Πάγος στις επενδύσεις εν μέσω Ταμείου Ανάκαμψης!
Η κυβέρνηση υποστηρίζει πως μέσα στο Δεκέμβριο θα καταθέσει το 5ο αίτημα για εκταμίευση από το Ταμείο Ανάκαμψης που θα φτάνει τα 3,3 δισ. ευρώ. Μέχρι σήμερα έχει εισπράξει 18,2 δισ. ευρώ και πανηγυρίζει πως περιλαμβάνεται στους πρωταθλητές Ευρώπης στην απορρόφηση πόρων. Τα στοιχεία για τις επενδύσεις, εξαιρετικά δυσάρεστα με βάση τα τελευταία στοιχεία, δείχνουν πως ελάχιστα από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης έχουν διατεθεί στην πραγματική οικονομία. Ένα μεγάλο ποσό, κάποια δισεκατομμύρια, παραμένουν «παρκαρισμένα» σε διάφορους κρατικούς φορείς, ενώ εκατοντάδες εκατομμύρια διατίθενται για επιδοτήσεις και όχι για επενδύσεις που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας. Τα στοιχεία του πλέον χαρακτηριστικού δείκτη για το τι συμβαίνει με τις πραγματικές επενδύσεις στην οικονομία, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου έρχονται να επιβεβαιώσουν τη στήλη που γράφει εδώ και μήνες πως πρέπει τα δισεκατομμύρια του Ταμείου Ανάκαμψης να περάσουν στην πραγματική οικονομία και να μην παραμένουν «παρκαρισμένα». Τι δείχνει ο συγκεκριμένος δείκτης; Πως στο τρίτο τρίμηνο του 2024, που υποτίθεται πως κορυφώνονται τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου αυξήθηκε μόλις 0,3% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023. Πρόκειται για τη χειρότερη επίδοση της ελληνικής οικονομίας την τελευταία τριετία, που δείχνει πως στην ουσία οι επενδύσεις έχουν παγώσει. Και όσοι διαβάσουν τις επιδόσεις των προηγούμενων τριμήνων θα καταλάβουν πως μας έχει πάρει η κατηφόρα. Στο δεύτερο τρίμηνο του 2024 ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου αυξήθηκε μόλις 3,7% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023. Στο πρώτο τρίμηνο μόλις 2,8% έναντι του πρώτου τριμήνου του 2023.
Καλά, δεν ανησυχεί κανείς στην κυβέρνηση; Πότε θα σταματήσουν τα παραμύθια για τα παρκαρισμένα δισεκατομμύρια του Ταμείου Ανάκαμψης και θα παρουσιάσουν τα στοιχεία για τις πραγματικές απορροφήσεις;
Οι κρυφές αλήθειες του Γιάννη Στουρνάρα για τη Γαλλία
Όταν ακούει κανείς τον κ. Στουρνάρα, ακούει μεν αυτό που θέλει κάθε φορά να «περάσει» η ΕΚΤ, αλλά και κάποιες «αλήθειες» που μερικές φορές δεν λέγονται εύκολα. Μιλώντας προχθές, διευκρίνισε με νόημα ότι όσον αφορά στην στήριξη των γαλλικών ομολόγων από την ΕΚΤ «υπάρχει ένα εργαλείο, το TPI». Αλλά πρόσθεσε «για να εφαρμοστεί, η χώρα θα πρέπει να έχει λάβει τα απαραίτητα μέτρα για το έλλειμμα…». Να το μεταφράσουμε; Για να στηριχθεί το γαλλικό ομόλογο αν χρειαστεί μέσω του TPI, πρέπει να έχει εγκριθεί η «διόρθωση» που απορρίφθηκε μαζί με την κυβέρνηση Μπαρνιέ από την Βουλή. Διαφορετικά, αν δεν έχει εγκριθεί η εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας – γιατί γι’ αυτό πρόκειται – δεν έχει στήριξη από την ΕΚΤ. Και τότε τι θα γίνει; Μέχρι τώρα κανείς δεν ξέρει…
Περιμένοντας το τραπεζικό πακέτο
Για να μείνουμε στον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, ο Γ. Στουρνάρας είχε προειδοποιήσει τους τραπεζίτες για την ανάγκη πρωτοβουλιών στο μέτωπο των προμηθειών και του ανταγωνισμού αρκετούς μήνες πριν την κυβερνητική παρέμβαση που επισημοποίησε την προηγούμενη εβδομάδα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Τέτοιες πρωτοβουλίες δεν υπήρξαν ωστόσο και τώρα κυκλοφορεί ένα βουνό από σενάρια για το τι θα περιλαμβάνει το κυβερνητικό πακέτο συμμόρφωσης των τραπεζών. Ο πρωθυπουργός έγραψε την