Ο Μανόλο Χιμένεθ οδήγησε την ΑΕΚ στην κορυφή του ελληνικού ποδοσφαίρου ύστερα από 24 χρόνια. Μετά την κατάκτηση του πρωταθλήματος με την Ένωση, ο Ανδαλουσιανός τεχνικός μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τα λάθη στην πρώτη του θητεία και γι’ άλλα ενδιαφέροντα θέματα που δεν έχουν σχέση με το ποδόσφαιρο.
Η συνέντευξη του προπονητή της ΑΕΚ
– Τι σημαίνει “οικογένεια” για εσάς;
“Η οικογένειά μου σημαίνει τα πάντα. Είναι ο τρόπος ζωής μου, είναι η μάχη που έχω δώσει για να κατακτήσω κάποια πράγματα. Στα 19 μου, ήμουν ήδη παντρεμένος και η σύζυγός μου περίμενε το πρώτο μας παιδί. Το πρώτο που μου είπαν τότε ήταν: “Τώρα έχεις δεσμεύσει το μέλλον σου”. Το δεύτερο: “Κανείς δεν θα σου χαρίσει τίποτα”. Από εκείνη την ηλικία, σταμάτησα να είμαι έφηβος, σταμάτησα να είμαι νέος, και έδωσα τα πάντα ώστε να κατακτήσω ό,τι έχω κατακτήσει μέχρι τώρα. Χάρη στους γονείς μου, χωρίς μεγάλη οικονομική άνεση αλλά με όπλο την παιδεία μπόρεσα να καταφέρω κάποια πράγματα”.
– Τι σας κάνει να χαμογελάτε και τι να κλαίτε στη ζωή;
“Χαμογελώ και είμαι ευτυχής που έχω υγεία και όταν συνειδητοποιώ ότι μου έχει προσφέρει η ζωή κάποια προνόμια και γι’ αυτά ευχαριστώ τον Θεό.
Από τότε που έχασα τον πατέρα μου, μπορεί να κλαίω χωρίς δάκρυα κάθε μέρα, από τις αδικίες που βλέπω γύρω μου. Για παράδειγμα, όταν ένας άνθρωπος έχει προβλήματα υγείας, αλλά δεν έχει χρήματα για να τα αντιμετωπίσει. Είναι ένα θέμα, για το οποίο ευχαρίστως θα πλήρωνα φόρους, για να έχουν όλοι πρόσβαση στην περίθαλψη.
Αδικία είναι όταν ένα άτομο έχει γεννηθεί σε διαφορετικό σώμα και οι υπόλοιποι τον κοροίδεύουν, ενώ ο ίδιος δεν μπορεί να εκφραστεί όπως θα ήθελε. Να πρέπει να ζει μια ζωή που δεν είναι δική του.
Αδικία είναι να υπάρχουν σήμερα άνθρωποι που πεινάνε, που κρυώνουν. Είναι θλιβερό. Να μιλάμε για πυραύλους και πυρηνική ενέργεια όταν συμβαίνουν αυτά, μου φαίνεται αδιανόητο. Όπως μου φαίνεται αδιανόητο για τον άνθρωπο, να καταστρέφει το μέρος στο οποίο ζούμε, τη Γη”.
– Αισθάνεστε την ανάγκη να προστατεύσετε τα άτομα που υποφέρουν;
“Από μικρός θυμάμαι μου το έλεγε η μάνα μου, όταν στο σχολείο προσπαθούσα να προστατεύσω τον πιο αδύναμο. «Μανόλο, δεν θα αλλάξεις εσύ τον κόσμο». Ήταν μαζί μου γιατί με έβλεπε να στενοχωριέμαι. Όλοι είμαστε εγωιστές, αλλά πρέπει να προσπαθήσουμε να είμαστε… λίγο λιγότερο. Κι εγώ θέλω κάθε φορά όλο και περισσότερα, δεν θέλω να λείψει τίποτα από την οικογένειά μου, αλλά μία στο τόσο πρέπει να κοιτάζω κι αυτόν που είναι δίπλα μου και δεν έχει τη δική μου τύχη.
