Για τους λάτρεις της εξερεύνησης των φυσικών τοπίων της χώρας μας που θέλουν να περάσουν στιγμές χαλάρωσης και ξεγνοιασιάς μακριά από την φασαρία των μεγαλουπόλεων, υπάρχει ένα εκπληκτικό χωριό στην ορεινή Φωκίδα που εντυπωσιάζει για τις κατάφυτες πλαγιές του από πεύκα, έλατα, πλατάνια, καστανιές, καρυδιές, βελανιδιές και κέδρα.
Ο λόγος για το χωριό Αθανάσιος Διάκος που υπάγεται στο Δήμο Δελφών, από το οποίο, σύμφωνα με κάποιες πηγές, καταγόταν ο πατέρας του ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, καθώς και ο ίδιος ο ήρωας (Αθανάσιος Διάκος – Μασσαβέτας).
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο οικισμός είναι κτισμένος σε υψόμετρο 1.050 μέτρων στις ανατολικές πλαγιές των Bαρδουσίων, ενώ ο πληθυσμός του, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, είναι 518 κάτοικοι. Το χωριό μετονομάστηκε από Άνω Μουσουνίτσα σε Αθανάσιο Διάκο, καθώς θεωρείται η γενέτειρα του ήρωα, το έτος 1959 σύμφωνα με φύλλο εφημερίδας της κυβερνήσεως της εποχής.
Το χωριό έχει περίπου 600 πετρόχτιστα σπίτια στον πάνω και κάτω μαχαλά (γειτονιά). Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες το χωριό σφύζει από ζωή από ντόπιους και θερινούς παραθεριστές που επιθυμούν να απολαύσουν το παρθένο τοπίο, περπατώντας μέσα στο πυκνό ελατόδασος κι ακούγοντας τα ήρεμα νερά του παραπόταμου του Μόρνου, που περνά μέσα από τον οικισμό, αλλά και κάνοντας πεζοπορία.
Εξάλλου, η απόσταση του περίφημου χωριού της Στερεάς Ελλάδας από την Αθήνα είναι περίπου 255 χλμ., δηλαδή 3.30 ώρες με το αυτοκίνητο. Επίσης, μέσα από το χωριό περνά το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4, ενώ από αυτό ξεκινούν πεζοπορικές διαδρομές για τις κορυφές των Βαρδουσίων (τον Κόρακα – υψόμετρο 2.495 μέτρα) και δύο ορειβατικά καταφύγια στα 1.750 και 2.014 μέτρα αντίστοιχα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το χειμώνα, όταν τα κοπάδια φύγουν για ασφάλεια στα χειμαδιά (τις πεδινές περιοχές που πάνε οι βοσκοί τα πρόβατα τους) οι μόνιμοι κάτοικοι λιγοστεύουν στα περίπου δεκαπέντε άτομα, αλλά με πλήθος επισκεπτών τα Σαββατοκύριακα, δεδομένου ότι το χωριό διαθέτει υποδομή διαμονής, ενός ξενοδοχείου και τριών ξενώνων. Άλλωστε, τον χειμώνα το τοπίο ντύνεται στα λευκά, δημιουργώντας ένα παραμυθένιο σκηνικό.
Στην πλακόστρωτη πλατεία του χωριού, ανάμεσα σε δύο αιωνόβιους πλατάνους, δεσπόζει ο ανδριάντας του σπουδαίου ήρωα που εγκαταστάθηκε εκεί από τον Πλαστήρα το 1922 προς τιμήν της επετείου των 100 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, ώστε να τιμηθεί αφενός ο τόπος καταγωγής του ήρωα και αφετέρου μέρος των κατοίκων που μετείχε στο 5/42 σύνταγμα ευζώνων του Πλαστήρα ή «σειτάν ασκέρ» (το ασκέρι του διαβόλου), όπως ονομαζόταν από τους Τούρκους.
Παράλληλα, κάθε χρόνο, το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου, λαμβάνουν χώρο εορταστικές εκδηλώσεις, με την ονομασία τα «Διάκεια», σε ανάμνηση της μάχης της Αλαμάνας και του μαρτυρικού θανάτου που βρήκε ο εμβληματικός αγωνιστής της Εθνεγερσίας του 1821. Στην προτομή του ήρωα τελείται επιμνημόσυνη δέηση και ακολουθεί κατάθεση στεφάνων, παρουσία τοπικών και πολιτικών παραγόντων.
Από το 2009 έχει ξεκινήσει την λειτουργία του το Ιστορικό Μουσείο του Αθανασίου Διάκου (πλησίον του χώρου που βρισκόταν το σπίτι του ήρωα) που στεγάζεται στο ανακαινισμένο κτίριο του χωριού. Το εγχείρημα ξεκίνησε όταν οι κληρονόμοι Μαστρονικόλα και η Γεωργία Μπεκιώτη προσέφεραν τμήματα ενός οικοπέδου, το υπόλοιπο του οποίου εξαγόρασε η «Αδελφότητα Αθανασίου Διάκου» το 2002 με σκοπό την ίδρυση του Μουσείου. Έκτοτε, η επιμονή του Δημάρχου Καλλιέων, Λεωνίδα Καραγιάννη και η στενή συνεργασία των κατοίκων συνετέλεσαν στην εκπλήρωση του πολυπόθητου στόχου. Το 2005 χάρη στο Γ΄ Κ.Π. και το επιχειρησιακό πρόγραμμα “Π.Ε.Π. Στερεάς Ελλάδας” κατασκευάστηκε το κτίριο και κατατέθηκε η μουσειολογική μελέτη (2007).
Τα επόμενα έτη έγινε προσπάθεια απόκτησης κειμηλίων και στις 2 Αυγούστου του 2009 τελέστηκαν τα εγκαίνια του Μουσείου, το οποίο αποτελεί άξιο παράδειγμα της ιστορικής και πολιτιστικής παράδοσης του τόπου. Εκτός από πληροφορίες για τη δράση του ήρωα, οι επισκέπτες μπορούν να δουν αυθεντικές φορεσιές του 1821, καριοφίλια, αντίγραφα επιστολών του Διάκου και άλλα αντικείμενα εκείνης της εποχής.
Στο χωριό, υπάρχουν και ιστορικές εκκλησίες, με σπουδαιότερη εκείνη που είναι αφιερωμένη στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος (1872). Κατά την περιήγηση σας στο χωριό, θα συναντήσετε έντεκα βρυσούλες με πηγές, γεφύρια, μονοπάτια, αλλά και παραδοσιακές ταβέρνες, όπου μπορείτε να απολαύσετε τοπικά εδέσματα, κυρίως, με κρέατα (αρνί, γίδα) -και ανάλογα την εποχή από ντόπιο κυνήγι-, χειροποίητες πίτες, ενώ μπορείτε να γευτείτε και πρόβειο παγωτό.
