Την επόμενη φορά που θα βάλετε αντηλιακό ή υδατική με SPF στο πρόσωπό σας, θυμηθείτε να αλείψετε προσεκτικά τα βλέφαρά σας. Είναι πολύ ευαίσθητα στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) του ηλίου, αλλά μένουν συχνά απροστάτευτα εναντίον της.
Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι τα βλέφαρα είναι το σημείο του προσώπου στο οποίο έχουμε τις λιγότερες πιθανότητες να βάλουμε αντηλιακό, αλλά και υδατική με SPF.
Μία από αυτές πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ και δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό PLoS One. Όπως έδειξε, όταν βάζουμε υδατική με αντηλιακό στο πρόσωπο, η κάλυψη των βλεφάρων είναι κατά 21% χαμηλότερη απ’ ό,τι στο υπόλοιπο πρόσωπο. Αντίστοιχα, όταν βάζουμε αντηλιακό, η κάλυψή τους είναι 14% χαμηλότερη.
Άλλη μελέτη είχε δείξει πως όσοι βάζουν αντηλιακό στο πρόσωπό τους, αφήνουν ακάλυπτο το 10% του δέρματος. Τα σημεία που συχνότερα μένουν ακάλυπτα είναι αυτά ανάμεσα στην εσωτερική γωνία του ματιού και τη μύτη (σχεδόν οκτώ στους δέκα αποφεύγουν να βάζουν αντηλιακό σε αυτή την περιοχή) και τα βλέφαρα (το σχεδόν 14% δεν βάζει ποτέ αντηλιακό σε αυτά).
Δυστυχώς όμως λίγοι βάζουν συστηματικά αντηλιακό στο πρόσωπό τους. Έχει βρεθεί πως μόνο τρεις στους δέκα το χρησιμοποιούν καθημερινά, ενώ τέσσερις στους δέκα το χρησιμοποιούν σποραδικά. Οι γυναίκες που βάζουν καθημερινά αντηλιακό στο πρόσωπό τους είναι σχεδόν τριπλάσιες από τους άνδρες (44% έναντι 15%).
«Το δέρμα των βλεφάρων είναι το πιο λεπτό στο σώμα, γι’ αυτό και είναι εξαιρετικά ευαίσθητο στις επιδράσεις της UV. Μεταξύ άλλων του προκαλεί ξηρότητα, ρυτίδες, απώλεια ελαστικότητας και μελαγχρωματικές κηλίδες. Το πιο σοβαρό όμως είναι ότι μακροπρόθεσμα η UV αυξάνει τον κίνδυνο αναπτύξεως καρκίνου στα βλέφαρα», αναφέρει ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός-Οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον ένας στους δέκα ενήλικες αναπτύσσουν καρκίνωμα στα βλέφαρα κάποια στιγμή στη ζωή τους. Οι περισσότεροι από αυτούς (το περίπου 90%) έχουν βασικοκυτταρικό καρκίνωμα. Λιγότερο συχνά έχουν ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα και σε σπάνιες περιπτώσεις μελάνωμα ή άλλη κακοήθη νόσο.
«Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι η πιο συχνή μορφή καρκίνου του δέρματος στον κόσμο. Στις περισσότερες περιπτώσεις (σχεδόν στο 80%) εκδηλώνεται στο δέρμα του κεφαλιού, του προσώπου και του αυχένα, με το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα των βλεφάρων να αποτελεί το 20% των περιστατικών που καταγράφονται κάθε χρόνο. Αυτό είναι πιο συχνό σε άτομα ηλικία 50-80 ετών και σε όσους έχουν ανοικτόχρωμο δέρμα», λέει ο δρ Κανελλόπουλος και συνεχίζει:
«Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι η δεύτερη συχνότερη μορφή καρκίνου των βλεφάρων. Αποτελεί λιγότερο από το 5% των περιστατικών, αλλά εκτός από το δέρμα μπορεί να αναπτυχθεί στον επιπεφυκότα και να εξαπλωθεί στον κερατοειδή και μέσα στο μάτι. Σε τέτοια περίπτωση μπορεί να χρειασθεί αφαίρεση ολόκληρου του ματιού για να αντιμετωπιστεί».
