Έλλειψη σιδήρου: 7 ύπουλα σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσετε και τι μπορείτε να κάνετε

Η σιδηροπενική αναιμία είναι ο συχνότερος τύπος αναιμίας και εμφανίζεται όταν υπάρχει έλλειψη σιδήρου στον οργανισμό.

Όμως, η έλλειψη σιδήρου και η αναιμία δεν είναι ένα ασυνήθιστο φαινόμενο. Σύμφωνα με μελέτη του 2021 που δημοσιεύτηκε στην ιατρική επιθεώρηση «The Journal of Nutrition», η κατανάλωση τροφών με σίδηρο είχε μειωθεί σχεδόν 10% από τις γυναίκες στις ΗΠΑ, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στους άντρες ήταν περίπου 7%. 

Οι συγγραφείς της μελέτης εκτιμούν ότι η συγκεκριμένη τάση μπορεί να προέρχεται από την στροφή των πολιτών στην κατανάλωση  περισσότερης άπαχης πρωτεΐνης με λιγότερο σίδηρο, όπως το κοτόπουλο, και λιγότερου κόκκινου κρέατος. 

Επισημαίνουν, επίσης, ότι αρκετές κλασικές τρόφες, που είναι πλούσιες σε σίδηρο, όπως το βόειο κρέας, τα φασόλια και τα βερίκοκα, περιέχουν λιγότερο σίδηρο, λόγω των σύγχρονων γεωργικών πρακτικών με μειωμένα επίπεδα σιδήρου στο έδαφος.

Επιπρόσθετα, αρκετά άτομα δεν λαμβάνουν επαρκή πρόσληψη του ιχνοστοιχείου, αφού αποφεύγουν να τρώνε δημητριακά, ψωμί και ζυμαρικά, που περιέχουν, ωστόσο, σημαντική πηγή σιδήρου, σύμφωνα με μελέτη του 2018 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nutrients.

«Τα άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για σιδηροπενική αναιμία είναι εκείνα που οι απαιτήσεις σε σίδηρο είναι υψηλότερες», επισημαίνει χαρακτηριστικά, η Laurie Tansman, κλινική διατροφολόγος στο νοσοκομείο Mount Sinai στη Νέα Υόρκη.

Σύμφωνα με τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ, οι προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες χρειάζονται διπλάσιο σίδηρο σε σύγκριση με τους  άνδρες, λόγω της περιόδου. Και οι έγκυες χρειάζονται επιπλέον 50% περισσότερο σίδηρο από τα συνηθισμένα επίπεδα, ούτως ώστε να καλύψουν τις ανάγκες του μωρού.

Οι vegans και οι vegeterians διατρέχουν επίσης μεγαλύτερο κίνδυνο, επειδή οι φυτικές τροφές περιέχουν κυρίως μη- αιμικό σίδηρο, ο οποίος δεν απορροφάται τόσο εύκολα, όσο η μορφή του σιδήρου που βρίσκεται στο κρέας.

Σε κάθε περίπτωση, μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα που υποδεικνύουν ότι έχουμε έλλειψη σιδήρου, και στα οποία μπορεί να μην δίνουμε ιδιαίτερη σημασία, έως ότου καταλήξουμε σε ανεπάρκεια που οδηγεί στην σιδηροπενική αναιμία.

Στο παρακάτω κείμενο, θα εντοπίσετε ορισμένα ύπουλα σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσετε.

Συνεχές αίσθημα κόπωσης

Η κόπωση είναι ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα της ανεπάρκειας σιδήρου και μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και με αμυδρή έλλειψη, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο για την Καρδιά, τους Πνεύμονες και το Αίμα.

Μπορεί, βέβαια, η έλλειψη σιδήρου να ενοχοποιείται για την εξάντληση, ωστόσο, μπορεί να υπάρχουν και άλλες αιτίες, όπως κακή ποιότητα ύπνου, υπνική άπνοια, κατάθλιψη και υπερβολικό στρες.

Ωστόσο, εάν η εξάντληση σας είναι συνεχής και συνοδεύεται από τα παρακάτω συμπτώματα, τότε, θα πρέπει να το ελέγξετε.

Κρυώνετε, ακόμη και όταν οι άλλοι δεν νιώθουν κρύο

Αν διαπιστώσετε ότι τα χέρια και τα πόδια σας είναι συνεχώς κρύα, μπορεί να οφείλεται στα χαμηλά επίπεδα σιδήρου. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι ο σίδηρος είναι απαραίτητος για τη λειτουργία του θυρεοειδούς, σύμφωνα με μελέτη στο περιοδικό Cureus, το 2022.

Η έλλειψη σιδήρου εμποδίζει την αποτελεσματικότητα λειτουργίας του θυρεοειδούς, καθώς οι οι ορμόνες του θυρεοειδούς βοηθούν στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματός σας.

Έχετε δύσπνοια

Αν δυσκολεύεστε να πάρετε αναπνοή, παρά το γεγονός ότι είστε σωματικά δραστήριοι, μπορεί να έχετε χαμηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο. Ο σίδηρος βοηθά στη μεταφορά οξυγόνου σ’ όλο το σώμα σας, σύμφωνα με τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, συνεπώς η έλλειψη του, προκαλεί προβλήματα στην αερόβια άσκηση σας.

