Πόσο διαφανής είναι τελικά η αγορά ακινήτων της Ελλάδας

Μέτρια είναι σήμερα τα επίπεδα διαφάνειας της αγοράς ακινήτων στην Ελλάδα, καθώς σύμφωνα με τον δείκτη διαφάνειας Global Real Estate Transparency Ind, μέσα σε 88 χώρες παγκοσμίως καταλαμβάνει την 36η θέση, σημειώνοντας ωστόσο μικρή βελτίωση σε σχέση με την 37η θέση του 2022. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο ωστόσο η χώρα μας βρίσκεται σε μία από τις χαμηλότερες θέσεις, καθώς μόνο η Βουλγαρία, η Κροατία και η Μάλτα παρουσιάζουν χαμηλότερες επιδόσεις.

Ο δείκτης Global Real Estate Transparency Index που βασίζεται σε μια παγκόσμια έρευνα της JLL και του εκτεταμένου δικτύου ειδικών της αγοράς ακινήτων της LaSalle, αναφέρει ωστόσο ότι η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια κάνει βήματα ώστε αυξήσει τα επίπεδα διαφάνειας στην εν λόγω αγορά. Συγκεκριμένα, η έρευνα αναφέρει ότι η χώρα έχει προχωρήσει σημαντικά τον ψηφιακό της μετασχηματισμό, μάλιστα προ ολίγων ημερών κατατkaέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης με τίτλο «Ολοκλήρωση της κτηματογράφησης, απλοποίηση διαδικασιών, χρήση τεχνητής νοημοσύνης και διατάξεις για τη λειτουργία του ν.π.δ.δ. «Ελληνικό Κτηματολόγιο», λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης».

Επίσης, στο wallet του gov.gr μπαίνει και η «ταυτότητα» των ακινήτων, και οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να έχουν την πλήρη εικόνα του ακινήτου στη συσκευή τους. Η νέα εφαρμογή που σύντομα θα μπει στο ψηφιακό πορτοφόλι του Δημοσίου έρχεται να «κουμπώσει» με τη ψηφιοποίηση του Κτηματολογίου που στοχεύει να δώσει και μια ξεκάθαρη και ενιαία εικόνα για την αγορά ακινήτων στη χώρα. Η ταυτότητα ακινήτων, θα συγκεντρώνει τα στοιχεία των ακινήτων που υπάρχουν στις υπηρεσίες όπως εμβαδόν, περίμετρο, χρήση γης καθώς και άλλα στοιχεία, χωρίς να χρειάζεται κάθε φορά να πραγματοποιείται διασταύρωση και επιβεβαίωση στοιχείων.

Με την καταχώρηση των ακινήτων στο wallet όλα αυτά τα στοιχεία θα είναι διαθέσιμα σε ιδιοκτήτες ακινήτων, συμβολαιογράφους, μηχανικούς, δικηγόρους, και για όποιον επίσης μπορεί να ενδιαφέρεται για ένα ακίνητο σε οποιοδήποτε σημείο της χώρας, θα μπορεί να ενημερωθεί άμεσα από τον ιδιοκτήτη. Στόχος της νέας υπηρεσίας είναι να ξεπεραστούν τα υφιστάμενα προβλήματα και να υπάρξει ενιαία εικόνα για το ακίνητο.

Χάρη στη νέα υπηρεσία συναίνεσης που έχει προστεθεί, μέσω του wallet οι πολίτες θα δίνουν έγκριση στους φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς, ώστε εκείνοι να αντλούν τα απαραίτητα στοιχεία προκειμένου να ολοκληρώνεται μια διαδικασία που σχετίζεται με το ακίνητο τους, όπως μεταβιβάσεις ή γονικές παροχές.

Επιπλέον οι ιδιοκτήτες μέσω της διεύρυνσης της λειτουργίας του maps.gov.gr θα μπορούν να δουν πως αποτυπώνεται η περιουσία τους αναλυτικά ανεξαρτήτως της φάσης κτηματογράφησης, και μέσω του ψηφιακού χάρτη θα ενημερώνονται για τις ενέργειες και τις παρεμβάσεις που μπορούν να κάνουν σε κάθε περιοχή.

