Προϋπολογισμός: Σφίγγει η «κάνουλα» των δαπανών – Οι κρίσιμες ημερομηνίες Ιουνίου και Σεπτεμβρίου

Τις έκτακτες παροχές – έκπληξη θα πρέπει να αρχίσουν σιγά – σιγά να ξεχνούν οι πολίτες, καθώς η χώρα είναι υποχρεωμένη να προσαρμοστεί στους νέους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, αρχής γενομένης το φθινόπωρο, όταν και θα καταθέσει στις Βρυξέλλες τον μεσοπρόθεσμο προϋπολογισμό για τα έτη 2025-2028.

Αν και το Πρόγραμμα Σταθερότητας, το οποίο ανακοίνωσε το οικονομικό επιτελείο την Τρίτη (30.4.2024), προβλέπει – έστω και με μικρή υποβάθμιση σε σχέση με τον Προϋπολογισμό 2024 – στόχο ανάπτυξης 2,5% φέτος, δηλαδή πάνω από τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο κάνει πιο μακρινό το ενδεχόμενο επιπλέον παροχών ακόμα και αν η οικονομία υπεραποδίδει.

Αυτό είναι άλλωστε και το πλαίσιο το οποίο συμφωνήθηκε σε επίπεδο ευρωπαϊκών κορυφών μέσα στο χειμώνα. Στα τέλη Ιουνίου η Κομισιόν θα καταθέσει τις προτάσεις της για τους στόχους πρωτογενών δαπανών για τα κράτη μέλη, ενώ τον Σεπτέμβριο η Ελλάδα, μεταξύ άλλων, είναι υποχρεωμένη να καταθέσει το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα με το δημοσιονομικό της σχέδιο για τα έτη 2025 – 2028, λαμβάνοντας υπόψη και τους στόχους της Κομισιόν αλλά και την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού.

Έτσι, με βάση τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, οι στόχοι για την αύξηση των πρωτογενών δαπανών, θα είναι απαραβίαστοι, ακόμα και αν υπάρχει υπεραπόδοση εσόδων πάνω από το στόχο.

Όπως εξηγούν κύκλοι του ΥΠΕΘΟ, αν για παράδειγμα, ο στόχος της αύξησης των δαπανών τεθεί στο 2,6% για το 2024 και 2025, τότε με πρωτογενείς δαπάνες στα 100 δισ. ευρώ θα επιτρέπεται να αυξηθούν μόνο έως τα 102,6 δισ. ευρώ, εκτός αποκλειστικά έκτακτων περιπτώσεις one-off δαπανών (π.χ. αποζημιώσεις για φυσικές καταστροφές).

Στην περίπτωση που προκύψουν επιπλέον έσοδα στον προϋπολογισμό, τότε αυτά δεν θα μπορούν να δαπανηθούν σε έξτρα παροχές. Η λογική των νέων κανόνων είναι πως στις «καλές» χρονιές των επιπλέον εσόδων να δημιουργείται ένα «μαξιλάρι» ασφαλείας έτσι ώστε στις «κακές» χρονιές να αντισταθμίζεται η ανάγκη για «ψαλίδι» στις δαπάνες, και ο στόχος να παραμένει ίδιος.

Οι μόνοι δύο τρόποι για να επιτραπεί σε ένα κράτος μέλος να προχωρήσει σε μη προβλεπόμενες παροχές, είναι να κόψει δαπάνες από αλλού, ή αν παρθούν μέτρα από την πλευρά των εσόδων, όπως η αύξηση της φορολογίας.