Eίστε ευερέθιστοι ή έχετε αυξημένο άγχος

Τα ξεσπάσματα θυμού ενδέχεται να ένα σημάδι που υποκρύπτει έλλειψη σιδήρου. Παρότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα, μια μελέτη του 2020 που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Journal of Pediatric Hematology/Oncology» διαπίστωσε ότι έφηβοι με ανεπάρκεια σιδήρου παρουσίασαν μεγαλύτερη ευερεθιστότητα σε σύγκριση με τους υγιείς συνομηλίκους τους.

Ξαφνική αραίωση των μαλλιών ή είναι πιο εύθραυστα

Τα μαλλιά διανύουν συνεχώς έναν κύκλο ανάπτυξης και η τριχόπτωση είναι ένα φυσιολογικό μέρος αυτής της διαδικασίας.

Είναι φυσιολογικό, λοιπόν, να χάνετε περίπου 50 έως 100 τρίχες την ημέρα, όμως, η υπερβολική και ασυνήθιστη τριχόπτωση μπορεί να αποτελεί ένα σημάδι για χαμηλά επίπεδα σιδήρου, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας .

Σύμφωνα με μια ανασκόπηση του 2019 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Dermatology and Therapy», ο σίδηρος και άλλα θρεπτικά συστατικά παίζουν σημαντικό ρόλο στη φυσιολογική ανάπτυξη των μαλλιών.

Οι περισσότερες γυναίκες με τριχόπτωση έχουν επίσης έλλειψη σιδήρου και πολλές μελέτες έχουν συνδέσει τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου με διαταραχές της τριχοφυΐας, όπως η αλωπεκία.

Νιώθετε κατάθλιψη

Ο σίδηρος παίζει ρόλο στην παραγωγή ντοπαμίνης – μιας χημικής ουσίας που δρα ως νευροδιαβιβαστής και στέλνει σήματα από το σώμα στον εγκέφαλό σας.

Χωρίς υψηλά επίπεδα ντοπαμίνης, τείνουμε να νιώθουμε κατάθλιψη. Μια μελέτη του 2018 ανάμεσα σε ηλικιωμένους που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Journal of Research in Health Science» διαπίστωσε ότι εκείνοι με καταθλιπτικά συμπτώματα ήταν πιο πιθανό να έχουν σιδηροπενική αναιμία σε σύγκριση με αυτούς που δεν είχαν κατάθλιψη.

Έχετε κοιλιοκάκη ή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου

Τόσο η κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη) όσο και η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου μπορούν να εμποδίσουν την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και, συγκεκριμένα, την ποσότητα σιδήρου που απορροφάται από τις τροφές στο λεπτό έντερο. Αυτή η κατάσταση έχει αποτέλεσμα την παραγωγή μιας πεπτιδικής ορμόνης που ονομάζεται εψιδίνη, η οποία παίζει κεντρικό ρόλο στην ομοιοσύσταση του σιδήρου.

Σύμφωνα με μια ανασκόπηση της επιθεώρησης Clinica Chimica Acta το 2021, σε «υγιεινά» επίπεδα, η εψιδίνη βοηθά το σώμα να διατηρεί το σωστό επίπεδο σιδήρου. Αλλά η υπερβολική παραγωγή εψιδίνης μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια σιδήρου. Επομένως, εάν πάσχετε από φλεγμονώδη πάθηση του εντέρου, θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον προσωπικό γιατρό σας.

Τι να κάνετε εάν έχετε σιδηροπενική αναιμία

Εάν παρουσιάζετε τα παραπάνω συμπτώματα και υποψιάζεστε ότι έχετε έλλειψη σιδήρου, μπορείτε να το επιβεβαιώσετε μέσω μιας απλής εξέτασης αίματος.

Ωστόσο, για όσους θέλουν να αυξήσουν την πρόσληψη του σιδήρου, υπάρχουν ορισμένες συμβουλές που μπορούν να σας βοηθήσουν στη διαχείριση της αναιμίας.

Καταναλώστε δημητριακά

Τα δημητριακά είναι πλούσια σε βιταμίνες και μέταλλα, συνεπώς, διαβάστε τις ετικέτες στο σούπερ μάρκετ, ώστε να επιλέξετε την κατάλληλη συσκευασία που θα σας δώσει ώθηση με το πολύτιμο ιχνοστοιχείο.

Καταναλώστε φυτικές τροφές σε συνδυασμό με βιταμίνη C

Η βιταμίνη C μαζί παίζει κομβικό ρόλο στην απορρόφηση του σιδήρου, οπότε, αν συνδυάσετε φρούτα, όπως πορτοκάλι και ακτινίδιο, με φυτικές τροφές που είναι πλούσιες σε σίδηρο, τότε θα έχετε το επιθυμητό αποτέλεσμα, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους vegans και τους vegeterians.

Kαταναλώστε, επίσης, μια σαλάτα με σπανάκι και ντομάτες, φράουλες ή βάλτε πιπεριές σε μια σαλάτα φακής.

Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας

Εάν, όντως, έχετε χαμηλό σίδηρο, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε στο γιατρό σας, ο οποίος θα εκτιμήσει την κατάσταση σας και θα δώσει συγκεκριμένες οδηγίες. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ακολουθήσετε αυτοθεραπεία και να πάρετε συμπλήρωμα σιδήρου, από μόνοι σας.

Τα συμπληρώματα σιδήρου είναι γνωστό ότι προκαλούν δυσκοιλιότητα, οπότε, θα ήταν καλύτερο να ακολουθήσετε τις εξατομικευμένες συμβουλές του γιατρού.