Η είδηση πως ο Ισμαήλ Χανίγια, ο ηγέτης της Χαμάς, έπεσε νεκρός από επίθεση ενώ βρισκόταν στο Ιράν, «πάγωσε» τη διεθνή κοινότητα. Αιτία, ο φόβος για την επόμενη μέρα στη Μέση Ανατολή ενώ βρίσκονταν σε εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο Ισραήλ και την παλαιστινιακή οργάνωση για τους ομήρους και τους αμάχους στη Γάζα.
Άμεσα, τόσο η Χαμάς όσο και το Ιράν (που ύψωσε με μιας την κόκκινη σημαία της εκδίκησης), ορκίστηκαν ότι το χτύπημα στο Ισραήλ, το οποίο κατηγορούν για τη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια, θα είναι άμεσο και καθηλωτικό. Εκείνο όμως που πρέπει να απαντηθεί πριν από την όποια «απάντηση» στη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς είναι το ποιος θα τον διαδεχτεί.
Ήδη, έχουν ακουστεί τα πρώτα ονόματα, οι πιο πιθανοί διάδοχοι του δολοφονημένου Χανίγια. Η Χαμάς, λένε αναλυτές, μοιάζει με… «λερναία ύδρα». Δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που επικεφαλής της δολοφονείται. Αλλά ακέφαλη, δεν έμεινε ποτέ.
Το Ισραήλ έχει σκοτώσει τον ιδρυτή και πνευματικό ηγέτη της Χαμάς, Αχμέντ Γιασίν, το 2004, ενώ το 2012 είχε δολοφονηθεί και ο Αχμέντ αλ Τζαμπάρι, ανώτατος διοικητής της οργάνωσης.
Οι πιθανοί διάδοχοι του Ισμαήλ Χανίγια είναι πολλοί. Κυρίως αυτοί που θεωρούνται οι «ηγέτες» της οργάνωσης: Χαλίντ Μεσάλ, Γιαχία Σινουάρ, Μοχάμεντ Ντεΐφ, Μαρουάν Ίσα, Μαχμούντ Ζαχάρ. Ο Μούσα Αμπού Μαρζούκ και ο Χαλίλ αλ Χάγια, ανώτεροι αξιωματούχοι της Χαμάς στη Ντόχα, επίσης μπορεί να διεκδικήσουν την ηγεσία.
Από τις πρώτες ώρες της δολοφονίας του Ισμαήλ Χανίγια, το BBC σκιαγράφησε το προφίλ των επιφανών στελεχών της Χαμάς…
Ο Χαλίντ Μεσάλ
Ο γεννημένος στη Δυτική Όχθη το 1956, θεωρείται εκ των ιδρυτών της Χαμάς. Το 1997, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, είχε δώσει εντολή στη Μοσάντ να δολοφονήσουν τον Μεσάλ, που τότε ζούσε στην Ιορδανία.
Οι πράκτορες της Μοσάντ, με πλαστά καναδικά διαβατήρια, μπήκαν στην Ιορδανία και του χορήγησαν τοξική ουσία, ενώ ο Μεσάλ περπατούσε αμέριμνος στο δρόμο! Μόνο που το σχέδιο, δεν πήγε καλά, σύμφωνα με το BBC. Οι αρχές της Ιορδανίας ανακάλυψαν το σχέδιο δολοφονίας και συνέλαβαν δυο πράκτορες της Μοσάντ!
Ο βασιλιάς Χουσεΐν (που πλέον δεν είναι εν ζωή) είχε ζητήσει από τον Νετανιάχου το αντίδοτο για να σωθεί ο Μεσάλ. Ακόμη και ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, είχε ασκήσει πιέσεις στον Ισραηλινό πρωθυπουργό, ο οποίος, αφού αρχικά αρνήθηκε, τελικά έδωσε το αντίδοτο!
