Κοκκύτης: Πρωτοφανής έξαρση σε Ευρώπη και ΗΠΑ – 35.000 κρούσματα στη Γαλλία

Χιλιάδες κρούσματα κοκκύτη τόσο σε χώρες της Ευρώπης, όσο και σε πολιτείες των ΗΠΑ, καταγράφονται τους τελευταίους μήνες, ενώ οι γαλλικές υγειονομικές Αρχές κάνουν λόγο για τη χειρότερη επιδημία των τελευταίων 25 ετών

Ο αριθμός των κρουσμάτων κοκκύτη, μιας εξαιρετικά μεταδοτικής λοίμωξης, στις ΗΠΑ είναι σχεδόν πέντε φορές υψηλότερος από ό,τι πέρυσι τέτοια εποχή, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).

Είναι επίσης ο υψηλότερος που έχει καταγραφεί σε αυτό το σημείο του έτους από το 2014, σύμφωνα με τα στοιχεία του CDC.

Κι έρχεται εν μέσω αναζωπύρωσης στην Ευρώπη, με τη Γαλλία να αναφέρει τον περασμένο μήνα ότι η επιδημία συνεχίζεται από τις αρχές του 2024 «με πολύ σημαντική κυκλοφορία του βακτηρίου που έχει ενταθεί τους τελευταίους μήνες».

Στη Γαλλία, ενδεικτικά, έχουν επιβεβαιωθεί εργαστηριακά σχεδόν 35.000 κρούσματα με τη μέθοδο PCR, ενώ ο κοκκύτης έχει σκοτώσει φέτος 22 παιδιά στη χώρα, μεταξύ των οποίων και 20 βρέφη ηλικίας κάτω του ενός έτους.

Παράλληλα, ένα σύστημα επιτήρησης στη χώρα ανεβάζει τον αριθμό των κρουσμάτων που εξετάστηκαν από γενικούς ιατρούς σε περισσότερα από 130.000, σύμφωνα με την υπηρεσία δημόσιας υγείας.

«Πρωτοφανής αναζωπύρωση»

Συνήθως οι επιδημίες κοκκύτη παρουσιάζουν μία «κυκλικότητα» κάθε τρία έως πέντε χρόνια. Η αναζωπύρωση στις ΗΠΑ υποδηλώνει «επιστροφή σε πιο τυπικές τάσεις» μετά την πανδημία της COVID-19, που καταγράφηκε σημαντική μείωση των κρουσμάτων κοκκύτη, ανέφερε το CDC.

Σύμφωνα με το γαλλικό Ινστιτούτο Παστέρ, η πανδημία διέκοψε την κανονικότητα αυτών των κύκλων. Σε έκθεσή του τον περασμένο μήνα, το ινστιτούτο ανέφερε ότι φέτος υπήρξε μια «άνευ προηγουμένου αναζωπύρωση».

Οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Παστέρ εκτιμούν πως η αναζωπύρωση αυτή θα μπορούσε να οφείλεται στην εξασθένιση της ανοσίας που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19, αλλά πρόσθεσαν ότι είχαν αλληλουχήσει το γονιδίωμα του βακτηρίου και εντόπισαν πρωτεΐνες που κάνουν το βακτήριο πιο επιθετικό.

Επίσης «εντόπισαν ένα απομονωμένο δείγμα του βακτηρίου» ανθεκτικό στα αντιβιοτικά πρώτης γραμμής και δήλωσαν ότι υπάρχει ανάγκη στενής παρακολούθησης των βακτηριακών στελεχών που ευθύνονται για τον κοκκύτη.

Αύξηση των κρουσμάτων στις αρχές του 2024

Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) από τις αρχές του τρέχοντος έτους ανέφερε ότι υπήρξαν σχεδόν 60.000 κρούσματα κοκκύτη στις ευρωπαϊκές χώρες κατά τη διάρκεια του 2023 και μέχρι τον Απρίλιο του 2024, αριθμός που αντιστοιχεί σε υπερδεκαπλάσια αύξηση σε σύγκριση με το 2021 και το 2022.

Στην Αγγλία υπήρξαν περισσότερα από 13.000 κρούσματα κοκκύτη μεταξύ Ιανουαρίου και Αυγούστου 2024, σύμφωνα με την Υπηρεσία Ασφάλειας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKHSA), καθώς και 10 θάνατοι βρεφών.

Ο αριθμός των κρουσμάτων αυξήθηκε στις αρχές του 2024, ανέφερε η UKHSA αυτόν τον μήνα «όπως αναμενόταν με βάση τα συνήθη εποχικά πρότυπα, και μειώθηκε αλλά παρέμεινε αυξημένος σε σύγκριση με τα προπανδημικά έτη μεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου».

«Τα επιβεβαιωμένα κρούσματα κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2024 ήταν ιδιαίτερα υψηλά, ξεπερνώντας τα επίπεδα που καταγράφηκαν σε οποιοδήποτε τρίμηνο του έτους επιδημίας 2012», πρόσθεσε ο οργανισμός.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΟΔΥ, το πρώτο τρίμηνο του 2024 έχουν δηλωθεί περισσότερα από 32.000 κρούσματα (Δανία, Βέλγιο, Κροατία, Τσεχία, Νορβηγία, Ισπανία, Σουηδία, Μαυροβούνιο, Ηνωμένο Βασίλειο, Ελβετία, Σερβία). Η πλειονότητα των κρουσμάτων αφορά σε βρέφη μικρότερα του ενός έτους και σε έφηβους 10-19 ετών. Η αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων αποδίδεται σε χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη, εξασθενημένη ανοσία καθώς και σε αναμενόμενα επιδημικά κύματα κάθε τρία έως πέντε χρόνια ακόμα και σε περιοχές με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη.

