Οι προσεισμικοί έλεγχοι που πάνε συνεχώς προς τα πίσω
Αν εξαιρέσουμε τις επιδοτήσεις και τα κουπόνια, τα περισσότερα από τα υπόλοιπα έργα και προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης παίρνουν συνεχώς παρατάσεις, αφού η Κομισιόν εγκρίνει τα σχετικά αιτήματα της ελληνικής κυβέρνησης. Ένα παράδειγμα; Οι περίφημοι πρωτοβάθμιοι προσεισμικοί έλεγχοι σε 21.970 κτίρια (συμπεριλαμβανομένων εκπαιδευτικών κτιρίων, νοσοκομείων, αστυνομικών τμημάτων και πυροσβεστικών σταθμών) έκτασης περίπου 33 εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων που θα έπρεπε να ολοκληρωθούν μέσα στο πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς. Μετατέθηκαν για το τέλος του 2025 αφού εκκρεμεί η ανάπτυξη του σχετικού πληροφοριακού συστήματος για την καταχώριση βασικών δεδομένων κτιρίων, η κατάρτιση 2 500 ελεγκτών πολιτικών μηχανικών, κ.α. Στόχος του προγράμματος είναι η αξιολόγηση του σεισμικού κινδύνου των κτιρίων στην Ελλάδα, και η κατάρτιση λίστας κατάταξης σε Εθνικό Επίπεδο, βάσει των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης. Και αυτό το έργο το ΤΕΕ το ανέλαβε. Που να προλάβουν οι άνθρωποι!
Οι παρατάσεις στα μεγάλα έργα τεχνολογίας του δημοσίου
Απανωτές είναι και οι παρατάσεις σε μεγάλα τεχνολογικά έργα του δημοσίου αφού είναι αδύνατο να τηρηθούν τα αρχικά χρονοδιαγράμματα που προβλέπονται στις σχετικές συμβάσεις. Έτσι πριν από λίγες ημέρες, με υπογραφή του αρμόδιου αναπληρωτή υπουργού Νίκου Παπαθανάση παρατάθηκε κατά έναν ολόκληρο χρόνο (όχι κάποιους μήνες) η παράδοση του ενιαίου πληροφοριακού συστήματος για την παρακολούθηση της αγοράς εργασίας (ΑΡΙΑΔΝΗ) συνολικού προϋπολογισμού 31 εκατ. ευρώ. Στόχος του έργου είναι ο μετασχηματισμός των Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων σε ένα ενιαίο – ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Παρακολούθησης της Αγοράς Εργασίας με την ενσωμάτωση νέων λειτουργιών, καθώς και την αποκατάσταση ενιαίας ροής δεδομένων απασχόλησης και ασφάλισης στα πληροφοριακά συστήματα της Δημόσιας Διοίκησης, με ομογενοποίηση των σχετικών πληροφοριών. Θα περιμένουμε λίγο παραπάνω!
Η ΔΕΗ και η λιανική στις τηλεπικοινωνίες
Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2025 αναμένεται να παρουσιαστούν τα πρώτα πακέτα συνδέσεων οπτικής ίνας από τη ΔΕΗ με τα οποία θα κάνει την είσοδό της στη λιανική αγορά των τηλεπικοινωνιών. Το δίκτυο οπτικών ινών της επιχείρησης συνεχίζει να αναπτύσσεται και ήδη παρέχει υπηρεσίες χονδρικής σε τηλεπικοινωνιακούς παρόχους. Η είσοδος στη λιανική θα σηματοδοτήσει, όμως, μια σημαντική αλλαγή στις εγχώριες τηλεπικοινωνίες. Τότε θα αρχίσει να αποτυπώνεται και μεγαλύτερο όφελος από την εξαγορά του δικτύου καταστημάτων Κωτσόβολος με την ισχυρή παρουσία στον τομέα των τεχνολογικών προϊόντων. Και η διοίκηση Γ. Στάσση θα κάνει ακόμα ένα σημαντικό βήμα προς τη δημιουργία του ολοκληρωμένου παρόχου υπηρεσιών και προϊόντων, στρατηγική επιδίωξη που έχει θέσει από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τα ηνία της ΔΕΗ. Μεγαλύτερο άγχος δεν έχει ο ΟΤΕ, αλλά οι δύο άλλοι όμιλοι, η Vodafone και η Nova που καθυστέρησαν τις επενδύσεις στα δίκτυα οπτικών ινών και τώρα θα τους προλάβει η ΔΕΗ.
