Αυξάνεται η απειλή του ρωσικού σαμποτάζ στο έδαφος της Γερμανίας. Η ομοσπονδιακή υπουργός Εσωτερικών Νάνσι Φάζερ (Nancy Faeser) ζήτησε «μέγιστη ευαισθησία» και ανακοίνωσε «μέγιστα μέτρα προστασίας σε όλους τους τομείς». «Αυτό ισχύει τόσο για τα ιδρύματα όσο και για τις επιχειρήσεις, ιδίως στον τομέα των κρίσιμων υποδομών», δήλωσε η Φάζερ στην Handelsblatt.
Στις κρίσιμες υποδομές της Γερμανίας περιλαμβάνονται οι γραμμές ηλεκτροδότησης, οι εταιρείες αμυντικής βιομηχανίας και οι δρόμοι μεταφοράς. Το υπόβαθρο είναι ο υβριδικός, μυστικός πόλεμος της Ρωσίας κατά των υποστηρικτών της Ουκρανίας.
«Οι απειλές από τις οποίες πρέπει να προστατευτούμε κυμαίνονται από την κατασκοπεία, το σαμποτάζ και τις κυβερνοεπιθέσεις μέχρι την κρατική τρομοκρατία», δήλωσε η Φάζερ, η οποία επισκέπτεται την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος αυτή τη Δευτέρα (12.8.2024) για να ενημερωθεί για την τρέχουσα κατάσταση ασφαλείας.
Η προέλαση των ουκρανικών στρατευμάτων στο ρωσικό έδαφος θα μπορούσε να επιδεινώσει την κατάσταση των απειλών, διότι προφανώς χρησιμοποιούνται και ορισμένα γερμανικής κατασκευής οχήματα μάχης. Για την καλύτερη προστασία της χώρας, η Φάζερ έχει αναλάβει τη σύνταξη ενός νόμου για την προστασία των κρίσιμων υποδομών (Kritis), ο οποίος αναμένεται να ψηφιστεί σύντομα από το υπουργικό συμβούλιο.
Ωστόσο, οι επικριτές πιστεύουν ότι ο νόμος δεν επαρκεί. «Μέχρι στιγμής, η κυβέρνηση έχει προσπαθήσει να μετακυλήσει μεγάλο μέρος της ευθύνης στους ιδιώτες φορείς εκμετάλλευσης του Kritis, αφήνοντας απ’ έξω πολλές αρχές, δήμους και περιφέρειες», δήλωσε στη Handelsblatt ο εμπειρογνώμονας εξωτερικής πολιτικής του CDU, Ρόντερικ Κιζεβέτερ (Roderich Kiesewetter). Ο βουλευτής της Μπούντεσταγκ (Bundestag) υποψιάζεται ότι «ορισμένα κενά» έχουν αφεθεί σκόπιμα, επειδή η προστασία κρίσιμων υποδομών κοστίζει πολλά χρήματα στο κράτος.
Μόνο ένας πράσινος συρμάτινος φράχτης από σύρμα προστατεύει
Το πόσο μεγάλοι είναι οι κίνδυνοι και πόσο ανεπαρκώς είναι προετοιμασμένη η Γερμανία για τη νέα απειλή μπορεί να το διαπιστώσει κανείς σε έναν ομοσπονδιακό αυτοκινητόδρομο στα περίχωρα του Φλένσμπουργκ. Η εταιρεία με την επωνυμία Flensburger Fahrzeugbau (FFG) μοιάζει δυσδιάκριτη. Μόνο ένας ψηλός, πράσινος συρμάτινος φράχτης περιβάλλει την τοποθεσία.
Ωστόσο, η εταιρεία έχει εξαιρετική σημασία για την άμυνα κατά της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία: εκσυγχρονίζει και κατασκευάζει άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα για το μέτωπο και εκπαιδεύει Ουκρανούς ειδικούς στον εξοπλισμό.
Επομένως, η FFG είναι ένας από τους πιθανούς στόχους των ρωσικών επιχειρήσεων σαμποτάζ. Οι κρίσιμες υποδομές είναι εγκαταστάσεις των οποίων η αποτυχία ή η βλάβη θα μπορούσε να έχει δραματικές συνέπειες, όπως διαρκείς εμπλοκές στον εφοδιασμό ή σημαντικές διαταραχές στη δημόσια ασφάλεια.
Κατά τη διάρκεια πρόσφατης επίσκεψής της στην εταιρεία, η υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ (Annalena Baerbock – Πράσινοι) εξέφρασε την ανησυχία της ότι οι Ρώσοι δεν θα σταματήσουν εκεί. «Δεν υπάρχει πλέον όριο μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας», προειδοποίησε η ίδια.
