Το χριστουγεννιάτικο υπουργικό συμβούλιο και οι προκλήσεις
Φακέλους με πολλούς στόχους για το 2025 θα παραλάβουν στο σημερινό υπουργικό συμβούλιο οι υπουργοί. Πολλοί από τους στόχους και τις προτεραιότητες έχουν κυκλοφορήσει αφού ο στρατηγικός σχεδιασμός της κυβέρνησης για τη νέα χρονιά είχε προεγκριθεί από τον περασμένο Σεπτέμβριο και από τότε κυκλοφορούσε σε μικρές δόσεις θετικής δημοσιότητας! Αυτό που μάλλον θα ακούσουν σήμερα οι υπουργοί είναι πως οι σημερινές συνθήκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη Γερμανία γονατισμένη και τη Γαλλία σε αποδρομή, δεν συμβάλλουν στην παράταση του Ταμείου Ανάκαμψης. Γι’ αυτό το λόγο τα υπουργεία πρέπει, επιτέλους, να σοβαρευτούν και να κοιτάξουν το 2025 να προχωρήσουν σε σοβαρή προσπάθεια απορρόφησης των πόρων του Ταμείου γιατί αν δεν έχουν απορροφηθεί μέχρι τέλος του 2026 τότε χάνονται. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης αποτελούν έτσι κι αλλιώς το κυριότερο εργαλείο χρηματοδότησης έργων και προγραμμάτων του 2025 και γι’ αυτό το λόγο ο κρατικός μηχανισμός καλείται να σηκώσει τα μανίκια.
Για ποιον (ή ποιους) χτυπά η καμπάνα για το Ταμείο Ανάκαμψης
Σημαντική επιτυχία το γεγονός ότι η χώρα μας την προηγούμενη εβδομάδα κατέθεσε το 5ο αίτημα εκταμίευσης 3,1 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και το γεγονός πως παραμένει στις 5 πρώτες θέσεις της απορρόφησης των εν λόγω πόρων, όπως ανέφερε και ο πρωθυπουργός στην κυριακάτικη ανασκόπηση της εβδομάδας. Λιγότερο ή περισσότερο πανηγυρικούς τόνους χρησιμοποιούν και τα στελέχη του ΥΠΟΙΚ όταν αναφέρονται στην πορεία που έχει διαγράψει η χώρα μας. Πάντως, μέσα στην εβδομάδα δύο θεσμικοί φορείς, το Γραφείο Προϋπολογισμού και η Τράπεζα της Ελλάδας, όπως και στο παρελθόν διεθνείς οργανισμοί και θεσμοί, κρούουν… «καμπάνες» για την ταχύτητα αξιοποίησης των κεφαλαίων. Γιατί καλό είναι να έρχονται τα δισεκατομμύρια, αλλά κακό να «παρκάρονται» χωρίς να δαπανούνται. Και δεδομένου ότι ο χρόνος στενεύει (απομένει το 2025 και το 2026 και έχουμε να λαμβάνουμε ακόμα περί τα 17 δισ., χώρια αυτά που έχουμε εισπράξει αλλά δεν έχουμε χρησιμοποιήσει) για να ολοκληρώσουμε το πρόγραμμα, καλό θα ήταν από το οικονομικό επιτελείο να δώσουν μία υπεύθυνη απάντηση γιατί παρατηρούνται αυτές οι καθυστερήσεις και αν τελικά θα κόψουμε το νήμα στο τέλος του 2026. Γιατί αν δεν γίνει αυτό και χάσουμε μερικά δισεκατομμύρια, μιλάμε για μεγάλο πισωγύρισμα για την ελληνική ανάπτυξη.
