Η θεωρία πίσω από τους δασμούς των ΗΠΑ
Δε χρειάζεται να πάει κάποιος πολύ μακριά για να κατανοήσει τη λογική πίσω από τους δασμούς που επέβαλε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ σε Κίνα, Μεξικό και Καναδά. Εκτός από τους τιμωρητικούς λόγους, αφού θεωρεί πως δεν κάνουν αρκετά για να σταματήσουν τη διακίνηση φεντανύλης, υπάρχει και ολόκληρη θεωρία που έχουν προαναγγείλει σε βιβλία τους συνεργάτες του Τραμπ όπως ο υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο και συντηρητικές δεξαμενές σκέψης όπως το Heritage Foundation. Σύμφωνα με το σκεπτικό τους, οι κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου λειτουργούν ως φρένο «τόσο στην ανάπτυξη του ΑΕΠ, όσο και στην αύξηση των πραγματικών μισθών στην αμερικανική οικονομία, την ίδια στιγμή που την επιβαρύνουν με πολύ μεγάλο εξωτερικό χρέος». Η ανατροπή των κανόνων του ΠΟΕ, μέσω της επιβολής δασμών, θεωρείται «ζήτημα ζωής και θανάτου» για την αντιμετώπιση της Κίνας. Στις αναλύσεις τους υποστηρίζουν πως, μέχρι πρόσφατα, οι δασμοί στα εισαγόμενα αυτοκίνητα ήταν μόλις 2,5% στις ΗΠΑ, 10% στην Ευρωπαϊκή Ένωση και 15% στην Κίνα. Η τελευταία με σειρά πολιτικών στις οποίες οι συνοδοιπόροι του Ντ. Τραμπ συμπεριλαμβάνουν «την πειρατεία και τις απομιμήσεις γνωστών προϊόντων», έχει καταφέρει να πλήξει σοβαρά «τη βιομηχανική και αμυντική βάση των ΗΠΑ». Ειδικά στον τομέα της άμυνας πιστεύουν πως οι ΗΠΑ δεν θα μπορούν, όπως έπραξαν στον Πρώτο και στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο να παρέχουν τα όπλα και τα άλλα υλικά που χρειάστηκαν για να εξουδετερωθούν οι αντίπαλοι, στην περίπτωση που υπάρξει ένας «νέος παγκόσμιος πόλεμος». Χθες το απόγευμα έγινε γνωστό πως η επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ στο Μεξικό θα καθυστερήσει μετά τη συνομιλία των προέδρων των δύο χωρών.
Το κόκκινο στο Χ.Α. και στην Ευρώπη
Οι δασμοί, η πολιτική αστάθεια, όσα συμβαίνουν στη Σαντορίνη άφησαν χθες βαρύ αποτύπωμα στο ελληνικό χρηματιστήριο – ο Γενικός Δείκτης υποχώρησε σχεδόν 3% – αλλά και στις ευρωπαϊκές αγορές. Αν υποθέσουμε πως οι αγορές συνδέονται ακόμα, με κάποιο τρόπο, με την πραγματική οικονομία. Γιατί πως αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι ο δείκτης DAX του γερμανικού χρηματιστηρίου παρουσιάζει τον τελευταίο χρόνο άνοδο σχεδόν 26% όταν όλοι μιλούν για τα σοβαρά προβλήματα της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας; Ακόμα και στο γαλλικό χρηματιστήριο ο δείκτης CAC 40 είναι οριακά υψηλότερα σε σχέση με τις αρχές Φεβρουαρίου 2024, όταν όλοι έχουμε παρακολουθήσει το πολιτικό θρίλερ στο Παρίσι. Το κλίμα, πάντως, δεν είναι ευχάριστο στην Αθήνα καθώς τα ξένα χαρτοφυλάκια είχαν επενδύσει στην πολιτική σταθερότητα και στις υποσχέσεις της κυβέρνησης για μεγάλες αλλαγές.