Ο Χαλίντ Μεσάλ ζει στο Κατάρ και αυτό θεωρείται… ατού, αφού μπορεί να κάνει ταξίδια στο εξωτερικό. Επισκέφτηκε πρώτη φορά τη Λωρίδα της Γάζας το 2012 και έτυχε αποθεωτικής αποδοχής από αξιωματούχους και πολίτες. Ο Ισμαήλ Χανίγια τον διαδέχτηκε ως επικεφαλής του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς, όταν ο Μεσάλ έγινε επικεφαλής του Πολιτικού Συμβουλίου για το εξωτερικό.
Μαχμούντ Ζαχάρ
Γεννήθηκε στη Γάζα το 1945, από Παλαιστίνιο πατέρα και Αιγύπτια μητέρα. Θεωρείται ένας από τους πλέον προβεβλημένους ηγέτες της Χαμάς και μέλος της πολιτικής ηγεσίας.
Πήγε σχολείο στη Γάζα και πανεπιστήμιο στο Κάιτο και δούλεψε ως γιατρός στη Γάζα και στη Χαν Γιουνίς μέχρι που οι ισραηλινές αρχές τον έδιωξαν για τις πολιτικές του θέσεις. Φυλακίστηκε σε ισραηλινές φυλακές το 1988, μήνες μετά την ίδρυση της Χαμάς. Ήταν ανάμεσα σε εκείνους που εκτοπίστηκαν στη νεκρή ζώνη το 1992 και έμεινε για έναν χρόνο.
Όταν η Χαμάς κέρδισε τις εκλογές το 2006, ο Ζαχάρ έγινε υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Ισμαήλ Χανίγια, αλλά τελικά αποπέμφθηκε. Το Ισραήλ είχε επιχειρήσει να τον δολοφονήσει το 2023 όταν αεροπλάνο βομβάρδισε το σπίτι του στη Γάζα. Εκείνος γλίτωσε με ελαφρύ τραυματισμό αλλά ο μεγάλος του γιός, Χαλέντ, σκοτώθηκε. Ο δεύτερος γιος του, ο Χοσάμ, μέλος των Ταξιαρχιών του αλ Κάσαμ, σκοτώθηκε σε ισραηλινή επίθεση στη Γάζα το 2008.
Photo by Mustafa Hassona/Anadolu Agency via Getty Images
Γιαχία Σινουάρ
Ο ηγέτης της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, γεννήθηκε το 1962. Από το 2015 οι ΗΠΑ τον έχουν συμπεριλάβει στη «μαύρη λίστα» με τους διεθνείς τρομοκράτες.
Είναι ο ιδρυτής της Majd, της υπηρεσίας ασφαλείας της Χαμάς, η οποία χειρίζεται θέματα εσωτερικής ασφάλειας, ερευνά ύποπτους ως Ισραηλινούς πράκτορες και εντοπίζει Ισραηλινούς «κατασκόπους».
Ο Σινουάρ έχει συλληφθεί 3 φορές. Την τελευταία, το 1988 είχε καταδικαστεί τετράκις σε ισόβια, αλλά ήταν ανάμεσα στους 1.027 Παλαιστίνιους και Ισραηλινούς Άραβες που απελευθερώθηκαν σε ανταλλαγή κρατουμένων με Ισραηλινούς στρατιώτες, τους οποίους κρατούσε επί πέντε χρόνια η Χαμάς. Μετά την απελευθέρωσή του, επέστρεψε στα καθήκοντά του και το 2017 έγινε επικεφαλής του πολιτικού συμβουλίου στη Λωρίδα της Γάζας.
Photo by Yousef Masoud/SOPA Images/LightRocket via Getty Images
Μοχάμεντ Ντεΐφ
Θεωρείται… μύθος στη Γάζα εξαιτίας της ικανότητάς του να ξεφεύγει από τις απόπειρες δολοφονίας. Είναι ο επικεφαλής της Ταξιαρχίας Ιζ αν-ντιν αλ Κάσαμ, της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς, δηλαδή.