O Ίλον Μασκ, τα F-35 και η Ελλάδα
Η Ελλάδα έχει συμφωνήσει με τις ΗΠΑ να αγοράσει αρχικά 20 αεροσκάφη F35A με κόστος 3,5 δισεκ. ευρώ ενώ διατηρεί το δικαίωμα παραγγελίας άλλων 20 μαχητικών αεροσκαφών για τη δημιουργία δεύτερης μοίρας F-35. Το πιο εξελιγμένο μαχητικό αεροσκάφος του κόσμου, που κατασκευάζεται από την αμερικανική Lockheed Martin, έχει εσχάτως έναν ορκισμένο εχθρό, τον πλουσιότερο άνθρωπο του κόσμου, στενό συνεργάτη και μελλοντικό υπουργό του Ντόναλντ Τραμπ, τον Ίλον Μασκ. Ο Μασκ υποστήριξε πρόσφατα πως τo F-35 είναι «ένα ακριβό και σύνθετο μηχάνημα, που τελικά δεν είναι πολύ καλό σε τίποτα»! Επιμένει να επαναλαμβάνει πως ο πόλεμος στον αέρα θα κρίνεται πλέον από τα μη επανδρωμένα, εξελιγμένα, drones που καθιστούν τα μαχητικά αεροσκάφη παρωχημένα! Πολλοί φοβούνται πως η ανάληψη της προεδρίας από τον Ντόναλντ Τραμπ θα επηρεάσει την παραγωγή των F-35 με κίνδυνο καθυστερήσεων, κ.α. Οι ΗΠΑ έχουν σήμερα 630 F-35 με στόχο να αυξηθεί ο στόλος στα 2.500 μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες. Αν και πολλοί στρατιωτικοί αναλυτές θεωρούν πως τα drones δεν θα καταργήσουν τα επανδρωμένα αεροσκάφη αλλά θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά, ο Μασκ και οι άλλοι υποστηρικτές των drones έχουν επιχειρήματα. Όπως λένε, η Ισπανία, η Γαλλία και η Γερμανία, που σχεδιάζουν το ευρωπαϊκό μαχητικό επόμενης γενιάς – θα μπει στη γραμμή παραγωγής το 2040 – δεν έχουν αποφασίσει ακόμα αν θα είναι επανδρωμένο ή όχι!
Εθνική Ασφαλιστική: Πρώτα πωλείται το κτίριο, μετά ολόκληρη η εταιρεία
Όποιος έχει τύχει να διαβάσει το βιβλίο «Λεηλασία: Το σχέδιο των εταιρειών επιχειρηματικών συμμετοχών για να αρπάξουν τον πλούτο των ΗΠΑ» (Plunder: Private Equity’s Plan to Pillage America) του Αμερικανού εισαγγελέα Brendan Ballou σίγουρα δεν θα εκπλήσσεται με όσα βλέπουμε να εξελίσσονται γύρω από την υπόθεση της Εθνικής Ασφαλιστικής. Η CVC εξαγόρασε την ασφαλιστική εταιρεία από την Εθνική Τράπεζα αλλά διαπίστωσε πολύ γρήγορα πως η επένδυση δεν βγαίνει. Έχουν ήδη αλλάξεις τρεις διοικήσεις, αλλά στην CVC δεν πτοούνται και ετοιμάζονται να πωλήσουν την Εθνική Ασφαλιστική. Αφού, όμως, πρώτα βάλουν στην τσέπη τουλάχιστον 120 εκατ. ευρώ από την πώληση του κεντρικού κτιρίου της εταιρείας στην Λεωφόρο Συγγρού που κατασκευάστηκε σε σχέδια ομάδας αρχιτεκτόνων υπό τον Ελβετό Mario Botta και έχει θέα την Ακρόπολη. Ο διαγωνισμός για το κτίριο είναι σε προχωρημένο στάδιο. Αλλά και για την πώληση της εταιρείας, ήδη στρώνεται το έδαφος και είναι πρόσφατες οι δηλώσεις του διοικητή της Εθνικής Τράπεζας Παύλου Μυλωνά που αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο επαναγοράς.
Τα διυλιστήρια δεν είναι της μόδας στην Ευρώπη!
Παρά τα όσα γράφονται τους τελευταίους μήνες, φαίνεται πως η νέα πώληση ποσοστού της Helleniq Energy από το Υπερταμείο και τον όμιλο Λάτση δεν αποτελεί πρώτη προτεραιότητα τουλάχιστον για την κυβέρνηση. Το είπε πρόσφατα και ο διευθύνων σύμβουλος της Helleniq Energy Ανδρέας Σιάμισιης, αφού ξεκαθάρισε πως οι τελικές αποφάσεις ανήκουν στους μετόχους. Ο κ. Σιάμισιης θεωρεί πως ολόκληρη η κουβέντα για τη «νέα μετοχοποίηση» της Helleniq Energy βασίζεται σε μια παρεξήγηση, στη σύγχυση που υπήρξε με βάση μία αναφορά στο σχέδιο του προϋπολογισμού του 2025. Μπορεί στην Ελλάδα να έχουμε ήδη βρει τους υποψηφίους για την απόκτηση του ποσοστού που θα πωλήσουν Υπερταμείο και όμιλος Λάτση, αλλά στην Ευρώπη τα διυλιστήρια δεν είναι και τόσο της μόδας. Για να μην χαρακτηριστούμε υπερβολικοί (αφού έγιναν πρόσφατα deals όπως το μεγαλύτερο διυλιστήριο της Ιταλίας, στη Σικελία), θα γράψουμε πως οι συμφωνίες για αγοραπωλησίες διυλιστηρίων είναι δύσκολες. Πέρυσι τον Δεκέμβριο η Shell είχε συμφωνήσει να πωλήσει το 37,5% του διυλιστηρίου PCK Schwedt στον ανεξάρτητο βρετανικό όμιλο Prax Group. Βασικός μέτοχος του PCK Schwedt ήταν η ρωσική Rosneft αλλά η γερμανική κυβέρνηση κρατικοποίησε το ποσοστό των Ρώσων τον Σεπτέμβριο του 2022. Ετσι η Shell έμεινε συνέταιρος του γερμανικού δημοσίου και αποφάσισε να πωλήσει. Τελικά, έπειτα από ένα χρόνο καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση της συμφωνίας με το Prax Group, η Shell ανακοίνωσε στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας πως το deal ναυάγησε. Τώρα πιθανότερος αγοραστής του ποσοστού θεωρείται ένας αυστριακός όμιλος. Είπαμε, είναι δύσκολα τα deals στα διυλιστήρια.