Σύμφωνα με την Μπέρμποκ, το ζήτημα της εθνικής ασφάλειας δεν πρέπει να συζητείται μόνο σε ομοσπονδιακό επίπεδο, αλλά και από κοινού με τα ομόσπονδα κρατίδια, με τις τοπικές αρχές, με τις εταιρείες και με τα ερευνητικά ιδρύματα. «Μόνο από κοινού μπορούμε να προστατεύσουμε καλύτερα τους εαυτούς μας».
«Είναι καιρός», λέει ο συνάδελφός της στο κόμμα της, Κωνσταντίνος φον Νοτς (Konstantin von Notz), πρόεδρος της Επιτροπής Εποπτείας των Υπηρεσιών Πληροφοριών της Μπούντεσταγκ. «Η υποψία, ότι Ρώσοι κομάντος επιτίθενται στις κρίσιμες υποδομές μας και σαμποτάρουν σκόπιμα εταιρείες εδώ και καιρό στη χώρα, είναι πολύ πραγματική», δήλωσε στη Handelsblatt. Η εξέλιξη αυτή είναι «εξαιρετικά επικίνδυνη».
Ωστόσο, οι Ρώσοι μπορούν, επίσης, να ενεργούν εξ αποστάσεως. Σύμφωνα με την ψηφιακή ένωση Bitkom, ο αριθμός των κυβερνοεπιθέσεων από τη Ρωσία έχει διπλασιαστεί μέσα σε δύο χρόνια.
Το 80% των εταιρειών επηρεάστηκε από επιθέσεις όπως κλοπή δεδομένων, κατασκοπεία ή δολιοφθορά, δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Bitkom, Bernhard Rohleder. Σύμφωνα με την ένωση, το 46% των επιθέσεων μπορούσε να εντοπιστεί στη Ρωσία και το 42% στην Κίνα. Οι ζημιές που προκαλούνται μόνο από τις επιθέσεις στον κυβερνοχώρο ανέρχονται σε 148 δισ. ευρώ ετησίως.
Όπως και η Ρωσία, έτσι και η κινεζική κρατική ηγεσία ενδιαφέρεται πολύ για την ανίχνευση των ευάλωτων σημείων της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας. Στα τέλη Ιουλίου, η γερμανική κυβέρνηση κάλεσε τον Κινέζο πρέσβη στο Βερολίνο για πρώτη φορά μετά τη σφαγή στην πλατεία Τιενανμέν του Πεκίνου το 1989.
Ο λόγος ήταν ότι το Βερολίνο θεωρεί αποδεδειγμένο ότι η Κίνα ευθύνεται για τη σοβαρή κυβερνοεπίθεση στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Χαρτογραφίας και Γεωδαισίας το 2021. Η αρχή παρέχει επίσημα γεωδεδομένα σε εθνικό επίπεδο – μεταξύ άλλων και για τους φορείς εκμετάλλευσης κρίσιμων υποδομών.
Εκτιμάται ότι περίπου το 80% των κρίσιμων υποδομών λειτουργεί από ιδιωτικές εταιρείες.
Τον Ιούλιο, αναφορές στα μέσα ενημέρωσης προκάλεσαν αναστάτωση, σύμφωνα με τις οποίες η Ρωσία σχεδίαζε προφανώς επίθεση κατά του διευθύνοντος συμβούλου της Rheinmetall Armin Papperger. Ο διευθυντής εξοπλισμών συμβολίζει τη στροφή όπως κανένας άλλος, επειδή η εταιρεία του προμηθεύει τον ουκρανικό στρατό και τις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις σε μεγάλη κλίμακα. Ο Papperger προστατεύεται πλέον τόσο έντονα όσο και η Γερμανίδα καγκελάριος. Η έδρα της εταιρείας στο Ντίσελντορφ φυλάσσεται επίσης.
Προηγουμένως, μια πυρκαγιά σε εργοστάσιο του ομίλου Diehl στο Βερολίνο αυτό το καλοκαίρι είχε προκαλέσει εικασίες ότι πίσω από αυτήν θα μπορούσαν να κρύβονται Ρώσοι επιτιθέμενοι. Μεταξύ άλλων, η Diehl κατασκευάζει το σύστημα αεράμυνας Iris-T, το οποίο η γερμανική κυβέρνηση έχει διαθέσει στην Ουκρανία.
