Η νομοθεσία των τυχερών παιγνίων στην Ευρώπη

Μέχρι σήμερα η αρχή των τυχερών παιγνίων του «τζόγου» όπως συνηθίζουμε να αναφέρουμε στις συζητήσεις μας είναι άγνωστη.

Οι πρώτες αναφορές μας έρχονται από την Κίνα πίσω στο 2.300 π.Χ, ωστόσο μέσα από τις ιστορικές πηγές γίνεται εύκολα κατανοητό πως κάθε κοινωνία είχε αναπτύξει τη δική της μορφή τυχερών παιγνίων με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Από την αρχαία Ελλάδα, στην αρχαία Ρώμη και από κει στη Γαλλία του Ναπολέοντα και στην Αγγλία της Ελισάβετ, γνωρίζουμε πως οι πλούσιοι, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, διασκέδαζαν μέσω των τυχερών παιχνιδιών που στο βάθος των ετών πήραν διάφορες μορφές για να εξελιχθούν σε αυτό που ξέρουμε σήμερα σε διαδικτυακούς (online) bookmakers (στοίχημα & casino). Σήμερα περισσότερο από ποτέ έχει γίνει επιτακτική η ανάγκη ρύθμισης και κατοχύρωσης θεσμικού πλαισίου που να διέπει τα τυχερά παιχνίδια και η συζήτηση αυτή, όπως θα δούμε και παρακάτω, παραμένει ανοιχτή σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Μεταξύ αυτών και για τις στοιχηματικές Ελλάδα.

Έχει άλλωστε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς το πόσο έχει αλλάξει ο χώρος του αθλητικού στοιχήματος και των καζίνο (ειδικά του διαδικτυακού) τα τελευταία 10 χρόνια, από τότε δηλαδή που Γαλλία και Ιταλία (οι πρώτες χώρες) αποφάσισαν να προχωρήσουν σε αδειοδότηση στοιχηματικών εταιριών και καζίνο. Στη διάρκεια αυτών των ετών και μέχρι σήμερα υπάρχουν χώρες (Ρουμάνια, Ισπανία) που έχουν καταφέρει να ρυθμίσουν την αγορά τους και να αποκομίσουν πολύ σημαντικά έσοδα τόσο για το κράτος, όσο και για τους παρόχους με την αύξηση του συνολικού τζίρου. Υπάρχουν όμως και χώρες που προσπαθούν να φτιάξουν κάτι πιο ελκυστικό τόσο για τους παρόχους όσο και για τους ίδιους τους παίκτες (Βέλγιο, Ιταλία).

Παρακάτω θα δούμε αναλυτικά τι ισχύει στις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές αγορές, ενώ θα θυμηθούμε (ξεκινώντας μάλιστα από αυτές) το θεσμικό πλαίσιο που υπάρχει σήμερα τόσο για την Ελλάδα, όσο και για την Κύπρο.

Ελλάδα & Κύπρος

Στην Ελλάδα η συζήτηση για την αδειοδότηση των online casino και των στοιχηματικών ιστοσελίδων είχε ανοίξει πολύ πριν ψηφιστεί ο νόμος το 2011. Ένας νόμος που ουσιαστικά ισχύει μέχρι σήμερα και δίνει τη δυνατότητα σε 24 παρόχους να προσφέρουν νόμιμα τις υπηρεσίες τους στη χώρα αποδίδοντας φόρους στο κράτος. Οι προσωρινές αυτές άδειες τότε δεν επέτρεψαν ή μάλλον απέτρεψαν πολλά μεγάλα ονόματα του χώρου να εκδηλώσουν ενδιαφέρον μιας και το όλο θεσμικό πλαίσιο και απόλυτα σαφές δεν ήταν και πολλά κενά είχε.

Βέβαια μέχρι το 2013 όταν και η κυβέρνηση με την δημιουργία της ΕΕΕΠ έφτιαξε την πρώτη Blacklist μπλοκάροντας την πρόσβαση, προσέφεραν ανενόχλητες τις υπηρεσίες τους στην Ελλάδα. Όπως όλα δείχνουν μέσα στο 2021 θα έχουμε ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο (έχει ήδη περάσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή) που θα αντικαταστήσει το υπάρχων δίνοντας αυτή τη φορά μόνιμες άδειες.

Τα ποσά θα είναι 3.000.000€ για αθλητικό στοίχημα και 2.000.000 για λοιπά τυχερά παιχνίδια. Στα λοιπά διαδικτυακά παιχνίδια περιλαμβάνονται τα τυχερά παιχνίδια καζίνο, το πόκερ και οι παραλλαγές του, παρεχόμενα διαδικτυακά και τα οποία διεξάγονται είτε σε ζωντανή μετάδοση (live), είτε με τη χρήση γεννήτριας τυχαίων αριθμών (Random Number Generator ή RNG).