Σύμβαση 55 εκατ. για Computer Team – Netcompany Intrasoft
Στη χρήση 2023 η Computer Team από την Θεσσαλονίκη είχε έσοδα 5,7 εκατ. ευρώ απίστευτο περιθώριο κέρδους αφού τα κέρδη προ φόρων έφτασαν τα 2,44 εκατ. ευρώ. Η ειδίκευση σε τεχνολογικές λύσεις για την υγεία της επέτρεψε να επικρατήσει ως επικεφαλής κοινοπραξίας (55%) με την Netcompany Intrasoft στο μεγάλο διαγωνισμό της κρατικής ΗΔΙΚΑ (Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης ΑΕ) για το πρώτο από τα τρία τμήματα του μεγάλου έργου «βελτίωσης της ψηφιακής ετοιμότητας των νοσοκομείων» κόστους 55 εκατ. ευρώ τουλάχιστον. Στην απόφαση της ΗΔΙΚΑ για την ανακήρυξη της κοινοπραξίας ως προσωρινού αναδόχου αναφέρεται πως το κόστος για την υλοποίηση των αναγκών ενός μέσου νοσοκομείου φτάνει τα 8,07 εκατ. ευρώ μαζί με τον ΦΠΑ. Στην πραγματικότητα οι ανάδοχοι των τριών έργων θα ξαναστήσουν από σχεδόν μηδενική βάση, τα τεχνολογικά συστήματα των ελληνικών κρατικών νοσοκομείων.
Νέες κινήσεις στα ξενοδοχεία της Αθήνας
Δίχως τέλος είναι η κινητικότητα στο αθηναϊκό real estate και στο κομμάτι που αφορά την ανάπτυξη νέων ξενοδοχείων. Είναι ενδεικτικό ότι πρόσφατα ιδρύθηκε η Apellou 4 που έχει αντικείμενο τη διαχείριση καταλυμάτων και έχει ως ιδρυτές τον Ιωάννη Δασκαλαντωνάκη της γνωστής οικογένειας και την εταιρεία Ναυτιλιακός Εξοπλισμός και υπηρεσίες πλοίων του χανιώτη επιχειρηματία Αντώνη Γελασάκη, στέλεχος του Gelasakis group που εξελέγη, πρόσφατα, και Α’αντιπρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Πειραιά. Η οδό Απελλού είναι μία από τις πιο κεντρικές οδούς της Αθήνας στην πλατεία Κοτζιά και απέχει μόλις 1 χιλιόμετρο από το ξενοδοχείο the Dolli του ομίλου Δασκαλαντωνάκη. Στο αθηναϊκό down town νέες επενδύσεις σε ξενοδοχεία δρομολογούν παίκτες, όπως η Mitsis hotels και ο όμιλος Λάμψα.
