργιών με τρόπο αρμονικό προς τη μορφή του μνημείου και κατάλληλων, ώστε να αναδεικνύουν την σημασία του ως ένα εξέχον τοπόσημο για την ιστορία της πόλης και της Ελλάδας γενικότερα, εξηγεί μεταξύ άλλων το ΥΠΠΟ.
80 +1 χρόνια από τον θάνατο του σπουδαίου ποιητή
Ο ποιητής Κωστής Παλαμάς πέρασε στην οδό Περιάνδρου τα τελευταία χρόνια της ζωής του, σε μεγάλη ηλικία, αφού αναγκάστηκε να μετακομίσει εκεί μετά την έξωσή του από την κατοικία επί της οδού Ασκληπιού 3, η οποία έχει πλέον κατεδαφιστεί. Έζησε σε ένα από τα δύο διαμερίσματα του δευτέρου ορόφου με τη σύζυγό του Μαρία και την κόρη τους Ναυσικά, μαζί με άλλους ενοίκους. Εκεί άφησε και την τελευταία του πνοή. Το 2023 συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή.
Η οικία Παλαμά αποτελεί ένα σημαντικό ιστορικό τοπόσημο για την Αθήνα. Το υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε το κτίριο ως μνημείο το 1999, ενώ η διαδικασία απαλλοτρίωσής του ξεκίνησε το 2020. Μετά από αλλεπάλληλες προσφυγές της τ. ιδιοκτήτριας στο Συμβούλιο της Επικρατείας, τελικά η απαλλοτρίωση συντελέστηκε τον Μάιο του 2023 και το ακίνητο περιήλθε στην ιδιοκτησία του ΥΠΠΟ.
Η μελέτη αποκατάστασης – επανάχρησης του κτιρίου εκπονήθηκε με ευγενική χορηγία του Ιδρύματος «Σύλβιας Ιωάννου», ώστε το έργο να ενταχθεί για χρηματοδότηση στην προγραμματική περίοδο 2021-2027.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163