Δεν υποστηρίζω ότι όλοι πρέπει να μοιραστούμε ακριβώς το ίδιο, γιατί τότε θα υπήρχαν πολλοί που δεν θα ήθελαν να δουλέψουν. Πρέπει να έχει περισσότερα, εκείνος που δουλεύει περισσότερο. Όμως τουλάχιστον ένα μίνιμουμ, μια ελάχιστη κοινωνική ευημερία, πρέπει να την έχουν όλοι.
Νομίζω ότι στη ζωή υπάρχουν πράγματα πολύ πιο σημαντικά και από τη δουλειά και από τη φιλοδοξία. Οι λέξεις που με αντιπροσωπεύουν είναι ταπεινότητα και ανθρωπισμός. Πόσο κοστίζει να κάνεις κάποιον να χαμογελάσει;”.
– Συμφωνείτε με τη διεκδίκηση του δικαιώματος ανεξαρτησίας κοινοτήτων όπως η Καταλονία;
“Στην Ισπανία υπάρχουν αυτονομίες. Κάθε χωριό έχει το δημαρχείο του. Κάθε περιοχή έχει τη δική της τοπική κυβέρνηση. Όμως όλοι μαζί είμαστε μία χώρα. Εγώ σέβομαι όσους προσπαθούν να αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους, αλλά όχι να την επιβάλλουν. Η Καταλονία είναι Ισπανία και, αν έπρεπε κάποιος να αποφασίσει για την ανεξαρτησία, θα ήταν όλοι οι Ισπανοί. Οι Καταλανοί έχουν πολλά οφέλη από την Ισπανία, έχουν και υποχρεώσεις. Στο πέρασμα των χρόνων, έχουν λάβει και έχουν δώσει. Πιθανότατα είναι η πιο πλούσια περιοχή της Ισπανίας και σ’ αυτό έχουν βοηθήσει κάτοικοι από πολλές άλλες περιοχές της Ισπανίας”.
– Ποια η άποψή σας για τις ταυρομαχίες;
“Εξαιρετικά πολύπλοκο θέμα… Αγαπώ τα ζώα και λυπάμαι όταν κάποιο είδος είναι υπό εξαφάνιση. Από την άλλη αναγνωρίζω ότι είναι γενναίος ο άνθρωπος που τολμά να βρίσκεται μπροστά σε ένα τέτοιο ζώο. Όταν όμως βασανίζουν το ζώο, χρησιμοποιούν αντικείμενα και στο τέλος τού δίνουν το θάνατο, αυτό είναι κάτι που δεν μου αρέσει.
Εκτιμώ την τέχνη, δεν μου αρέσει όμως να υποφέρει κάποιος. Ωστόσο υπάρχει κάτι που πολύς κόσμος δεν γνωρίζει. Η ανατροφή ενός ταύρου κοστίζει πάρα πολύ ακριβά. Το κρέας τους δεν είναι και το καλύτερο, συνεπώς κανείς δεν τους αξιοποιεί ως τροφή, κανείς δεν τους χρησιμοποιεί για μεταφορές ούτε ως κατοικίδια! Συνεπώς, αν δεν υπήρχαν οι άνθρωποι που ξοδεύουν πάρα πολλά χρήματα, αυτό το είδος ταύρου πιθανώς να είχε εκλείψει.
Καταλαβαίνω ότι είναι θέμα παράδοσης, αλλά εγώ σκέφτομαι πάνω απ’ όλα πόσο υποφέρει το ζώο. Ειλικρινά, όταν βλέπω έναν άνθρωπο να κάνει τέτοιες κινήσεις και να… ντριπλάρει ένα ζώο που ζυγίζει μισό τόνο, όταν βλέπω τη μάχη της δύναμης απέναντι στην ευφυϊα, αυτό το θαυμάζω. Αλλά από τη στιγμή που αρχίζει να βασανίζεται ο ταύρος, σταματάει να μου αρέσει”.
