Γιατί δεν χαμογελούν οι τραπεζίτες;
Σε θετική κατεύθυνση κινείται η δέσμη παρεμβάσεων της κυβέρνησης για τις τραπεζικές προμήθειες, καθώς οι προβλέψεις για μειώσεις αναμένεται να αποκαταστήσουν εν μέρει την επιβάρυνση που υπομένει η τσέπη των πολιτών κάθε φορά που επιλέγουν να συνδιαλλαγούν ψηφιακά. Σε αυτό συμπεριλαμβάνεται η μείωση και ο μηδενισμός σε 6 κατηγορίες των λεγόμενων «λαϊκών» προμηθειών, μεταξύ άλλων και για το σύνολο των καθημερινών πληρωμών σε λογαριασμούς ρεύματος, νερού, ταμείων κλπ., όπου το κόστος εκμηδενίζεται ολοκληρωτικά. Έτσι, όποιος πολίτης επιλέξει να πληρώσει μέσω mobile ή web banking, από το 2025 και μετά δεν θα πληρώνει καμία προμήθεια. Τα έσοδα των τεσσάρων συστημικών τραπεζών από προμήθειες είχαν κινηθεί σε επίπεδα κοντά στο 1,5 δισ. ευρώ στο εννεάμηνο του 2024 και οι διοικήσεις δεν είναι ιδιαιτέρως χαρούμενες από την κυβερνητική παρέμβαση. Ακόμα και αν όλα έγιναν με τη σύμφωνη γνώμη των τραπεζών που δεν μπορούσαν να κάνουν και αλλιώς! Ωστόσο, στο μέτρο της ελάφρυνσης δεν συμπεριλαμβάνονται όλες οι προμήθειες. Εξαιρούνται οι πληρωμές με φυσική παρουσία στο γκισέ της τράπεζας. Και ποιοι είναι πλέον εκείνοι που χρησιμοποιούν αυτά τα παραδοσιακά μέσα πληρωμών; Μα φυσικά οι χιλιάδες ηλικιωμένοι της χώρας που δεν ξέρουν από κινητά και ίντερνετ και είναι αναγκασμένοι να συσσωρεύονται στις ουρές των τραπεζών. Έτσι, μαζί με την ταλαιπωρία της αναμονής, οι ηλικιωμένοι, και όχι μόνο, δεν θα έχουν την «τύχη» να επωφεληθούν από το μηδενισμό των προμηθειών (οι οποίες στο γκισέ είναι ιδιαιτέρως τσουχτερές) από το νέος έτος. Αβλεψία της ρύθμισης ή έμμεσος τρόπος για να αδειάσουν και άλλο τα υποκαταστήματα των τραπεζών που ούτως ή άλλως βάλλονται για το χαμηλό επίπεδο υπηρεσιών;
Οι περικοπές στις προμήθειες και οι πωλήσεις δικτύων ATMs
Ο πολυεθνικός όμιλος Euronet θέτει υποψηφιότητα για την απόκτηση δικτύων ATMs που ετοιμάζονται να πωλήσουν οι ελληνικές τράπεζες. Όχι για να βγάλουν τα σπασμένα από τα μέτρα μείωσης των προμηθειών, η πώληση των δικτύων ATMs σχεδιάζεται από πέρυσι. Προτεραιότητα έχουν τα ATMs που βρίσκονται εκτός υποκαταστημάτων των τραπεζών, αλλά στο τραπέζι βρίσκεται και η πώληση ολόκληρου του δικτύου. Επηρεάζονται τα business plans διεθνών παικτών όπως η Euronet από τις αλλαγές στις προμήθειες που επιβάλλει η κυβέρνηση; Θα δούμε τους επόμενους μήνες καθώς η Τράπεζα Πειραιώς φαίνεται πως θα είναι η πρώτη που θα προχωρήσει σε μια τέτοια συναλλαγή, με το δίκτυο των ATMs που βρίσκονται εκτός υποκαταστημάτων. Ήδη δημιούργησε μια νέα 100% θυγατρική στην οποία θα εισφερθούν αυτά τα ATMs και κάποια στιγμή θα βγει στον αέρα και ο σχετικός διαγωνισμός. Για την ιστορία, η Euronet ήταν αυτή που επικράτησε στο διαγωνισμό για την πώληση του δικτύου POS της Πειραιώς.