Η στέγη αποτελεί, όντως, μία από τις τρεις προτεραιότητες της κυβέρνησης για το 2025;
Αρμόδια κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης, καθώς φεύγει το 2024 και ετοιμάζεται να έλθει το 2025, τονίζουν πως προτεραιότητα έχουν τρία μέτωπα: η ακρίβεια, οι τράπεζες και η στέγη. Στο ζήτημα της ακρίβειας, το υπουργείο Ανάπτυξης, μετά την πρωτοβουλία του με τη μείωση των τιμών στα σούπερ μάρκετς (η οποία αναμένεται να παραταθεί και τον Ιανουάριο του 2025) με διάταξη του έδωσε παράταση έως τις 30 Απριλίου 2025 σε ένα μπαράζ μέτρου ελέγχου των τιμών, με κύριο το πλαφόν στο περιθώριο μικτού περιθωρίου κέρδους. Στο ζήτημα των τραπεζών, το ΥΠΟΙΚ έφερε πακέτο μέτρο με τη μείωση των προμηθειών, τα οποία θα ισχύσουν από τα τέλη του Ιανουαρίου 2025, ενώ από το 2026 θα επιβάλλεται διπλός ΕΝΦΙΑ σε όσες τράπεζες κρατήσουν κλειστά τα ακίνητα τους. Η στήλη πληροφορείται πως ήδη οι τράπεζες έχουν πάρει το «μήνυμα» και έχουν αρχίσει κινήσεις για μισθώσουν ή να πουλήσουν τα ακίνητα τους. Η άτυπη πρόβλεψη μιλά για τουλάχιστον 10.000 τραπεζικά ακίνητα, τα οποία θα μπορούσαν να πέσουν στην αγορά. Παράλληλα, από τα μέσα του 2025, θα ανοίξει το πρόγραμμα Σπίτι Μου ΙΙ για 20.000 δικαιούχους. Ωστόσο, βασικός στόχος της κυβέρνησης είναι να αυξηθεί η προσφορά ακινήτων και έτσι να αρχίσουν να πέφτουν οι τιμές τους. Αυτό μπορεί να γίνει ιδίως μέσω της ανακαίνισης ακινήτων που ήδη διαθέτει το δημόσιο. Η λύση της ανέγερσης νέων κατοικιών κοστίζει πολύ και αργεί, επισημαίνουν στη στήλη αρμόδια στελέχη. Αλλά και για τις ανακαινίσεις, οι οποίες στοιχίζουν πολύ λιγότερο και μπορούν να τρέχουν πιο γρήγορα, υπάρχει χρηματοδοτικό κενό, καθώς τα διαθέσιμα κοινοτικά κονδύλια φέρουν μαζί τους και τις κοινοτικές γραφειοκρατικές δυσκολίες. Συνεπώς, χρειάζονται περισσότερα εθνικά, κρατικά κονδύλια. Η στήλη μαθαίνει πως τα προβλεπόμενα δημοσιονομικά περιθώρια έχουν, όμως, εκμηδενιστεί για το 2025, ειδικά μετά την καταβολή του επιδόματος επικινδυνότητας στους ενστόλους. Συνεπώς αναμένει το 2025 με ενδιαφέρον από το οικονομικό επιτελείο μέτρα αντίστοιχα της βαρύτητας που -το ίδιο- δίνει στη στέγη.
Τα «κρυφά» μηνύματα Στουρνάρα για ελαστική απασχόληση….
Πολλά σημαντικά ανέφερε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας, στην έκθεση της ενδιάμεση νομισματικής πολιτικής, την οποία εξέδωσε την περασμένη Παρασκευή (20.12.24). Η στήλη, όμως, θα ήθελε να επισημάνει δύο εξ αυτών, οι οποίες αφορούν ευρύτερα τους όρους απασχόλησης στην Ελλάδα και τη συσχέτιση τους με το καυτό θέμα της ακρίβειας. Το πρώτο ζήτημα αφορά την αγορά εργασίας, για την οποία ο κος Στουρνάρας συστήνει τη μεταρρύθμιση της προκειμένου η έλλειψη εργατικού δυναμικού να μην οδηγεί στην αύξηση των μισθών (χωρίς να αυξάνεται η παραγωγικότητα) και έτσι του πληθωρισμού. Στο σημείο αυτό η στήλη οφείλει να επισημάνει πως έγκυρες πηγές της αναφέρουν πως οι Βρυξέλλες προτείνουν στην ελληνική κυβέρνηση την εισαγωγή μεταρρυθμίσεων στο «αυστηρό» πλαίσιο που διέπει τη μερική απασχόληση, ενώ άλλες οι πηγές επιβεβαιώνουν πως τέτοιες μεταρρυθμίσεις εξετάζονται από το Υπουργείο Εργασίας για τα μέσα του 2025 (πχ θέσπιση συμβάσεων κατά παραγγελία εργασίας).
… και τα κλειστά επαγγέλματα
Το δεύτερο ζήτημα που θίγει ο Γ. Στουρνάρας είναι πως η «επιμονή του πληθωρισμού των υπηρεσιών αποτέλεσε ουσιαστικά εμπόδιο στην ταχύτερη αποκλιμάκωση του γενικού πληθωρισμού». Στις υπηρεσίες, γνωρίζουμε πως εντάσσονται κλάδοι απασχόλησης όπως τα ελεύθερα επαγγέλματα πχ τεχνίτες, φαρμακοποιοί, κομμωτές, οδηγοί ταξί, φρονιστηριάρχες κλπ. Επί μνημονίων πέρασαν διάφορες διατάξεις απελευθέρωσης των «κλειστών» επαγγελματιών, αλλά αρμόδια στελέχη του οικονομικού επιτελείου δεν θεωρούν πως έχει …κλείσει το θέμα των «κλειστών» επαγγελμάτων. Και έχουν αρχίσει, σιωπηρά, διάφορες μελέτες επί του θέματος.