Ένα σημαντικό βήμα ήταν και η εισαγωγή της “Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου”, η οποία περιλαμβάνει όλα τα βασικά έγγραφα και στοιχεία ενός ακινήτου (οικοδομικές άδειες, νομιμοποιήσεις, ενεργειακά πιστοποιητικά κ.λπ.). Αυτό προσφέρει ένα πλήρες ιστορικό για κάθε ακίνητο, διευκολύνοντας τις αγοραπωλησίες και τις συναλλαγές.

Η διαδικασία πλειστηριασμών επίσης έχει πλέον ψηφιοποιηθεί μέσω της πλατφόρμας e-auction, η οποία διευκολύνει τις δημοπρασίες ακινήτων σε ολόκληρη τη χώρα, με αυξημένη διαφάνεια και χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς.

Παρότι γίνονται σημαντικά βήματα για τη βελτίωση της διαφάνειας, η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προβλήματα που σχετίζονται με την πληρότητα των δεδομένων, τις ασαφείς νομικές και διοικητικές διαδικασίες, και την αργή υιοθέτηση σύγχρονων πρακτικών.

Συγκεκριμένα, σήμερα παρά την ψηφιοποίηση που έχει ξεκινήσει σε πολλούς τομείς, οι γραφειοκρατικές διαδικασίες εξακολουθούν να επιβαρύνουν σημαντικά τις συναλλαγές ακινήτων. Οι καθυστερήσεις στην έκδοση αδειών και την έγκριση πολεοδομικών αλλαγών καθιστούν δύσκολη την έγκαιρη ολοκλήρωση συναλλαγών και επενδυτικών σχεδίων.

Ακόμη, αν και το Κτηματολόγιο βρίσκεται σε εξέλιξη, δεν έχει ολοκληρωθεί πλήρως, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ακίνητα που δεν είναι καταγεγραμμένα ή των οποίων οι ιδιοκτησίες δεν είναι σαφώς καθορισμένες. Αυτό οδηγεί σε αμφισβητήσεις και νομικές διαμάχες, οι οποίες δυσκολεύουν τις επενδύσεις και τις συναλλαγές.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και η έρευνα, η έλευση των ευρέως διαδεδομένων δυνατοτήτων της Generative AI έχει υπερφορτώσει τις προσδοκίες για τον αντίκτυπο της τεχνολογίας στα ακίνητα. Οι επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη αυξάνονται εκθετικά και, παρόλο που πολλές εφαρμογές βρίσκονται σε διερευνητικό στάδιο, ενισχύουν ήδη τη διαφάνεια σε ολόκληρο τον κλάδο – συμβάλλοντας στη διερεύνηση και σύνοψη τεράστιων όγκων νομικών εγγράφων, αυτοματοποιώντας τη διαχείριση κτιρίων, τροφοδοτώντας τον διαδραστικό αστικό και αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και προσφέροντας πρωτοφανή επίπεδα ταχύτητας και ευαισθησίας στις αποτιμήσεις και τις αναλύσεις.

Ωστόσο, η εξαγωγή πλήρους αξίας από την τεχνητή νοημοσύνη θα απαιτήσει σημαντική προσπάθεια και επενδύσεις για τη δημιουργία της σωστής αρχιτεκτονικής και διακυβέρνησης για τη συλλογή τυποποιημένων δεδομένων που μπορούν να τροφοδοτηθούν σε μοντέλα, μια παράμετρος στην οποία οι περισσότερες εταιρείες – και οι κυβερνήσεις – εξακολουθούν να έχουν ελλείψεις. Καθώς αυτές οι δυνατότητες αναπτύσσονται, η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει την ευκαιρία για σημαντικές προόδους στην παραγωγικότητα και τη διαφάνεια.