Πόσο μακριά είναι το ευρωπαϊκό 20% της μη τραπεζικής χρηματοδότησης από την Ελλάδα
Mε ενδιαφέρον αναμένει η στήλη και την εφαρμογή της χθεσινής (16.12.2024) εξαγγελίας του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη, περί «εξάλειψης περιορισμών για επιχειρηματικά δάνεια από µη τραπεζικά ιδρύματα (Εταιρείες Παροχής Πιστώσεων)». Όπως δήλωσε ο ίδιος οι επιχειρήσεις αυτές (οι οποίες μπορούν να λειτουργούν από πέρσι το Δεκέμβριο), είτε εσωτερικού, είτε εξωτερικού, θα μπορούν περίπου από τις 20 Ιανουαρίου 2025 να δίνουν δάνεια όχι μόνο καταναλωτικά και στεγαστικά, αλλά και κάθε μορφής επιχειρηματικά, χωρίς κανένα περιορισμό. Μία ματιά στην ιστοσελίδα της ΕΚΤ, μας δείχνει πως περίπου το 20% της χρηματοδότησης των τραπεζών της ζώνης του ευρώ παρέχεται από τον τομέα της μη τραπεζικής χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης (Νon-Βank Financial Intermediation ή NBFI) ). Το ποσοστό αυτό είναι πολύ – πολύ χαμηλότερο στην Ελλάδα. Αν και υπήρχε το σχετικό θεσμικό πλαίσιο εδώ και ένα χρόνο, δεν είδαμε ανάπτυξη του κλάδου της NFBI. Και αυτό κυρίως λόγω των υψηλών επιτοκίων, αναφέρουν αρμόδιες πηγές της στήλης, τα οποία ίσχυαν μέχρι πρότινος, κάτι όμως που έχει αρχίζει να αλλάζει. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως ήδη ευρωπαϊκές εταιρείες παροχής πιστώσεων έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για κάθοδο στην Ελλάδα, ενώ υπάρχουν και Έλληνες επενδυτές και εταιρείες που είναι σε θέση να κινητοποιήσουν κεφάλαια από την Ευρώπη προς την κατεύθυνση αυτή.
Πόσα τραπεζικά ακίνητα θα πέσουν στην αγορά;
Αν όχι 15.000, τουλάχιστον 10.000 είναι τα ακίνητα που εκτιμούν στο οικονομικό επιτελείο ότι μπορούν να ρίξουν οι τράπεζες στην αγορά για μίσθωση ή αγορά, το αμέσως επόμενο διάστημα. Αυτό πληροφορείται η στήλη, από κύκλους με πολύ καλή γνώση του χαρτοφυλακίου των τραπεζών από πλευράς ακινήτων που έχουν περιέλθει στην κατοχή τους από συνεπείς δανειολήπτες. Οι ίδιοι κύκλοι αναφέρουν πως στην κυβέρνηση, μετά από έρευνα που έκαναν συναρμόδια υπουργεία, δεν πείστηκαν από τα επιχειρήματα των τραπεζών, σύμφωνα με τα οποία δεν ρίχνουν στην αγορά τα ακίνητα τους λόγω ανακοπών των οφειλετών στους πλειστηριασμούς ή καθυστέρησης νομιμοποιήσεων αυθαιρέτων χώρων. Αντίθετα, η άποψη που διαμορφώθηκε στην κυβέρνηση πριν ανακοινώσει το διπλασιασμό του ΕΝΦΙΑ από 1η Ιανουαρίου 2026 σε όποιο ακίνητο δεν ενοικιαστεί ή πωληθεί έως και την 31η Δεκεμβρίου 2025 είναι ότι οι ίδιες οι τράπεζες δεν έτρεξαν τις διαδικασίες για πώληση των ακινήτων προκειμένου να μην επωμιστούν εν τέλει βάρη τα οποία τελικά αποδειχτούν ότι δεν χρειαζόταν να τα επωμιστούν, όπως πχ εκείνα της νομιμοποίησης αυθαιρέτων (πχ γιατί ο αγοραστής ενός ακινήτου θα προτιμούσε να γκρεμίσει ένα αυθαίρετο αντί να το νομιμοποιήσει).