Ο ποδηλατόδρομος της Αθηναϊκής Ριβιέρας
Στις 15 Ιουλίου 2024 υπεγράφη η σύμβαση μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και της τεχνικής εταιρείας ΖΙΤΑΚΑΤ για την κατασκευή του ποδηλατόδρομου και αστικού περιπάτου στο παραλιακό μέτωπο της Αθήνας, από το δήμο Καλλιθέας μέχρι το δήμο Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης. Η σύμβαση με κόστος που ξεπερνά τα 16,8 εκατ. ευρώ προβλέπει πως ο εργολάβος θα παραδώσει το έργο μέσα σε 290 ημερολογιακές ημέρες. Δηλαδή μέσα στη φετινή άνοιξη. Πόσες πιθανότητες δίνετε για την έγκαιρη παράδοση του έργου; Έχει μεγάλο ενδιαφέρον και η ανάγνωση των ονομάτων των υπεργολάβων.
Γκρίνια για τους Ιταλούς και τα δίκτυα του αερίου
Μια αρνητική εικόνα έχει διαμορφωθεί εσχάτως όσον αφορά τους ιταλικούς ομίλους και τα στελέχη που έχουν αναλάβει τη διοίκηση των εγχώριων δικτύων φυσικού αερίου. Ήδη σειρά μεγάλων επιχειρήσεων του ενεργειακού τομέα εναντιώθηκαν στις υψηλές επενδύσεις που σχεδιάζουν οι Ιταλοί και στις ταρίφες που θα κληθούν να πληρώσουν οι καταναλωτές. Την ίδια στιγμή, εκφράζονται απόψεις ότι είναι παράλογο να γίνονται επενδύσεις για επέκταση του δικτύου σε ένα καύσιμο που βαίνει διαρκώς ακριβότερο, άρα δεν συμφέρει την εθνική οικονομία.
Έρχεται νέο ρυθμιστικό σχέδιο για την Αττική
Στα μέσα Μαρτίου υποβάλλονται οι προσφορές στο διαγωνισμό του Υπερταμείου για τη μελέτη πάνω στην οποία θα βασιστούν οι αλλαγές στο νέο ρυθμιστικό σχέδιο της Αττικής που χρειάζεται αναθεώρηση καθώς έχει περάσει περισσότερο από μια δεκαετία από το προηγούμενο. Η αγορά έχει έτσι και αλλιώς δώσει τις δικές της απαντήσεις σε σχέση με το προηγούμενο ρυθμιστικό σχέδιο, αλλά η πολιτεία πρέπει να διαχειριστεί τις νέες τάσεις. Για παράδειγμα, ενώ εδώ και δεκαετίες υπήρχε η πολεοδομική θεώρηση για μίξη των χρήσεων γης στις γειτονικές του Λεκανοπεδίου, πλέον η αγορά έχει άλλη άποψη και προωθεί νέες γειτονικές αμιγούς κατοικίας, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν συγκρούσεις καθώς πολλές γειτονιές θέλουν να διώξουν οχληρές δραστηριότητες εκτός περιοχής. Μεγάλο ζήτημα είναι και η αντιμετώπιση του γερασμένου κτιριακού δυναμικού της πρωτεύουσας σε παραδοσιακές οικιστικές περιοχές όπως το Παγκράτι, η Κυψέλη, οι Αμπελόκηποι, η Νεάπολη. Οι περιοχές φιλοξενούν κτίρια που κατασκευάστηκαν κυρίως στις δεκαετίες του 1960 και του 1970 και πρέπει να βρεθούν τρόποι αντιμετώπισης της γήρανσης αυτού του αποθέματος. Το νέο σχέδιο καλείται να συμπεριλάβει και νέα σχέδια για μεγάλες αναπτύξεις όπως το κυβερνητικό πάρκο στην πρώην ΠΥΡΚΑΛ, κ.α. Σημαντικό ζήτημα είναι και το κυκλοφοριακό, αλλά ποιος ασχολείται;
Απογοητευτικές οι επιδόσεις της Ελλάδας στην αποταμίευση