Και οι δύο αυτές μορφές αναπτύσσονται συχνότερα (στο 50-60% των περιπτώσεων) στο κάτω βλέφαρο. Οι άνδρες πάσχοντες αντιπροσωπεύουν το περίπου 60% των περιστατικών.
Τι να προσέχετε
Πόσο ασφαλές όμως είναι να βάζει κάποιος αντηλιακό στα βλέφαρα; «Τα περισσότερα αντηλιακά προσώπου είναι ασφαλή για χρήση πάνω και γύρω από αυτά, εφόσον φυσικά η εφαρμογή γίνεται με κλειστά μάτια», τονίζει ο καθηγητής. «Πρέπει όμως να είστε προσεκτικοί με το είδος του αντηλιακού που θα χρησιμοποιήσετε. Να προτιμήσετε αντηλιακά με μεταλλικά φίλτρα, όπως το διοξείδιο του ψευδαργύρου ή του τιτανίου, που είναι ειδικά για ευαίσθητο δέρμα και δεν προκαλούν “τσιμπήματα” καθώς ιδρώνετε. Αν μάλιστα το αντηλιακό σας είναι ειδικό για την περιοχή των ματιών, ακόμα καλύτερα».
Μόνο το αντηλιακό όμως δεν αρκεί για την πλήρη προστασία των ματιών και των παρακείμενων ευαίσθητων ιστών από τον ήλιο. Χρειάζεστε καθημερινά ένα καλό ζευγάρι γυαλιά ηλίου, καθώς και να πηγαίνετε προληπτικά στον οφθαλμίατρο μία φορά τον χρόνο. Ο οφθαλμίατρος μπορεί να εντοπίσει εγκαίρως (και) τυχόν ύποπτη βλάβη στο δέρμα των ματιών.
Τα γυαλιά ηλίου που θα επιλέξετε πρέπει να παρέχουν πλήρη προστασία (100%) από την UV, τόσο από την UVA όσο και από την UVB. Αυτού του είδους τα γυαλιά ηλίου φέρουν την ένδειξη «UV400» ή «100% προστασία από την UV». Ιδανικά πρέπει να είναι μεγάλα για να προστατεύουν και τις παρακείμενες δομές των ματιών. Καλό είναι επίσης να τα καλύπτουν και από τα πλάγια, διότι η UV αντανακλάται στις λείες επιφάνειες (τζάμια των κτηρίων, άμμο, θάλασσα κ.λπ.).
Να προμηθεύεστε τα γυαλιά ηλίου από καλά καταστήματα οπτικών και όχι από πλανόδιους εμπόρους για να είστε σίγουροι ότι είναι προστατευτικά. Προσέξτε επίσης πώς τα φοράτε: πρέπει να στηρίζονται όσο το δυνατόν πιο ψηλά στη μύτη, ειδάλλως το δέρμα γύρω από τα μάτια θα είναι εκτεθειμένο στον ήλιο.
Καλό είναι ακόμα να φοράτε καπέλο με φαρδύ γείσο που θα σκιάζει το πρόσωπό σας, εάν βρίσκεστε αρκετή ώρα σε υπαίθριους χώρους. Τέλος, μην εφησυχάζετε όταν έχει συννεφιά ούτε όταν κάθεστε στη σκιά. Το 80% της UV διαπερνά τα σύννεφα, ενώ φτάνει εύκολα στα μάτια σας λόγω της αντανάκλασής της στις λείες επιφάνειες.
«Η UV είναι ένα είδος ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που εισδύει εύκολα στους ευαίσθητους ιστούς των ματιών, συμπεριλαμβανομένων των βλεφάρων. Μολονότι το βασικοκυτταρικό και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα δεν δίνουν εύκολα μεταστάσεις, μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές παραμορφώσεις που έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής. Δεδομένου ότι η επίπτωση αυτών των καρκίνων στα βλέφαρα αυξάνεται συνεχώς, έχει ζωτική σημασία η προστασία τους από τον ήλιο», καταλήγει ο δρ Κανελλόπουλος.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163