Στα τέλη Ιουλίου, το Ομοσπονδιακό Γραφείο Προστασίας του Συντάγματος προειδοποίησε όλους τους φορείς εκμετάλλευσης κρίσιμων υποδομών ότι υπήρχαν ενδείξεις ότι οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες είχαν αναλύσει ειδικά τα προφίλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εργαζομένων γερμανικών εταιρειών – όσον αφορά τις απόψεις για τον ρωσικό επιθετικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας και άλλα πολωτικά θέματα. Ο στόχος είναι να εντοπιστούν άτομα που θα μπορούσαν να είναι ευάλωτα σε ρωσικές προσπάθειες άσκησης επιρροής ή έναρξης επαφών. Πρόσφατα αποκαλύφθηκε ένας στρατιώτης του Γραφείου Προμηθειών των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων, ο οποίος φέρεται να προσφέρθηκε στις ρωσικές αρχές.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο ο αμυντικός τομέας που αποτελεί αξιόλογο στόχο για τους επιτιθέμενους.
Ενεργειακή υποδομή
Είτε πρόκειται για δίκτυα ηλεκτρισμού ή φυσικού αερίου, είτε για σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή τερματικούς σταθμούς φυσικού αερίου – οι εγκαταστάσεις του ενεργειακού τομέα συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο ευάλωτων υποδομών και έχουν επίσης μεγάλη σημασία για τη λειτουργία της κοινότητας. Ο κλάδος αναγνωρίζει την ευθύνη του, αλλά δεν επιθυμεί να παράσχει πληροφορίες σχετικά με συγκεκριμένα μέτρα ασφαλείας.
Ο διαχειριστής του δικτύου 50Hertz δηλώνει απλώς ότι, ως διαχειριστής κρίσιμων υποδομών, λαμβάνει “πολύ σοβαρά υπόψη τον κίνδυνο επιθέσεων στα φυσικά και ψηφιακά συστήματα και τις εγκαταστάσεις μας”. Οι διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς συνεργάζονται στενά με τις αρχές ασφαλείας, όπως το Ομοσπονδιακό Γραφείο για την Ασφάλεια Πληροφοριών (BSI).
Μαζί με τις Amprion, Tennet και TransnetBW, η 50Hertz διαχειρίζεται το δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία. Μεταφέρει μεγάλες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας σε μεγάλες αποστάσεις. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας.
Στις αρχές Μαρτίου, μέλη της αριστερής εξτρεμιστικής “Ομάδας Vulkan” έβαλαν φωτιά σε έναν ελεύθερα προσβάσιμο πυλώνα ηλεκτρικής ενέργειας που τροφοδοτούσε με ρεύμα και το εργοστάσιο της Tesla στο Grünheide του Βρανδεμβούργου. Η παραγωγή στο εργοστάσιο αυτοκινήτων σταμάτησε για αρκετές ημέρες. Η Tesla έκανε λόγο για ζημιές συνολικού ύψους σχεδόν ενός δισ. ευρώ.
Η ενεργειακή υποδομή στον τομέα της ναυτιλίας θεωρείται ότι κινδυνεύει ιδιαίτερα. Αυτό κατέστη σαφές, τουλάχιστον όταν το καλοκαίρι του 2022 ανατινάχθηκαν οι αγωγοί φυσικού αερίου Nord Stream, έστω και αν τα ίχνη των δραστών σε αυτή την περίπτωση δεν οδήγησαν στη Ρωσία αλλά στην Ουκρανία. Οι αγωγοί, τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, τα καλώδια μεταφοράς ενέργειας και δεδομένων αποτελούν συγκριτικά εύκολους στόχους, επειδή είναι δύσκολο να παρακολουθηθούν.
Το θέμα έχει πλέον φτάσει στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο. Τον Ιανουάριο του περασμένου έτους, η Πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ Ursula von der Leyen και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg ανακοίνωσαν τη σύσταση κοινής ομάδας δράσης για την αντιμετώπιση των απειλών κατά των υποδομών ζωτικής σημασίας. Ένα από τα σημεία εστίασης των εργασιών θα είναι η προστασία των υποδομών ζωτικής σημασίας στην ανοικτή θάλασσα.
Με τη θέση σε λειτουργία τερματικών σταθμών εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Γερμανία δημιούργησε μια πρόσθετη ενεργειακή υποδομή, η οποία θα μπορούσε επίσης να γίνει στόχος δολιοφθορέων. Η Deutsche Energie Terminal GmbH (DET), μια ομοσπονδιακή εταιρεία που διαχειρίζεται τέσσερις πλωτούς τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου, εξήγησε ότι κάνει ό,τι μπορεί σε συνεργασία με τις αρχές ασφαλείας για να εξασφαλίσει “το υψηλότερο επίπεδο ασφάλειας”.