Το «επιτελικό κράτος» και η ουσιαστική αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης
Από τα πολλά και ενδιαφέροντα που είπε ο παλαίμαχος τραπεζίτης Μιχάλης Σάλλας σε συνέντευξή του στη «Ναυτεμπορική TV», η στήλη συγκρατεί τις επισημάνσεις για τη δημόσια διοίκηση. Ο Μ. Σάλλας είπε πως η δημιουργία μιας στιβαρής δημόσιας διοίκησης είναι προϋπόθεση επιβίωσης για τη χώρα αφού σήμερα «όλα αφήνονται στην τύχη τους». Δε μπορούν ο υπουργός και οι 7 – 8 σύμβουλοι, όσο ικανοί και φιλόδοξοι να είναι, να επιλύσουν χρόνια προβλήματα αν δεν λειτουργεί και δεν παίρνει πρωτοβουλίες η δημόσια διοίκηση, εξήγησε ο πρώην επικεφαλής της Τράπεζας Πειραιώς. Κατά τη γνώμη του, χρειάζεται να δημιουργηθεί ένας φορέας, ένας μηχανισμός, που θα σχεδιάσει το δημόσιο στην Ελλάδα. Η σημερινή κυβέρνηση έχει πικρή πείρα αφού ανακάλυψε πως δεν αρκεί το «επιτελικό κράτος» για να επιταχυνθούν προγράμματα και επενδύσεις. Απαιτείται και μια δημόσια διοίκηση ικανή να προχωρήσει, με δική της πρωτοβουλία και όχι «με εντολή υπουργού», στην επίλυση προβλημάτων και εκκρεμοτήτων. Για παράδειγμα, από τις προχθεσινές ανακοινώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για αύξηση του «Επιδόματος Ειδικών Συνθηκών Εργασίας» που λαμβάνουν οι ένστολοι και οι υπάλληλοι των Ενόπλων Δυνάμεων μάθαμε πως διαθέτουμε 79.677 στρατιωτικούς, 52.954 αστυνομικούς, 8.161 λιμενικούς και 12.448 υπαλλήλους της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Δηλαδή σύνολο 153.250 νοματαίους. Είναι αντίστοιχες του αριθμού υπαλλήλων οι υπηρεσίες που παρέχει π.χ. η Τροχαία σήμερα στην Ελλάδα; Όχι, θα πουν ομόφωνα όλοι οι Έλληνες. Είναι αποτελεσματική η παρουσία της Πυροσβεστικής παρά το μεγάλο αριθμό υπαλλήλων; Και πάλι όχι θα πουν αρκετοί. Και η περιορισμένη αποτελεσματικότητα δεν αποτελεί ευθύνη του προσωπικού, αλλά ευθύνη όσων πρέπει επιτέλους να φτιάξουν μια σύγχρονη δημόσια διοίκηση σε όλα τα επίπεδα.
Οι ισραηλινοί θρύλοι του τουρισμού που συνεργάζονται με τον ΑΔΜΗΕ
Μπορεί η ισραηλινή οικογένεια Papouchado να πώλησε πέρυσι το φθινόπωρο πλειοψηφικό πακέτο της εταιρείας κέντρων δεδομένων (data center) Serverfarm στον καναδικό επενδυτικό όμιλο Manulife Investment Management, αλλά εξακολουθεί να κατέχει ποσοστό και τη διοίκηση. Η Serverfarm, όπως ανακοινώθηκε χθες, θα επενδύσει μαζί με τον ΑΔΜΗΕ στην ανάπτυξη data centers στην Αττική. Η πολυεθνική πλέον εταιρεία διοικείται από τον Avner Papouchado, μέλος της γνωστής ισραηλινής οικογένειας που υπήρξε εκ των πρωτοπόρων του τουρισμού στη χώρα μέσω του Red Sea Group. Σήμερα ο όμιλος που ξεκίνησε ο πατριάρχης της οικογένειας Eli Papouchado (Papo) και προεδρεύει ο Yoav Papouchado ελέγχει τον εισηγμένο στο Λονδίνο ξενοδοχειακό κολοσσό PPHE Hotel Group (Plaza Park Hotels, art’otel, κ.α.) με παρουσία σε αρκετές χώρες της Ευρώπης αλλά όχι στην Ελλάδα. Η PPHE Hotel Group είναι ένας από τους ισχυρότερους ξενοδοχειακούς ομίλους της Κροατίας.
Η βιομηχανία και ο κλάδος των εκτυπώσεων!
Σημείο των καιρών αποτελεί μάλλον το γεγονός πως οι εκτυπώσεις ήταν το 2023 ο δεύτερος κλάδος της βιομηχανίας με βάση τις μεγαλύτερες πάγιες επενδύσεις. Ο σχηματισμός παγίου κεφαλαίου ως ποσοστό (%) της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (ΑΠΑ) του κλάδου εκτυπώσεων έφτασε το 20,3% και ήταν ελάχιστα χαμηλότερος από τον κλάδο που βρέθηκε στην πρώτη θέση, τα βασικά μέταλλα (βλέπε Metlen) με ποσοστό επενδύσεων 20,5% επί της ΑΠΑ, με βάση στοιχεία του ΙΟΒΕ. Στην τρίτη θέση με βάση τις μεγαλύτερες επενδύσεις βρέθηκαν τα μεταλλικά προϊόντα (19,5%). Δεν τους λες και κλάδους που βρίσκονται στην αιχμή της τεχνολογίας… Το ανησυχητικό στοιχείο του ΙΟΒΕ αφορά την αύξηση των επενδύσεων της βιομηχανίας η οποία δεν ήταν και τόσο μεγάλη μεταξύ 2022 και 2023. Οι επενδύσεις του 2023 έφτασαν τα 2,9 δισ. ευρώ από 2,8 δισ. το 2022 πράγμα που σημαίνει πως τα επενδυτικά σχέδια του Ταμείου Ανάκαμψης, μέσω του δανειακού προγράμματος, βρίσκονται κάπου στην ουρά και θα τα δούμε αργότερα. Αδειοδοτήσεις, περιβαλλοντικά και άλλα γραφειοκρατικά δεν βοηθούν. Δεν είναι τυχαίο πως το 2023 καταγράφεται μείωση των παγίων επενδύσεων της εγχώριας βιομηχανίας ως ποσοστό της ΑΠΑ από 14,5% σε 14%.