Ουραγός της ΕΕ στην αποταμίευση είναι η Ελλάδα, καθώς παρά την αύξηση των εισοδημάτων, όλα πηγαίνουν στην κατανάλωση και δεν μπαίνει ούτε ευρώ στους κουμπαράδες. Το παραπάνω τονίζει σε ανάλυσή της η Eurobank, επεξεργαζόμενη στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τονίζοντας πως οι μισθοί ακόμα και μετά τις αυξήσεις δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών και καταναλώνονται εξ ολοκλήρου, καθώς η χώρα μας βρίσκεται στον πάτο της ΕΕ σε ό,τι αφορά και την αγοραστική δύναμη, ως αποτέλεσμα ενός συνδυασμού ακρίβειας και μικρομεσαίων μισθών. Άρα, καλά τα πανηγύρια για την αύξηση του εισοδήματος των νοικοκυριών, αλλά να βλέπουμε όλη την εικόνα: το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε στα 119,4 δισ. ευρώ το 9μηνο του 2024, από 113,1 δισ. ευρώ την προηγούμενη χρονιά, αλλά και η κατανάλωση «τσίμπησε» στα 122,1 δισ. ευρώ, από 115,6 δισ. ευρώ (αφού αυξάνονται οι τιμές), κρατώντας την αποταμίευση σε αρνητικό έδαφος, στα -2,6 δισ. ευρώ. Πέραν των πολιτών, ποιος άλλος θα τραβάει τα μαλλιά του λόγω αυτής της κατάστασης; Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, κ. Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος έχει κάνει εκστρατεία υπέρ της αποταμίευσης και έχει μάλιστα ποσοτικοποιήσει τον στόχο της ελληνικής οικονομίας στα 20 δισ. ευρώ προκειμένου να αποφύγει την χρεοκοπία. Η λογική του κεντρικού τραπεζίτη είναι απλή: «κενό αποταμίευσης» σημαίνει επενδυτικό κενό, καθώς στερούμαστε πόρων για να χρηματοδοτηθεί η αύξηση των επενδύσεων, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να αναγκάζεται να στραφεί υπερβολικά στον εξωτερικό δανεισμό. Πράγμα που το σχετικά πρόσφατο παρελθόν διδάσκει πως ενέχει περιπέτειες…
Γιατί στην Φρανκφούρτη δεν… ενθουσιάζονται με τις αυξήσεις μισθών
Tην ίδια μέρα που το ελληνικό υπουργείο Εργασίας δημοσίευσε με ένα θριαμβευτικό τόνο τις θετικές εξελίξεις για τους μισθούς το 2024, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έκρουε -για τον ίδιο λόγο (δηλαδή τις μεγάλες αυξήσεις μισθών)- το κώδωνα του κινδύνου για όλη την Ευρώπη. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπ. Εργασίας, ο μέσος μισθός μεταξύ 2023 – 2024 αυξήθηκε κατά 7,2%. Κατά λίγο χαμηλότερο ποσοστό (6,5%) αυξήθηκαν, σύμφωνα με την ΕΚΤ, οι συλλογικά συμφωνημένοι μισθοί (δηλαδή οι μισθοί που έχουν αυξηθεί μέσω κλαδικών και επιχειρησιακών συλλογικών συμβάσεων) στο γ΄τρίμηνο του 2024. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό από την εισαγωγή του ευρώ το 2002. Σύμφωνα με τις προσωρινές εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η αυξητική τάση μετριάστηκε στο τέλος του 2024. Άλλοι, όμως, οικονομολόγοι (εκτός ΕΚΤ) θεωρούν ότι η ΕΚΤ είναι αισιόδοξη ή αλλιώς πιστεύουν πως δεν θα μετριαστεί η μέχρι τώρα άνοδος λόγω –και- της 2ετούς διάρκειας των συλλογικών συμβάσεων. Σε ένα όμως, συμφωνούν όλοι οι αναλυτές, εντός και εκτός ΕΚΤ: Η πορεία των μισθών θα κρίνει την παραπέρα πορεία του πληθωρισμού και, άρα, των επιτοκίων: Αν οι μισθοί «σηκώσουν» τον πληθωρισμό, θα δυσκολέψει η παραπέρα μείωση των επιτοκίων. Αν οι μισθοί δεν «σηκώσουν» τον πληθωρισμό, θα διευκολυνθεί η παραπέρα μείωση των επιτοκίων.