Είναι μια σκιώδης μορφή, γνωστή στους Παλαιστίνιους ως «Ο Εγκέφαλος» και στους Ισραηλινούς ως… «Η Γάτα με τις εννέα ζωές». Είχε συλληφθεί και φυλακιστεί το 1989, αφού ξεκίνησε τις Ταξιαρχίες του αλ-Κάσαμ, με στόχο να πιάνει Ισραηλινούς στρατιώτες.
Μετά την απελευθέρωσή του βοήθησε στην κατασκευή των διαβόητων τούνελ που επέτρεπαν στους μαχητές της Χαμάς να μπαίνουν στο Ισραήλ από τη Γάζα. Πρόκειται για έναν από τους πλέον καταζητούμενους ανθρώπους στο Ισραήλ, καθώς φέρεται να σχεδίασε και να επέβλεπε βομβιστικές επιθέσεις σε λεωφορεία που σκότωσαν δεκάδες Ισραηλινούς το 1996 αλλά στην επιχείρηση απαγωγής και φυλάκισης τριών Ισραηλινών στρατιωτών στα μέσα της δεκαετίας του 1990.
Συνελήφθη ξανά το 2000 αλλά κατάφερε να αποδράσει στο ξεκίνημα της δεύτερης Ιντιφάντα. Από τότε, δεν αφήνει πίσω του κανένα ίχνος! Υπάρχουν μόνο τρεις φωτογραφίες του: η μια είναι παλιά, στη δεύτερη φοράει μάσκα και στην τρίτη φαίνεται μόνο η σκιά του!
Το 2002 έγινε η πιο σοβαρή από τις απόπειρες δολοφονίας του. Ο Ντεΐφ επέζησε αλλά έχασε το ένα του μάτι. Σύμφωνα με το Ισραήλ έχει επίσης χάσει ένα χέρι κι ένα πόδι και δυσκολεύεται να μιλήσει.
Οι Ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας προσπάθησαν να τον δολοφονήσουν ξανά το 2014 στη Λωρίδα της Γάζας αλλά σκοτώθηκαν τελικά η γυναίκα του και δυο από τα παιδιά του.
Μαρουάν Ισά
Είναι γνωστός και ως «ο άνθρωπος σκιά» και θεωρείται το «δεξί χέρι» του Μοχάμεντ Ντεΐφ. Τον Μάρτιο του 2024 οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι σκοτώθηκε σε ισραηλινή αεροπορική επίθεση, στα τούνελ κάτω από τον προσφυγικό καταυλισμό Νουσεϊράτ, αλλά η Χαμάς δεν το επιβεβαίωσε ποτέ.
Πριν από τις αναφορές για τον θάνατό του, ήταν ο Νο1 καταζητούμενος άνθρωπος στο Ισραήλ. Το 2006 είχε τραυματιστεί όταν έγινε απόπειρα δολοφονίας σε βάρος του. Οι Ισραηλινές δυνάμεις τον είχα συλλάβει κατά την πρώτη Ιντιφάντα και τον κράτησαν πέντε χρόνια. το 1997 είχε συλληφθεί από τις παλαιστινιακές αρχές αλλά αφέθηκε ελεύθερος μετά τη δεύτερη Ιντιφάντα, το 2000.
Ισραηλινά μαχητικά έχουν καταστρέψει δυο φορές το σπίτι του κατά τις εισβολές στη Γάζα το 2024 και το 2021, σκοτώνοντας τον αδερφό του.
Κανείς δεν ήξερε πως έμοιαζε έως το 2011 όταν εμφανίστηκε σε μια ομαδική φωτογραφία κατά τη διάρκεια δεξίωσης για την ανταλλαγή αιχμαλώτων. Θεωρείται ότι ήταν από τους εμπνευστές της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου 2021 στο Ισραήλ.
Με πληροφορίες από BBC
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163