Πώς θα επηρεάσουν οι δασμοί τις τιμές της ενέργειας;
Τα σύννεφα πυκνώνουν χωρίς να συνυπολογιστούν οι επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι δασμοί του Ντόναλντ Τραμπ στην ευρωπαϊκή οικονομία. Είναι γενικά αποδεκτό, πως όταν εφαρμοστούν οι δασμοί και ενάντια στην ΕΕ, θα φέρουν νέες πιέσεις στις τιμές σε μια σειρά από κλάδους. Πάντως, υπάρχουν και εκείνοι οι αναλυτές πως θεωρούν πως σταδιακά οι πιέσεις από τους δασμούς ειδικά στην ενέργεια, σταδιακά θα υποχωρήσουν. Άνθρωποι του κλάδου, σύμφωνα με το CNBC, αναμένουν πως οι τιμές του πετρελαίου είναι πιθανό να μειωθούν μακροπρόθεσμα μετά το αρχικό άλμα που ακολούθησε την εφαρμογή βαριών δασμών στον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα. Εκτιμούν πως ενώ η αρχική κίνηση στο αργό πετρέλαιο είναι ανοδική, ένας κύκλος δασμών και αντιποίνων από τον Καναδά, το Μεξικό, την Κίνα και ίσως και την ΕΕ ή άλλους στο μέλλον θα μπορούσε να οδηγήσει σε παγκόσμια επιβράδυνση, προκαλώντας την κατακόρυφη πτώση και των τιμών του πετρελαίου λόγω υποχώρησης της ζήτησης. Αντίστοιχα, και οι αναλυτές της Goldman Sachs τονίζουν πως οι νέοι δασμοί που επέβαλε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είναι πιθανό να έχουν περιορισμένο βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο στις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Το placement της Attica και η παρουσίαση στο Λονδίνο
Σε αυτό το δυσάρεστο κλίμα για τις αγορές έγινε χθες η αναλυτική παρουσίαση των προοπτικών του κλάδου της ακτοπλοΐας και της Attica Group, σε εκδήλωση του Λονδίνου. Όλα δείχνουν πως η Τράπεζα Πειραιώς ανοίγει το δρόμο για να προχωρήσει μέσα στη χρονιά η διάθεση μετοχών (placement). Την ίδια στιγμή ο Χρήστος Μεγάλου έχει ανοίξει και άλλα μέτωπα όπως οι συζητήσεις για την εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής από την CVC Capital Partners, κ.ο.κ. Αλλά και η Attica Group περιμένει να έχει καλύτερη ορατότητα για τη στήριξη που μπορεί να λάβει ώστε να προχωρήσει στο πρασίνισμα του στόλου. Το κλίμα στις Βρυξέλλες δεν είναι το ίδιο με αυτό που υπήρχε πριν από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ. Ετσι έχει αρκετές πιθανότητες το σενάριο της παράτασης, μετά το 2030, κάτι που προσπαθεί και η ελληνική πλευρά ώστε να μειώσει το χρηματοδοτικό βάρος που πρέπει να σηκώσει η ελληνική ακτοπλοΐα. Η παρουσίαση περιείχε στοιχεία του 2023 που έδειχναν, όμως, πως η κίνηση επιβατών και φορτηγών στο Αιγαίο έχει ξεπεράσει τα επίπεδα του 2019, ενώ στην Αδριατική βρίσκεται σχεδόν στα επίπεδα που ήταν πριν ξεσπάσει η πανδημία. Το 2024 σίγουρα ήταν καλύτερη χρονιά και περιμένουμε τα αναλυτικά στοιχεία. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο της παρουσίασης είναι τα σχέδια του ομίλου για νέες εξαγορές ξενοδοχείων, εκτός από τα τρία που λειτουργεί σήμερα σε Τήνο και Νάξο. Ενδιαφέρουσα και η αναφορά στα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που φέρνουν τα δύο υπό κατασκευή πλοία που θα δρομολογηθούν στις γραμμές της Αδριατικής.
Τα deals συνεχίζονται
Από τη χθεσινή συνάντηση του επικεφαλής της Τράπεζας Πειραιώς με τους δημοσιογράφους προκύπτει, πάντως, πως οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών έχουν πάρει πολύ ζεστά τα deals. Κυρίως επειδή αναζητούν νέους δρόμους ενίσχυσης των εσόδων και της κερδοφορίας λόγω της κάμψης των επιτοκίων, της συμπίεσης των προμηθειών (με κυβερνητικό δάκτυλο) και της διάθεσης για επέκταση στις γειτονικές αγορές από τις οποίες είχαν αποσυρθεί άρον – άρον λόγω της ελληνικής χρεοκοπίας. Έτσι βλέπουμε την Alpha Bank να ενισχύει τη θέση στο factoring, την Πειραιώς να συζητά με την CVC για την Εθνική Ασφαλιστική, την Eurobank να έχει πλέον κατακτήσει την πρώτη θέση στην τραπεζική αγορά της Κύπρου. Όπως έχει γράψει η στήλη, τους επόμενους μήνες μπορεί να δούμε και κινήσεις αναδιάταξης και του τραπεζικού σκηνικού στη χώρα μας καθώς υπάρχουν διάφορες ζυμώσεις που δεν αναφέρονται. Αίσθηση προκάλεσαν, για παράδειγμα, οι ύμνοι του προέδρου της Optima Bank Γ. Τανισκίδη σε πρόσφατη εκδήλωση του Economist. Ο κ. Τανισκίδης έπλεξε το εγκώμιο της κυβέρνησης σχεδόν σε όλους τους τομείς. Όπως έλεγε και κάποιος από τους καλεσμένους το μόνο που δεν έκανε είναι να τελειώσει την ομιλία του με το «και ζήσανε αυτοί καλά και εμείς καλύτερα»!