Στο μικροσκόπιο του ΔΝΤ η ευρωπαϊκή βιομηχανία
Μπορεί στην Ελλάδα να έχουμε «ξεχάσει» το ΔΝΤ μετά την «έξοδο» μας από τα μνημόνια, αλλά το ΔΝΤ δεν έχει «ξεχάσει» την Ευρώπη και έτσι και την Ελλάδα. Ειδικότερα, το απασχολεί ιδιαίτερα το ζήτημα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία ειδικά υπό τη σκιά των εξαγγελιών του Τραμπ για δασμούς στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα. Ενδεικτικό είναι το working paper το οποίο εξέδωσε χθες το ΔΝΤ, το οποίο προτείνει τον παραπέρα συντονισμό της ευρωπαϊκής βιομηχανικής πολιτικής προκειμένου να ενισχυθεί την αποδοτικότητα της παραγωγής. Ο συντονισμός της πολιτικής είναι το καλύτερο εργαλείο για την επίτευξη αποτελεσματικών επιπέδων παραγωγής σε όλες τις χώρες και την αποφυγή των αποτελεσμάτων της αναποτελεσματικής μετεγκατάστασης της παραγωγής μακριά από τα υποκείμενα συγκριτικά πλεονεκτήματα, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες του ΔΝΤ. Η συντονισμένη εφαρμογή της βιομηχανικής πολιτικής έχει επίσης το πλεονέκτημα ότι αμβλύνει τις δυνητικά δυσμενείς επιπτώσεις των όρων εμπορίου (όχι μόνο οι τιμές των εξαγωγών, αλλά και οι τιμές των εισαγωγών μιας χώρας μπορούν τώρα να μειωθούν), οδηγώντας σε ένα αυτοενισχυόμενο σύστημα που παρέχει κίνητρα στις χώρες να συμφωνήσουν να υιοθετήσουν αποτελεσματικές βιομηχανικές πολιτικές. Για να διευκολυνθεί ο συντονισμός σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με τις στρατηγικές προτεραιότητες, η Ευρώπη θα μπορούσε να χρειαστεί ένα μοναδικό όργανο λήψης αποφάσεων για να μεταρρυθμίσει την τρέχουσα προσέγγιση με επικαλυπτόμενα προγράμματα και μέσα συντονισμού. Το ΔΝΤ θυμίζει πως στις πρόσφατες εκθέσεις των Letta (2024) και Draghi (2024) επισημαίνεται πως η Ευρώπη υποφέρει από ένα «χάσμα μεγέθους» και με την εδραίωση της Ευρώπης ως πραγματικής ενιαίας αγοράς, η περιοχή μπορεί να επιτρέψει στις δυνάμεις της αγοράς να προωθήσουν την ενοποίηση και την αύξηση της κλίμακας, σύμφωνα με τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ. Η στενότερη ενοποίηση θα επιτρέψει τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στους εργαζομένους να μετεγκατασταθούν ευκολότερα μεταξύ των χωρών μελών για την καλύτερη αξιοποίηση των οικονομιών κλίμακας, σύμφωνα με το ίδιο working paper. Αυτό θα απαιτήσει προσπάθειες για την εναρμόνιση των φόρων και των επιδοτήσεων μεταξύ των χωρών, ενώ παράλληλα θα αναπτυχθούν δίκτυα υποδομών, ενεργειακά δίκτυα και διασυνδεσιμότητα, σύμφωνα με το ΔΝΤ, συμπληρώνοντας πως πρέπει να συμπληρωθεί από προσπάθειες για την κινητοποίηση της υποστήριξης του ιδιωτικού τομέα για την επιχειρηματικότητα πέρα από τα σύνορα, με την ενίσχυση της ένωσης κεφαλαιαγορών (ή της ένωσης αποταμιεύσεων και επενδύσεων), η οποία μπορεί να αυξήσει τον ιδιωτικό διασυνοριακό καταμερισμό των κινδύνων, να μειώσει το κόστος χρηματοδότησης και να βελτιώσει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