Έρχονται νέες φούσκες στα κρυπτονομίσματα;
Έχει γίνει ξεκάθαρο ότι με τη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ μια νέα εποχή για τα κρυπτονομίσματα έχει ανατείλει. Το bitcoin κινείται σταθερά γύρω από τα 100.000 δολάρια ενώ και μικρότερα νομίσματα επωφελούνται από το γενικότερο κλίμα ευφορίας. Για την ακρίβεια, πέρα από τα δύο «βαριά χαρτιά» της κρυπτοβιομηχανίας (bitcoin και ether) τα οποία προσελκύουν το ενδιαφέρον των μεγάλων επενδυτικών πορτοφολιών, τώρα τμήμα της προσοχής στρέφεται και προς πιο μικρά και φθηνά νομίσματα, τα λεγόμενα altcoins. Ο λόγος για αυτό είναι πως μετά τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις εκλογές του Νοεμβρίου, αρκετοί Αμερικανοί asset managers υποβάλουν μαζικά αιτήσεις για την έγκριση μιας σειράς από ETF που θα επενδύουν σε δευτερεύοντα κρυπτονομίσματα. Φυσικά, τίποτα δεν είναι σίγουρο, καθώς η SEC έχει εγκρίνει μέχρι στιγμής μόνο ETF που επενδύουν απευθείας στο bitcoin και στο ether. Ωστόσο, οι επενδυτές ψηφιακών assets ελπίζουν ότι υπό τη δεύτερη θητεία του Trump και κάτω από το δικό του pressing, η SEC, η οποία έχει ήδη συστήσει μια ειδική ομάδα εργασίας για τα crypto, θα εγκρίνει διάφορα ETFs για altcoins, τα οποία θα μπορούσαν να ανεβάσουν τις τιμές αυτών των νομισμάτων. Αρκεί μόνο να θυμηθούμε τι σημαντικά κέρδη είχε «γράψει» το bitcoin μόνο με την προσμονή της έγκρισης του σχετικού ETF τον Ιανουάριο του 2024, και τι εισροές σημειώθηκαν μετά από την εκκίνηση των συναλλαγών. Φανταστείτε, ένα αντίστοιχο hype να συμβεί με νομίσματα των οποίων η τιμή είναι άκρως προσιτή σε οποιονδήποτε και πώς θα μπορούσαν έτσι να εισρεύσουν στην αγορά ακόμα και άνθρωποι που έως τώρα δεν έχουν ασχοληθεί με τον χώρο των κρυπτονομισμάτων. Αντίστοιχα, φανταστείτε τι θα συμβεί όταν, αναπόφευκτα, θα αρχίσει να υποχωρεί το hype και οι τιμές των altcoins θα βρεθούν και πάλι σε «ελεύθερη πτώση». Τηρουμένων πολλών αναλογιών, η υπόθεση «μυρίζει» σαν το ράλι της μετοχής της GameStop τον Γενάρη του 2021, και τον «πανικό» που ακολούθησε, καταστρέφοντας χιλιάδες «επενδυτές λιανικής»…
Ποιος μπορεί να κερδίσει από έναν εμπορικό πόλεμο;
Πάντως, αφού γίνεται λόγος για την αμερικανική αγορά και για την δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, αξίζει να αναφερθεί πως η Wall Street παίρνει τα μέτρα της για να παράξει κέρδη ακόμα και μέσα στο… χάος. Η προετοιμασία αυτή έχει ξεκινήσει πριν ακόμα τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου και αφορά το πώς θα πρέπει να τοποθετηθεί η Wall Street στο ενδεχόμενο ενός εμπορικού πολέμου. Οι επενδυτικοί κολοσσοί έχουν δημιουργήσει καλάθια μετοχών με τη μεγαλύτερη ευαισθησία στα σχέδια του Τραμπ -κυρίως εξαγωγείς