Μπορεί να κατατεθεί αίτηση για έναν ή και για τους δύο τύπους άδειας από κάθε ενδιαφερόμενο με την ισχύ κάθε άδειας να είναι τα 7 χρόνια.

Στην Κύπρο έγιναν πολλές προσπάθειες για να ρυθμιστεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα μπορούν να λειτουργούν νόμιμα και με ασφάλεια οι πάροχοι διαδικτυακού στοιχήματος και παιχνιδιών καζίνο. Η αλήθεια είναι πως μετά τα γεγονότα του 2013 υπήρξε ένα άκρως ελκυστικό κλίμα για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Μια πρώτη προσπάθεια έγινε το 2017 με το ποσοστό φορολογίας των εταιρειών να είναι στο 13% επί των ακαθάριστων κερδών, ωστόσο η γραφειοκρατία και η κατά κάποιον τρόπο προσπάθεια προστασίας του μονοπωλίου του ΟΠΑΠ αποθάρρυνε τα μεγάλα ονόματα του χώρου από το να εκδηλώσουν ενδιαφέρον.

Τον Μάη του 2018 ψηφίστηκε νέος νόμος, ώστε να συμμορφωθεί η Δημοκρατία με το Ευρωπαϊκό πλαίσιο. Ο φόρος ανέβηκε αισθητά στο 22.5% επί του μικτού κέρδους της εταιρίας για κάθε λογιστική περίοδο, όμως αυτή τη φορά το ενδιαφέρον υπήρξε μεγαλύτερο και εταιρείες όπως η Parimatch και η Fonbet πλέον λειτουργούν νόμιμα προσφέροντας τις υπηρεσίες τους στους Κύπριους παίκτες.

Ηνωμένο Βασίλειο

Από τις πιο ώριμες και καλά οργανωμένες αγορές τυχερών παιγνίων είναι αναμφίβολα αυτή του Ηνωμένου Βασιλείου. Άλλωστε οι Άγγλοι έχουν παράδοση αιώνων στα παιχνίδια τύχης και ιδιαίτερα στο στοίχημα και στις ιπποδρομίες.

H UKGC είναι ο επίσημος φορέας αδειοδότησης στη Μεγάλη Βρετανία και μια από τις πιο αυστηρές ρυθμιστικές αρχές στον πλανήτη. Πολλές φορές θεωρούμε την Μεγάλη Βρετανία ως τον «παράδεισο» των τυχερών παιγνίων, όμως το 2018 υπήρξαν προστριβές μεταξύ των παρόχων και του κράτους. Αυτό γιατί για πρώτη φορά τότε θεσπίστηκαν όρια πονταρίσματος στα φρουτάκια και στα παιχνίδια καζίνο, ενώ συγκεκριμένες προσφορές από τους παρόχους απαγορεύτηκαν γιατί θεωρήθηκε ότι προτρέπουν τον κόσμο στον τζόγο και περνούν λάθος μήνυμα στα νέα παιδιά.

Παρόλα αυτά η αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου παραμένει μακράν η πιο ελκυστική όχι μόνο για το 15% φόρου επί των κερδών, αλλά και γιατί έχει τη μεγαλύτερη μέση κατά κεφαλή δαπάνη σε όλη την Ευρώπη.

Γερμανία

Προβλήματα και αστάθεια χαρακτηρίζουν ακόμα και σήμερα την αγορά τυχερών παιγνίων της Γερμανίας, κι αυτό γιατί κάποια κρατίδια όπως αυτό του Schleswig-Holstein στο Βορρά συνεχίζουν να λειτουργούν αυτόνομα. Μέσω αυτού του κρατιδίου κυρίως έχουν βρει τον τρόπο πολλές εταιρείες να παρέχουν υπηρεσίες στους Γερμανούς παίκτες.

Από το 2000 γίνονται προσπάθειες ρύθμισης της αγοράς, αλλά η ασυνεννοησία μεταξύ των κρατιδίων δεν είχε επιτρέψει την θέσπιση ενός ενιαίου ομοσπονδιακού νόμου. Βέβαια το ποσοστό φόρου 5% δεν είναι μικρό, ωστόσο το γεγονός ότι μιλάμε για τη μεγαλύτερη χώρα της Ευρώπης σε πληθυσμό και την ισχυρότερη οικονομία, έχει επιτρέψει σε πολλούς υπεράκτιους παρόχους να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στη Γερμανία.

Όπως φαίνεται όμως το 2021 θα είναι έτος αλλαγών και για τη Γερμανία, καθώς είναι ήδη έτοιμο ένα νέο ενιαίο νομοσχέδιο το οποίο προβλέπει πολύ αυστηρές προϋποθέσεις τόσο για τους παρόχους όσο και για τους παίκτες.

Αρκεί μόνο να αναφέρουμε πως προβλέπεται μηνιαίο όριο στοιχηματισμού έως το ποσό των 1000€ (για όλους), το οποίο μπορεί να αυξηθεί στις 10.000€ για ορισμένους εξ’ αυτών και εφόσον πληρούν κάποιες προϋποθέσεις!