Υποδομή μεταφορών
Μετά τις επιθέσεις στο σιδηροδρομικό δίκτυο της Γαλλίας κατά την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων, το ενδιαφέρον εστιάστηκε επίσης στην προστασία του γερμανικού σιδηροδρομικού δικτύου. Ωστόσο, η ολόπλευρη προστασία είναι δύσκολα εφικτή και σε αυτόν τον τομέα. Η Deutsche Bahn διαθέτει ένα εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο 34.000 χιλιομέτρων, γεγονός που σημαίνει ότι δεν είναι εφικτή η “ολοκληρωμένη και απρόσκοπτη παρακολούθηση”, δήλωσε εκπρόσωπος της Deutsche Bahn.
Ωστόσο, η ασφάλεια των σιδηροδρόμων αποτελεί “ύψιστη προτεραιότητα”. Αυτό περιλαμβάνει επίσης την προστασία των ευαίσθητων υποδομών, όπως οι γραμμές, οι σταθμοί, τα σημεία, τα σήματα, τα συστήματα τηλεπικοινωνιών, οι γέφυρες, οι σήραγγες και οι εγκαταστάσεις μεταφόρτωσης, διακίνησης και στάσης.
Μέχρι το 2025, ο σιδηρόδρομος επιθυμεί να απασχολήσει περίπου 500 επιπλέον υπαλλήλους ασφαλείας. Μια εστίαση θα δοθεί στην ειδική τεχνολογία επιτήρησης για την παρακολούθηση των σιδηροδρομικών σταθμών, των γραμμών και των εγκαταστάσεων στάσης.
Η Φάζερ σχεδιάζει νόμο για την αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης
Η προστασία των κρίσιμων υποδομών πρόκειται να βελτιωθεί στο μέλλον. Ο νόμος που σχεδιάζει ο υπουργός Εσωτερικών Faeser ορίζει για πρώτη φορά υψηλά πρότυπα διαχείρισης κινδύνου για τους υπεύθυνους των επιμέρους τομέων. Απαιτεί επίσης τη λήψη προστατευτικών μέτρων σε περίπτωση απειλών. Συγκεκριμένα, οι φορείς εκμετάλλευσης υποδομών ζωτικής σημασίας θα υποχρεούνται να επιδεικνύουν κατάλληλα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα σε περίπτωση επίθεσης στον κυβερνοχώρο, για παράδειγμα.
“Πρόκειται για εξαιρετικά πολύπλοκο και φιλόδοξο έργο, διότι οι κρίσιμες υποδομές κυμαίνονται από την ενέργεια και την παροχή νερού έως τις τηλεπικοινωνίες και τα νοσοκομεία”, δήλωσε ο Faeser. Το Ομοσπονδιακό Γραφείο Πολιτικής Προστασίας και Βοήθειας για τις Καταστροφές (BBK) θα παρακολουθεί τα μέτρα προστασίας. Για τις παραβάσεις μπορούν να επιβληθούν πρόστιμα.
Ο πολιτικός των Πρασίνων von Notz ζητά επίσης την περαιτέρω ενίσχυση της αντικατασκοπείας. “Υπό το πρίσμα της τρέχουσας κατάστασης απειλών, καλό θα ήταν να αξιολογούμε συνεχώς πού χρειάζονται περαιτέρω μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις απόπειρες κατασκοπείας των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών και να τις αποκρούσουμε αποτελεσματικά”.
Ο πολιτικός του CDU Kiesewetter βλέπει επίσης την ανάγκη για δράση. Τόσο η Κίνα όσο και η Ρωσία έχουν ένα “μάλλον εύκολο παιχνίδι” στη Γερμανία. “Η Ρωσία έχει ανεβάσει τον κυβερνοπόλεμο σε νέο επίπεδο όσον αφορά την πολυπλοκότητα και την ταυτόχρονη διεξαγωγή επιθέσεων, τη μαζικότητα των επιθέσεων και την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητά τους”, δήλωσε. Αντίθετα, οι δυνατότητες της γερμανικής αντικατασκοπείας είναι ακόμη “τρομακτικά χαμηλές”. Ως αποτέλεσμα, η εξάρτηση από τις ξένες υπηρεσίες πληροφοριών έχει επίσης αυξηθεί.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163