– Από τον Βελάθκεθ στον Νταλί και τον Πικάσο, από τον Θερβάντες στον Λόρκα. Ποια η γνώμη σας για τους σπουδαίους Ισπανούς ζωγράφους, ποιητές, συγγραφείς;
“Ολοι αυτοί που αναφέρατε, μέσα από τη ματιά τους για τον κόσμο και τη ζωή, μέσα από τη φιλοσοφία τους και τη δουλειά τους, μας έδωσαν απαντήσεις. Μας οδήγησαν σε λύσεις. Και επίσης μέσω της μεταδοτικής τους ικανότητας μάς προκάλεσαν συναισθήματα συγκίνησης. Κι όταν ένας άνθρωπος συγκινείται, είναι ευαίσθητος. Ένας ευαίσθητος άνθρωπος είναι πιο καλός άνθρωπος.
Στη Σεβίλλη είχαμε την τύχη να έχουμε σπουδαίους ζωγράφους όπως ο Βελάθκεθ κι ο Μουρίγιο. Στη Σαραγόσα ήταν ο Γκόγια, στη Μάλαγα ο Πικάσο, στη Βαρκελώνη ο Νταλί. Είμαστε μια χώρα πλούσια σε καλλιτέχνες κι αυτό μας έχει κάνει ευαίσθητους στην τέχνη”.
– Ποιο είναι το αγαπημένο σας έργο; Η Γκερνίκα του Πικάσο ίσως;
“Η Γκερνίκα δείχνει με τρόπο καταπληκτικό πώς έζησαν αυτά τα άτομα και πώς υπέφεραν. Δείχνει τη μάχη που δίνει ο κόσμος για να μπορέσει να ξεφύγει από αυτήν την κατάσταση.
Ο πίνακας, ωστόσο, που μου έρχεται πρώτος στο μυαλό ως πιο αγαπημένος είναι «Η 2α Μαΐου» του Γκόγια (σ.σ. El 2 de Mayo, εκτίθεται στο μουσείο Πράδο της Μαδρίτης)”.
– Υπάρχει περίπτωση στο μέλλον να ασχοληθείτε με την πολιτική; Πώς θα προσδιορίζατε τον εαυτό σας πολιτικά;
“Δε νομίζω να ασχοληθώ με την πολιτική. Αν μπορώ να βοηθήσω, θα πω τη γνώμη μου. Στην πατρίδα μου, για παράδειγμα, μου έχουν ζητήσει πολλές φορές την άποψή μου για αθλητικά κέντρα. Με χαρά θα βοηθήσω, είτε αυτός που βρίσκεται στην ηγεσία είναι αριστερός, είτε δεξιός.
Δεν ξέρω όμως αν θα ήμουν χρήσιμος ως πολιτικός. Δεν βλέπω τον εαυτό μου σε κάποια παράταξη. Έχω τις δικές μου ιδέες, μου αρέσουν πολλά πράγματα που εκφράζονται από τη δεξιά και άλλα τόσα που εκφράζονται από την αριστερά. Όταν λες “είμαι κεντρώος” φαίνεται πως είσαι λίγο… λάιτ! Πρέπει να έχεις μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Για παράδειγμα, ο επιχειρηματίας θέλει να ξοδέψει λίγα για να κερδίσει πολλά κι ο εργάτης να δουλεύει λιγότερο και να αμείβεται καλύτερα. Το δίκαιο είναι όλοι να κερδίζουν. Φυσικά αυτός που ρισκάρει πρέπει να κερδίζει περισσότερο, αλλά κι ο εργάτης να έχει αξιοπρεπή μισθό”.
– Έχετε άποψη για τους Ελληνες πολιτικούς; Για τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα;
“Όταν ανέλαβε την διακυβέρνηση, η χώρα βρισκόταν σε πάρα πολύ δύσκολη κατάσταση. Ο κόσμος τον ψήφισε για τις ιδέες του και τον τοποθέτησε στη θέση του πρωθυπουργού. Όμως το μεγαλύτερο στοίχημα δεν είναι να εφαρμόσει τις ιδέες του, αλλά να βγάλει την Ελλάδα από μια απίστευτη ύφεση. Την έχουμε ζήσει κι εμείς στην Ισπανία και κατά την άποψή μου οι πολιτικοί που έχουν κληθεί να δώσουν λύση σ’ αυτά τα χρόνια της κρίσης, έχουν τη δική τους αξία.