Κυριακή στα κοινωνικά δίκτυα πως «τώρα που έχει ολοκληρωθεί η εξυγίανσή τους με τη σημαντική βοήθεια κράτους και φορολογουμένων, οι τράπεζες πρέπει με τη σειρά τους να επιστρέψουν με μεγαλύτερη υπευθυνότητα προς την κοινωνία το μέρισμα της ανάπτυξης που τους αναλογεί. Να δώσουν περισσότερα και φθηνότερα επιχειρηματικά και στεγαστικά δάνεια και να μειώσουν τις χρεώσεις που προκαλούν την κοινή λογική. Η αντίδρασή τους μέχρι σήμερα, όπως είπα και την Πέμπτη στη Βουλή, δεν μας ικανοποιεί. Συνεπώς, ναι, σύντομα θα ανακοινώσουμε παρεμβάσεις στον τραπεζικό τομέα, με στόχο την εύρυθμη και ανταγωνιστική λειτουργία τους». Η στήλη δεν απαριθμεί τα μέτρα που ακούγεται πως θα ανακοινωθούν. Ας περιμένουμε. Υπενθυμίζει, όμως, πως είχε τονίσει πως υπάρχουν δημοσκοπήσεις που υποστηρίζουν την ανάγκη κυβερνητικής παρέμβασης. Παραπέμπει στις χθεσινές δηλώσεις Κ. Χατζηδάκη σύμφωνα με τις οποίες οι τράπεζες «εκνευρίζουν την κοινωνία και αυξάνουν τη δυσπιστία απέναντι στους θεσμούς».
Πού θα σταματήσει η πτώση των επιτοκίων;
Για να μείνουμε στις τράπεζες, η συζήτηση για την ταχύτητα μείωσης των επιτοκίων έχει αρχίσει εδώ και καιρό και συνεχίζεται ενόψει των αποφάσεων της ΕΚΤ. Έτσι αυτή την εβδομάδα προβλέπεται μείωση κατά 0,25%. Όλες οι εξηγήσεις για το δέον γενέσθαι συνδέονται διαρκώς με το πόσο πέφτει ο πληθωρισμός, κ.λ.π. Η αλήθεια είναι ότι στο μυαλό της ΕΚΤ, ο πληθωρισμός είναι σε δεύτερη μοίρα. Το πρώτο και σημαντικότερο είναι ότι το τεράστιο βουνό χρέους στην ΕΕ (κρατικό και ιδιωτικό) δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί με τόσο ψηλά επιτόκια και το «κόκκινο» έχει αρχίσει να διακρίνεται στον ορίζοντα. Γι’ αυτό τα επιτόκια θα πέφτουν και θα πέφτουν… Και που θα σταματήσουν; Αυτό θα αρχίσει να συζητείται στα σοβαρά μόνο όταν θα έχουν πλησιάσει το 2,0% – 2,5%.
Οι 16 στόχοι εξαγορών στα ιδιωτικά σχολεία
Η στήλη εξήγησε προ ημερών πως οι πέντε εξαγορές που έχουν γίνει μέχρι σήμερα σε ιδιωτικά σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα έχουν στόχο σχολεία που παρέχουν το λεγόμενο Διεθνές Απολυτήριο (ΙΒ). Το ΙΒ είναι εργαλείο για την είσοδο φοιτητών σε ξένα πανεπιστήμια αλλά θα χρησιμοποιηθεί, όπως μας υπενθύμισε την Κυριακή ο πρωθυπουργός στο τακτικό μήνυμά του στα κοινωνικά δίκτυα, και για την είσοδο στα μη κρατικά πανεπιστήμια που θα λειτουργήσουν στην Ελλάδα. Όπως γράφει ο κ. Κυρ. Μητσοτάκης, το ΙΒ είναι «ένα απαιτητικό πρόγραμμα σπουδών που βοηθά τους μαθητές να αναπτύξουν κριτική σκέψη, δεξιότητες ανάλυσης και επίλυσης προβλημάτων. Οι κάτοχοι του Διεθνούς Απολυτηρίου παίρνουν το εισιτήριο εισαγωγής σε κάποιο πανεπιστήμιο του εξωτερικού ή σε μη κρατικά πανεπιστήμια της Ελλάδας. Το IB αναγνωρίζεται από κορυφαία πανεπιστήμια και ακαδημαϊκά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο, ενώ εφαρμόζεται σε 150 χώρες, σε περίπου 6.000 σχολεία – εκ των οποίων σχεδόν τα μισά είναι δημόσια». Στην Ελλάδα το ΙΒ παρέχεται σήμερα αποκλειστικά από 16 ιδιωτικά σχολεία, τα πέντε (Μωραϊτη, Κωστέα – Γείτονα, Πλάτων, κ.α.) από τα οποία έχουν ήδη εξαγοραστεί από ξένους ομίλους. Μένουν άλλα 11! Ο πρωθυπουργός έγραψε χθες πως «από τον Σεπτέμβριο του 2026 οι μαθήτριες και οι μαθητές σε τουλάχιστον πέντε πρότυπα Λύκεια της χώρας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη θα έχουν τη δυνατότητα της επιλογής μεταξύ του IB ή του ισχύοντος συστήματος εισαγωγής στα πανεπιστήμια. Σταδιακά θα γίνει επέκτασή του σε όλα τα πρότυπα Λύκεια της χώρας».