Τα βρέφη διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής νόσου και θανάτου και σχεδόν όλοι οι θάνατοι στις ευρωπαϊκές χώρες αφορούν σε βρέφη ηλικίας μικρότερης των τριών μηνών.

Τι είναι ο κοκκύτης;

Ενώ ο κοκκύτης μπορεί να ξεκινήσει με συμπτώματα κοινού κρυολογήματος, η ασθένεια συνηθίζεται να αποκαλείται «βήχας των 100 ημερών», επειδή μπορεί να προκαλέσει βήχα που διαρκεί για εβδομάδες.

Η λοίμωξη είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τα ανεμβολίαστα ή μερικώς εμβολιασμένα βρέφη. Τα μωρά μπορεί να μην βήχουν λόγω κοκκύτη, αλλά να έχουν δυσκολία στην αναπνοή ή να μελανιάζουν.

Οι ειδικοί λένε ότι ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη του κοκκύτη είναι ο εμβολιασμός και, σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά Κέντρα Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), ο εμβολιασμός κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης «είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός στην πρόληψη της νόσου και του θανάτου μεταξύ των νεογνών που είναι ακόμη πολύ μικρά για να εμβολιαστούν».

Κλινικές εκδηλώσεις

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, διακρίνονται 3 στάδια της νόσου:

• Το πρόδρομο ή καταρροϊκό που διαρκεί 1-2 εβδομάδες κατά τις οποίες ο ασθενής έχει καταρροϊκά φαινόμενα και άτυπο ερεθιστικό ξηρό βήχα αρχικά νυκτερινό.
• Το παροξυσμικό που διαρκεί 1-6 εβδομάδες και ο βήχας γίνεται προοδευτικά εντονότερος, επέρχεται κατά παροξυσμούς και παίρνει σπασμωδικό (κοκκυτικό) χαρακτήρα. Οι παροξυσμοί του βήχα φθάνουν κατά μέσο όρο τους 15 το 24ωρο.
• Χαρακτηριστικά μετά από βαθιά εισπνοή επέρχονται κατά την ίδια εκπνοή πολλές βηχικές ώσεις, τις οποίες ακολουθεί βαθιά, ηχηρή, συριγμώδης εισπνοή (εισπνευστικός συριγμός). Ο παροξυσμός περιλαμβάνει επεισόδια βήχα που διαδέχονται το ένα το άλλο με αυξανόμενη ένταση που συχνά τελειώνουν με εμετό. Στην αιχμή των παροξυσμών του βήχα προκαλείται άπνοια που οδηγεί σε κυάνωση η οποία παρέρχεται μετά από εισπνευστικό συριγμό.
• Το στάδιο της αποδρομής που διαρκεί 2-3 εβδομάδες και οι παροξυσμοί γίνονται ηπιότεροι και αραιότεροι και τελικά σταματούν. Ο πυρετός κατά τη διάρκεια της νόσου όταν υπάρχει είναι συνήθως ήπιος.

Επιπλοκές

Είναι συχνότερες στα βρέφη και εξασθενημένα παιδιά και αφορούν κυρίως το αναπνευστικό και το ΚΝΣ. Η συχνότερη επιπλοκή είναι η δευτεροπαθής πνευμονία η οποία αποτελεί και τη συχνότερη αιτία θανάτου. Στις ΗΠΑ η επίπτωση της πνευμονίας είναι 11,8% σε βρέφη ηλικίας <6 μηνών (1). Η κοκκυτική εγκεφαλοπάθεια είναι βαρύτατη επιπλοκή προσβάλλει κυρίως βρέφη και κλινικά προβάλει με σπασμούς, αταξία, εστιακά νευρολογικά συμπτώματα και κώμα. Συμβαίνει σε ποσοστό 0,1% των βρεφών <6 μηνών στις ΗΠΑ (1). Άλλες λιγότερο σοβαρές επιπλοκές του κοκκύτη περιλαμβάνουν μέση ωτίτιδα, ανορεξία και αφυδάτωση. Τέλος λόγω της αυξημένης πίεσης δημιουργούνται κήλες, ρινικές επιστάξεις, πρόπτωση του ορθού και πνευμοθώρακας.

Η θνητότητα στις ΗΠΑ ανέρχεται σε 0,2% (90% των θανάτων αφορούσαν βρέφη ηλικίας <6 μηνών που δεν είχαν ολοκληρώσει τη βασική σειρά εμβολιασμού). Κατά το έτος 2009 καταγράφηκαν παγκοσμίως 106.207 θάνατοι (ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης με DTP3 82%).

Τρόπος μετάδοσης

Η μετάδοση γίνεται αερογενώς με σταγονίδια ή με άμεση επαφή με εκκρίσεις από το αναπνευστικό σύστημα νοσούντων ατόμων. Σε εμβολιασμένους πληθυσμούς, τα βακτήρια συχνά μεταφέρονται στο σπίτι από ένα μεγαλύτερο σε ηλικία αδερφάκι ή μερικές φορές από έναν ενήλικα.

Πρόληψη

Το βασικότερο μέτρο πρόληψης για τον κοκκύτη είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός, από τον 2ο μήνα της ζωής καθώς και η ολοκλήρωση του εμβολιασμού με όλες τις απαιτούμενες δόσεις εμβολίων των παιδιών και των ενηλίκων σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών.

Πηγή: iatropedia.gr