Θέλω να βρίσκονται οι πολιτικοί στα γραφεία τους για να δίνουν λύσεις. Σε όλα τα κόμματα υπάρχουν καλοί πολιτικοί, αλλά θα πρέπει να κοιτάξουν περισσότερο το καλό της χώρας και όχι το προσωπικό τους συμφέρον ή των ανθρώπων που τους περιβάλλουν.
Η κρίση δεν είναι θέμα ενός, δύο, δέκα χρόνων. Πιστεύω ότι για πολύ μεγάλο διάστημα κάποιοι μπορεί να εκμεταλλεύτηκαν τη δύναμή τους και στην Ελλάδα και στην Ισπανία. Αν όλα αυτά τα χρόνια δεν υπήρχε διαφθορά δεν θα είχαμε χάσει τόσα χρήματα. Το σίγουρο είναι ότι υπάρχουν πάρα πολλοί καλοί και έντιμοι πολιτικοί, αλλά δυστυχώς μία μειοψηφία δεν ήταν. Αυτή η μειοψηφία κατέστρεψε την εικόνα των πολιτικών σε πολλές χώρες. Αυτός που κρατάει το ταμείο, δεν πρέπει ποτέ να βάζει το χέρι του μέσα!”.
– Γνωρίζετε κάποιον άλλον Έλληνα πολιτικό;
“Δεν γνωρίζω κανέναν άλλον πλην του Τσίπρα. Γενικά δεν παρακολουθώ τους πολιτικούς γιατί ειλικρινά έχω απογοητευτεί από όλα τα debate, όλες τις συνεντεύξεις με υποσχέσεις, υποσχέσεις, υποσχέσεις παντού. Οι πολιτικοί θα πρέπει να εφαρμόζουν αυτό που λέω στους παίκτες μου: “Να μιλάμε λιγότερο και να δείχνουμε περισσότερα στο γήπεδο”.
Κανονικά θα έπρεπε να απαγορεύονται όλες αυτές οι ομιλίες. Τα κόμματα θα έπρεπε να παρουσιάζουν τα προγράμματά τους, να τα εξηγούν και στη συνέχεια να μην κάνουν προεκλογική καμπάνια. Να παρουσιάζουν τις προτάσεις τους και αν ο κόσμος τους ψηφίσει να είναι υποχρεωμένοι να τις εφαρμόσουν”.
– Έχετε χαρακτηρίσει “δεύτερη πατρίδα σας” την Ελλάδα. Τι σας έκανε να την αγαπήσετε;
“Έκανα ένα λάθος στην πρώτη μου θητεία εδώ (2010/11). Δεν προσπάθησα να γνωρίσω την Ελλάδα. Ήμουν τόσο συγκεντρωμένος στη δουλειά που δεν είχα απομακρυνθεί από την Κηφισιά. Πίστευα ότι Ελλάδα είναι η Κηφισιά!
Τον τελευταίο χρόνο, με λιγότερα προβλήματα σε σχέση με την πρώτη περίοδο, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω πολλούς ανθρώπους, καλλιτέχνες, δημάρχους, γιατρούς, ταξιτζήδες, σερβιτόρους! Έχω γνωρίσει πολλά άτομα και έχω αποκτήσει πολλούς φίλους εδώ.
Μα το πιο σημαντικό είναι ότι κατάφερα να γνωρίσω περισσότερο την Ελλάδα. Η Αθήνα είναι απίστευτη, είναι παράδεισος. Κι αν πας σε οποιοδήποτε νησί, είναι απίστευτο! Έχω ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο. Τόση ομορφιά όσο η ελληνική, δεν έχω συναντήσει πουθενά. Με ξετρελαίνει! Μοιάζει πολύ με τη δική μου γη”.