Τι θα γίνει τελικά με τα ΣΔΙΤ φοιτητικών κατοικιών;
Είναι κοινό μυστικό στην αγορά ότι οι τράπεζες δεν θεωρούν χρηματοδοτήσιμα τα Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για την ανάπτυξη φοιτητικών κατοικιών. Κι αυτό έχει ως συνέπεια να περιορίζονται σχετικές προσδοκίες. Φαίνεται ότι η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να ολοκληρωθούν τουλάχιστον δύο διαγωνισμοί για κατασκευή φοιτητικών κατοικιών με ΣΔΙΤ, στους οποίους όλως τυχαίως έχει επικρατήσει η AKTOR (Intrakat). Αυτοί οι δύο διαγωνισμοί φαίνεται ότι περιλαμβάνονται στον κυβερνητικό σχεδιασμό για το 2025. Πρόκειται για τους διαγωνισμούς για το Πανεπιστήμιο Κρήτης – που είναι και ο πλέον προχωρημένος – και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Το κυβερνητικό σχέδιο για το 2025, που έχει ήδη προεγκριθεί από τον Σεπτέμβριο και θα εγκριθεί εντός του μήνα στην τελική του μορφή, προβλέπει πως μόνο αυτά τα δύο έργα ΣΔΙΤ φοιτητικών κατοικιών θα προχωρήσουν την επόμενη χρονιά. Στόχος είναι να έχουν υπογραφεί και οι δύο συμβάσεις μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2025 ώστε να ξεκινήσει άμεσα η κατασκευή των κατοικιών, εφόσον βέβαια βρεθούν τράπεζες να τα χρηματοδοτήσουν. Η τύχη των άλλων έργων ΣΔΙΤ για φοιτητικές κατοικίες, σε Θράκη, Δυτική Μακεδονία και αλλού είναι άγνωστη.
Η απάντηση Κωνσταντακόπουλου στις φήμες για πώληση Costa Navarino
Εμφανής ήταν χθες η απάντηση της οικογένειας Κωνσταντακόπουλου στις φήμες που κυκλοφόρησαν τις τελευταίες ημέρες περί συζητήσεων για πώληση του τουριστικού συγκροτήματος Costa Navarino. Η στήλη είχε εξηγήσει, επαρκώς νομίζουμε, τους λόγους για τους οποίους οι φήμες ήταν αβάσιμες. Χθες, όμως, μάθαμε πως οι συνολικές επενδύσεις που έχει υλοποιήσει ή προχωρά σήμερα η ΤΕΜΕΣ, ο τουριστικός βραχίονας της οικογένειας Κωνσταντακόπουλου που ελέγχει το Costa Navarino, ξεπερνούν τα 3,2 δισ. ευρώ χωρίς να υπολογίζονται οι επενδύσεις στο αεροδρόμιο Καλαμάτας (η οικογένεια Κωνσταντακόπουλου ελέγχει το 24,5% της κοινοπραξίας , μαζί με Fraport και όμιλο Κοπελούζου, που ανακηρύχθηκε προ ημερών προσωρινός ανάδοχος) ή στη μαρίνα Πύλου. Μόνο στο Ελληνικό, για τα δύο τουριστικά συγκροτήματα -ξενοδοχεία και πολυτελείς κατοικίες- σκοπεύει να επενδύσει 400 εκατ. ευρώ. Στο δε Costa Navarino σχεδιάζονται και άλλες επενδύσεις, στις τεράστιες εκτάσεις που έχει αγοράσει η ΤΕΜΕΣ στην Μεσσηνία.