Μας «τράβηξε το αυτί» η Κομισιόν για τον ΦΠΑ
Μπορεί ο ένας μετά τον άλλον εγχώριοι και διεθνείς φορείς (ΟΟΣΑ, ΙΟΒΕ, ΔΝΤ) να επισημαίνουν την ανάγκη η Ελλάδα να εξαλείψει σταδιακά τους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ, καθώς θεωρείται πως οδηγούν σε απώλεια εσόδων και σε δημοσιονομικούς κινδύνους, αλλά η Κομισιόν μας επέπληξε για το… ακριβώς αντίθετο. Σε αυτή τη φάση, η επίπληξη είναι στη φάση των προειδοποιητικών επιστολών, κινώντας διαδικασίες επί παραβάσει, καθώς η Ελλάδα ανάμεσα σε άλλα κράτη μέλη, δεν μετέφεραν στο εθνικό τους δίκαιο ευρωπαϊκή οδηγία σχετικά με το ειδικό καθεστώς ΦΠΑ για τις μικρές επιχειρήσεις, ενώ δεν κοινοποίησαν τα μέτρα για την πλήρη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο της οδηγίας για τους συντελεστές ΦΠΑ, τα οποία όφειλαν να έχουν πράξει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024. Οι ρυθμίσεις, δηλαδή, που δεν πέρασαν στην ελληνική νομοθεσία επιτρέπουν στις μικρές επιχειρήσεις να πωλούν αγαθά και υπηρεσίες χωρίς να επιβάλλουν ΦΠΑ ενώ «χαλαρώνουν» και τις σχετικές υποχρεώσεις συμμόρφωσής τους. Επιπλέον, προβλέπουν απαλλαγή από τον ΦΠΑ για μικρές επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες σε κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο στο οποίο οφείλεται ο ΦΠΑ, σε ό,τι έχει να κάνει με τις παραδόσεις τους. Η δεύτερη ευρωπαϊκή οδηγία επιτρέπει την ευρύτερη χρήση μειωμένων συντελεστών από τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης μηδενικών συντελεστών για βασικά προϊόντα, όπως τρόφιμα, φαρμακευτικά και ιατρικά προϊόντα. Τέλος, βάσει της σχετικής οδηγίας, ενεργοποιούνται σε όλα τα κράτη μέλη οι ειδικοί ανά χώρα συντελεστές ΦΠΑ, οι επονομαζόμενες «παρεκκλίσεις». Καθώς η Ελλάδα δεν έχει ακόμα πράξει τα δέοντα, έχει τώρα προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσει και να ολοκληρώσει τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο και να κοινοποιήσει τα μέτρα στην Κομισιόν. Αυτό σημαίνει πως η Ελλάδα προκειμένου να συμμορφωθεί με τις υποδείξεις της ΕΕ θα πρέπει να προχωρήσει σε νέα φορολογικά νομοθετήματα, σε αντίθετη μάλιστα κατεύθυνση από αυτή που θα ανέμεναν οι φορείς, οι οποίοι πιέζουν προς την αυστηροποίηση του καθεστώτος ΦΠΑ.
Επιμένει ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη
Οριακή μεν, άνοδο δε, σημείωσε ο ρυθμός του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη τον Ιανουάριο. Η πρώτη μέτρηση του νέου έτους δείχνει πως ήταν φρούδες οι ελπίδες όσων πίστευαν πως έχουμε αφήσει πίσω μας το φαινόμενο. Από το 2,4% τον Ιανουάριο αυξήθηκε σε 2,5%, με τις πιέσεις να οφείλονται κατά κύριο λόγο στον κλάδο των υπηρεσιών και στην ενέργεια. Ειδικά η τελευταία, αν και απέχει πολύ από τα δυσθεώρητα ύψη που άγγιξε με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, δείχνει πάλι σημάδια ανάκαμψης μετά από μία περίοδο έντονης αποκλιμάκωσης. Συγκεκριμένα, ο ενεργειακός δείκτης τιμών από 0,1% αυξήθηκε στο… 1,8% τον προηγούμενο μήνα. Καθώς ο χειμώνας στην Ευρώπη είναι σε πλήρη εξέλιξη, πλέον οι αναλυτές αναφέρουν ως το νούμερο ένα λόγο για μια ενδεχόμενη άσχημη τροπή σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη, την επανεμφάνιση της ενεργειακής κρίσης, ως αποτέλεσμα ενός γεωπολιτικού συμβάντος, για παράδειγμα. Και η αλήθεια είναι πως η διεθνής κατάσταση είναι τόσο ρευστή, που κανείς δεν μπορεί να προδικάσει εάν «αύριο» μια επιδείνωση στη Μέση Ανατολή, ή στο ουκρανικό μέτωπο, ωθήσει εν μία νυκτί και πάλι τις ενεργειακές τιμές στα ύψη.