– Αν είχατε την ευκαιρία να βρεθείτε τώρα, αυτή τη στιγμή, στο αγαπημένο σας μέρος στην Ελλάδα που θα πηγαίνατε;
“Θα ήθελα να μπω στο αυτοκίνητο να πάρω την παραλιακή με κατεύθυνση το Σούνιο και το Ναό του Ποσειδώνα. Θέλω να σταματήσω σε οποιαδήποτε παραλία της διαδρομής, να πιω έναν καφέ και απλώς να κάτσω να σκεφτώ”.
– Το αγαπημένο σας φαγητό;
“Το φαγητό εδώ μοιάζει πολύ με της Ανδαλουσίας. Μου αρέσουν πολύ τα λαχανικά και η παραδοσιακή χωριάτικη σαλάτα, η οποία μοιάζει πολύ με ένα είδος κρύας σούπας που έχουμε στην πατρίδα μου. Έχει όλα τα συστατικά, χωρίς τη φέτα. Αν και τώρα που το σκέφτομαι, θα πήγαινε εξαιρετικά! Λέγεται Γκαθπάτσο και με τη ζέστη που έχει στη Σεβίλλη, είναι καταπληκτικό πιάτο. Έτσι ενυδατώνεται ο κόσμος που ζει το καλοκαίρι στο Αραάλ (σ.σ. τη γενέτειρά του).
Μου αρέσει πολύ το ψάρι και εδώ υπάρχουν καταπληκτικά μέρη. Γενικά έχουμε πολλά κοινά μεταξύ μας”.
– Στην Ισπανία υπάρχουν πολύ όμορφες γυναίκες. Ανάμεσα σε δύο ντίβες του Χόλιγουντ, την Πενέλοπε Κρουζ και την Σεβιγιάνα Παθ Βέγκα ποια προτιμάτε;
“Είναι πάρα πολύ όμορφες! Η Παθ όσο μεγαλώνει παραμένει πανέμορφη. Προσωπικά, ωστόσο, προτείνω Έλσα Πατάκι (σ.σ. πρωταγωνίστρια στο sequel Fast and Furious). Επίσης, αν περάσουμε στο χώρο του τραγουδιού, η Ιντια Μαρτίνεθ έχει καταπληκτική φωνή και σπάνια ομορφιά.
Και σ’ αυτό μοιάζουμε πάρα πολύ! Στην Ανδαλουσία υπάρχουν πολλές όμορφες γυναίκες και στην Ελλάδα πανέμορφες. Τις προάλλες που βρεθήκαμε στα μπουζούκια για να πανηγυρίσουμε το πρωτάθλημα, δεν μπορούσα να συνειδητοποιήσω πώς γίνεται να είναι μαζεμένες τόσο πολλές όμορφες γυναίκες σε τόσο μικρό χώρο. Ήταν όλες όμορφες!”.
– Ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα αναφέρθηκε στο Duende, μια λέξη ισπανική που μοιάζει με τις δικές μας “φιλότιμο”, “λεβεντιά”. Πώς είναι δυνατόν να το αποκτήσει ένας ποδοσφαιριστής;
“Στην Ανδαλουσία το duende είναι όταν έχεις κάτι ξεχωριστό. Για να το βάλεις μέσα σε έναν ποδοσφαιριστή, πρώτα απ’ όλα πρέπει να τον πείσεις, όχι να του το επιβάλλεις. Να μεγιστοποιήσεις τα προσόντα του και να ελαχιστοποιήσεις τα ελαττώματά του. Το πιο σημαντικό όμως είναι να μην τού δείξεις πόσα πολλά ξέρεις εσύ, ο προπονητής του. Να του μεταφέρεις τί είναι αυτό που μπορεί ο ίδιος να καταφέρει.
Αν συνειδητοποιήσει αυτά που θέλεις και αισθανθεί σημαντικός, γίνεται καλύτερος ποδοσφαιριστής.