όπως οι αυτοκινητοβιομηχανίες και οι εταιρείες καταναλωτικών αγαθών- τα οποία επιτρέπουν στους πελάτες τους να στοιχηματίσουν για τις επιπτώσεις ενός εμπορικού πολέμου σε μια σειρά μετοχών. Αυτό συνέβη και τη Δευτέρα, με εταιρείες όπως η General Motors και η Ford στις ΗΠΑ και η Volkswagen και η BMW στην Ευρώπη να πέφτουν με τα νέα για τους δασμούς, προτού κάνουν ράλι όταν αυτοί αναβλήθηκαν. Όπως αναφέρουν οι FT, το καλάθι UBS Trump Tariff Losers, το οποίο παρακολουθεί την απόδοση των αμερικανικών μετοχών που εκτίθενται αρνητικά στους εισαγωγικούς δασμούς των εμπορικών εταίρων και το οποίο περιλαμβάνει μετοχές όπως η Gap και η Harley-Davidson, υποχώρησε κατά 6,6% κατά τη διάρκεια της Παρασκευής και της Δευτέρας, εξανεμίζοντας τα ετήσια κέρδη του. Κατά πώς φαίνεται, ορισμένοι επενδυτές ήταν έτοιμοι για αυτή την κλιμάκωση, καθώς όπως αναφέρει σε υπόμνημα της η Goldman Sachs, τα hedge funds έχουν «όλο και περισσότερο σορτάρει» και στοιχηματίσει εναντίον του δικού της καλαθιού με ονόματα μετοχών που είναι εκτεθειμένα σε δασμούς στην Ευρώπη, όπως η Mercedes-Benz και η BMW…
Οι οικονομικοί αναλυτές ξορκίζουν τις πολυετείς συλλογικές συμβάσεις
Από τα παραπάνω ανάλυση, η στήλη θα ήθελε να επισημάνει δύο στοιχεία: Πρώτον, ότι οι οικονομολόγοι, εντός και εκτός ΕΚΤ, ανησυχούν πρωτίστως για την θετική επίδραση της αύξησης των μισθών πάνω στον πληθωρισμό και, έτσι, την πορεία των επιτοκίων και όχι -για παράδειγμα- για τις επιπτώσεις από μία αύξηση των επιτοκίων στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού από την Fed. Το επισημαίνουμε αυτό, καθώς χθες ο Αμερικανός Υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, ανέφερε πως προέχει η μείωση της απόδοσης των 10ετών αμερικανικών ομολόγων (δηλαδή η μείωση του κόστους δανεισμού του δημοσίου) και όχι η μείωση των επιτοκίων (δηλαδή η μείωση του κόστους δανεισμού γενικά) και πως ο πληθωρισμός θα πέσει μέσω της μείωσης των τιμών ενέργειας. Και αυτό μπορεί να γίνει μέσω της αύξησης παραγωγής πετρελαίου, σύμφωνα με την θέση της κυβέρνησης Τραμπ. Αυτό σημαίνει πως η ΕΚΤ δεν θα μπορεί να βασίζεται στην έμμεση πίεση της Fed για να μειώσει τα επιτόκια.
ο δεύτερο σημείο το οποίο επισημαίνει η στήλη είναι πως με βάση τους φόβους Ευρωπαίων οικονομικών αναλυτών, πρόβλημα αποτελεί η μεγάλη –συγκεκριμένα, η διετής- διάρκεια των συλλογικών συμβάσεων, καθώς έτσι καθορίζεται η (αυξητική) πορεία των μισθών όχι μόνο για ένα έτος, αλλά για δύο και έτσι η (αυξητική) πορεία του πληθωρισμού όχι μόνο για ένα έτος, αλλά για δύο. Το αναφέρουμε αυτό ενόψει του σχεδίου «ενθάρρυνσης» των συλλογικών διαπραγματεύσεων το οποίο θα διαμορφώσει η ελληνική κυβέρνηση το αμέσως επόμενο διάστημα.