Ιταλία & Ισπανία

Το 2018 υπήρξε σημαντικό έτος αλλαγών στο αναχρονιστικό ρυθμιστικό πλαίσιο που μέχρι τότε ήταν σε ισχύ στην Ιταλία. Ένας νόμος που προέβλεπε 10% φόρο επί του τζίρου των στοιχηματικών. Οι αλλαγές ήταν σημαντικές και αυτό διότι μπήκε φόρος πλαφόν 22% επί του συνολικού τζίρου και όχι των κερδών όλων των online bookmakers, ενώ προστέθηκε και άρθρο που επέτρεπε τη διεξαγωγή παιγνίων, όπως τα φρουτάκια που απαγορεύονταν ρητά μέχρι τότε. Βέβαια τα καλά νέα δεν κράτησαν για πολύ καθώς η νέα κυβέρνηση Σαλβίνι απαγόρευσε με νόμο τις διαφημίσεις στοιχηματικών σελίδων και καζίνο στα ΜΜΕ και στις ομάδες. Έτσι online στοιχηματικές που ξόδευαν εκατομμύρια σε διαφήμιση βρέθηκαν με την πλάτη στον τοίχο με πολλές από αυτές να εγκαταλείπουν την αγορά.

Στην περίπτωση της Ισπανίας δεν έχουμε να πούμε και πολλά μιας και το μοντέλο της είναι άκρως επιτυχημένο με τα κέρδη για κράτος και παρόχους να αυξάνονται σταθερά χρόνο με τον χρόνο. Οι Ισπανοί έφτιαξαν από την αρχή ένα πλαίσιο με σοβαρότητα προβλέποντας ένα 25% φόρου επί του τζίρου σε στοίχημα και καζίνο και στοίχημα μαζί. Ο νόμος ισχύει από το 2012. Τόσο απλά…

Υπόλοιπο Ευρώπης

Από τα πετυχημένα μοντέλα ρύθμισης είναι και αυτό της Δανίας, εκεί όπου από τις αρχές του 2010 και κινούμενη με σοβαρότητα εφάρμοσε ένα φόρο 22% επί του GGR (ακαθάριστα κέρδη). Αποτέλεσμα αυτού ήταν μεγάλα ονόματα του χώρου να εξασφαλίσουν άδειες, ικανοποιώντας κατά αυτόν τον τρόπο τους Δανούς παίκτες, αλλά και το Κράτος. Να σημειωθεί εδώ πως με την εξέλιξη αυτή και το μονοπώλιο της Δανίας «αναγκάστηκε» να εξελιχθεί, να μπει στο διαδίκτυο και η αλήθεια είναι πως τα πάει περίφημα.

Στην Νορβηγία από την άλλη υπάρχει ένα περίεργο καθεστώς τουλάχιστον μέχρι στιγμής, όπου από τη μία έχουμε το πανίσχυρο κρατικό μονοπώλιο και από την άλλη τις «παράνομες» στοιχηματικές και καζίνο που προσφέρουν χωρίς πρόβλημα τις υπηρεσίες τους κανονικά χωρίς όμως να «προκαλούν» με διαφήμιση στην τηλεόραση ή σε ποδοσφαιρικές ομάδες. Πιθανόν (από όσα βγαίνουν στη δημοσιότητα τελευταία) και στη Φιλανδία να έχουμε εξελίξεις μέσα στο 2021.

Παράδειγμα προς μίμηση σίγουρα αποτελεί η Ρουμανία που το 2015 έφτιαξε ένα πολύ ανταγωνιστικό και θελκτικό νομοθετικό πλαίσιο με 16% φόρο επί των ακαθάριστων κερδών. Παράλληλα, όρισε ετήσια εφάπαξ ποσά που όμως είναι προσιτά, όχι μόνο για τα μεγάλα ονόματα στον χώρο, αλλά και για νέους ή μικρότερους παρόχους.

Τέλος στη Σουηδία το 2019 είχαμε τη ρύθμιση της αγοράς με απεριόριστο αριθμό αδειών για διαδικτυακούς παρόχους, με το φοβερά ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς του 18% στα ακαθάριστα κέρδη (GGR) το οποίο θα συνοδεύεται από ένα εφάπαξ ποσό κάθε χρόνο ανάλογα με τα παιχνίδια που θα προσφέρει κάθε πάροχος και το οποίο σε καμία περίπτωση δεν θα ξεπερνά τις 70.000 ευρώ. Το αποτέλεσμα ήταν να συρρέουν κυριολεκτικά οι online πάροχοι τυχερών παιγνίων για να εξασφαλίσουν άδεια στη μεγαλύτερη σκανδιναβική αγορά, τόσο από πλευράς πληθυσμού, όσο φυσικά και τζίρου. Γεγονός που «μαγνήτισε» τις καλύτερες στοιχηματικές εταιρίες στη χώρα.