Ένας παίκτες πρέπει να έχει το duende! Είναι κάτι που έχει να κάνει με την τέχνη. Όλοι μπορούν να χτυπούν παλαμάκια, αλλά ο τρόπος μετράει. Εγώ όσο και να προσπαθήσω δεν μπορώ να το κάνω σωστά. Όλοι μπορούμε να τραγουδήσουμε. Αλλά όταν ακούς εκείνον που έχει το duende, τότε αυτό σε αγγίζει στην καρδιά. Είναι η κρυφή ψυχή ενός ανθρώπου, όποιος κι αν είναι αυτός. Μπορεί να το έχει ο καλλιτέχνης, μπορεί και ο εργάτης”.
– Οι καλύτεροι χορευτές Φλαμένγκο έχουν βγει από την Ανδαλουσία. Ταιριάζει ο χορός στο ποδόσφαιρο;
“Φυσικά και το φλαμένγκο έχει σχέση με το ποδόσφαιρο. Έχει ρυθμό, συγχρονισμό, συναίσθημα, πάθος…
Εμένα μου αρέσει και η ελληνική μουσική. Όταν βλέπω τόσο κόσμο να κοιτάζουν έναν τραγουδιστή, να ζουν τη στιγμή, να νιώθουν με αυτά που ακούνε, αυτό είναι πάθος. Η μουσική απαλύνει την καρδιά μας και τη ζωή μας”.
– Το γνωρίζετε ότι έχετε γεννηθεί ίδια μέρα, ακριβώς ένα χρόνο πριν από τον Ζοζέ Μουρίνιο; Τελικά βγάζει καλούς προπονητές η 26η Ιανουαρίου;
“Δεν ξέρω αν η συγκεκριμένη μέρα βγάζει καλούς προπονητές, αλλά η χρονιά που γεννήθηκα (1964) βγάζει καλό κρασί! Εξαιρετική χρονιά.
Νιώθω τιμή κατά κάποιο τρόπο, που γεννήθηκα την ίδια μέρα με έναν πολύ σημαντικό άνθρωπο. Αλλά για μένα ο πιο σημαντικός άνθρωπος που γεννήθηκε εκείνη τη μέρα, ήταν και το πολυτιμότερο δώρο της ζωής μου. Ίδια ημέρα με εμένα, αλλά 25 χρόνια μετά, γεννήθηκε η κόρη μου. Η μόνη διαφορά που έχουμε είναι ότι εκείνη είναι πιο όμορφη!”.
– Φαντάζομαι το σπίτι σας είναι γεμάτο ποδοσφαιρικές αναμνήσεις…
“Όχι, μην το λέτε… Έχω αφήσει να περάσουν αξέχαστες στιγμές από τη ζωή μου, χωρίς να έχω κρατήσει κάποιο αναμνηστικό. Στην αρχή τα αδέλφια μου κρατούσαν κάποια πράγματα. Μάλλον έχουν περισσότερα από εμένα. Η αλήθεια είναι ότι πάντα δίνω αναμνηστικά στους πολύ κοντινούς μου ανθρώπους, άρα και να μην τα έχω εγώ, ξέρω ότι τα έχουν εκείνοι. Τα τελευταία χρόνια σε όποια ομάδα βρέθηκα, έπαιρνα πάντα μια φανέλα υπογεγραμμένη απ’ όλους στο τέλος της σεζόν”.
Τη φανέλα της ΑΕΚ την έχετε ήδη ή θα περιμένετε και τον τελικό κυπέλλου;
“Δεν την έχω ακόμα. Πάντα αυτό γίνεται την ημέρα πριν φύγουμε για διακοπές. Εδώ και μερικά χρόνια πάντως φροντίζω να κρατάω κάποιες στιγμές με τη βοήθεια της τεχνολογίας και με το κινητό στο χέρι. Για παράδειγμα, στο ματς με τον Λεβαδειακό που κατακτήσαμε και τυπικά το πρωτάθλημα, δεν θα ξεχάσω ποτέ την εικόνα του κόσμου, την οποία φυσικά έχω καταγράψει”.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163