Έρχονται και άλλα πρόστιμα για τα αδήλωτα ΙΧ, αλλά τι θα γίνει με το ύψος των τελών και των ασφαλίστρων;
Η αρχή μόνο ήταν τα ραβασάκια τα οποία έστειλε την περασμένη εβδομάδα η ΑΑΔΕ σε 90.000 ιδιοκτήτες αυτοκινήτων ΙΧ, οι οποίοι δεν είχαν πληρώσει τα τέλη τους. Το ύψος των προστίμων ανήλθε συνολικά στα 41 εκατ. ευρώ ή αλλιώς 455 ευρώ κατά μέσο όρο ανά ιδιοκτήτη. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα άλλοι περίπου έως και 410.000 ιδιοκτήτες που μπορεί να λάβουν τα ίδια μαντάτα από την ΑΑΔΕ από το 2025. Δηλαδή 4πλάσια από αυτά τα φετινά! Πρέπει, βέβαια, να γίνουν, πολλές ακόμα διασταυρώσεις μεταξύ ΑΑΔΕ, Υπουργείου Μεταφορών, πάντα με την στήριξη του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Με βάση τις πρώτες εκτιμήσεις το ποσό το οποίο θα πρέπει να εισπράξει από τα επερχόμενα (έως 410.000) ραβασάκια η ΑΑΔΕ ανέρχεται στα 185 εκατ. ευρώ. Μαζί με τα φετινά εισπρακτέα πρόστιμα, όλα τα δυνάμει νέα έσοδα του κράτους από τα απλήρωτα τέλη ανέρχονται στα 226 εκατ. ευρώ. Όσο δηλαδή, περίπου, φτάνει το κόστος της φετινής «επιταγής ακρίβειας» στους χαμηλοσυνταξιούχους με προσωπική διαφορά και τους κοινωνικά ευάλωτους. Οπότε, δεν τα λες και «λίγα». Μένει, βέβαια, να εισπραχθούν αυτά τα πρόστιμα και επίσης, να μη δημιουργηθούν νέα. Το επόμενο δίμηνο είναι κρίσιμο για να δούμε αν θα μειωθεί το στοκ των απλήρωτων τελών. Ο νέος φορολογικός νόμος «απαγορεύει» από το 2025 τις παρατάσεις, σαν και εκείνες που δινόταν μέχρι και φέτος (2 μήνες). Σαν «τυράκι» προβλέπει μειωμένα πρόστιμα για όσους τα πληρώσουν τον Ιανουάριο του 2025 (25%) και το Φεβρουάριο (50%). Από το Μάρτιο, όμως, ισχύει η παλιά «καμπάνα» του 100%. Μένει, επίσης, να δούμε, αν μαζί με τα αδήλωτα ΙΧ, μειωθούν (εκτός από τα τέλη, κάτι που εξετάζει το ΥΠΟΙΚ) και τα ανασφάλιστα και μήπως η αύξηση των εσόδων των ασφαλιστικών, μειωθούν και τα ασφάλιστρα, τα οποία αυξάνονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια.
Νέο εργασιακό, μετά το νέο…εργασιακό, αλλά με το «παλιό», τι γίνεται;
Δεν θα προλάβει να στεγνώσει το μελάνι στο ΦΕΚ από το εργασιακό νομοσχέδιο το οποίο ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα και θα έλθουν και άλλες αλλαγές στο εργασιακό. Το παρόν νομοσχέδιο αφορά προπαντός τον μηχανισμό καθορισμού του κατώτατου μισθού. Στο άλλο κρίσιμο μέτωπο, δηλαδή εκείνο των συλλογικών διαπραγματεύσεων, η μόνη αναφορά στο νέο νόμο έχει να κάνει με το «Σχέδιο δράσης για την προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων για τον καθορισμό των μισθών». Το εν λόγω «σχέδιο δράσης», το οποίο θα έχει διάρκεια από 1 έως… 5 έτη (λίγο μεγάλο δεν είναι αυτό το εύρος;), θα καταρτιστεί με «απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους ή λαμβάνοντας υπόψη σχετική συμφωνία τους και προτάσεις τους». Μ΄ άλλα λόγια και σε σχέση με την «προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων», θα εφαρμοσθεί το μοντέλο του κατώτατου μισθού. Τις τελικές αποφάσεις για αυτό το σχέδιο θα τις λαμβάνει το κράτος. Έτσι το κράτος δεν θα είναι πλέον μόνο ο ρυθμιστής του ύψους του κατώτατου μισθού, αλλά -ίσως, αν και με πιο έμμεσο τρόπο- και των κλαδικών μισθών; Τι θα αφορούν τα μέτρα του Σχεδίου Δράσης; Μεταξύ άλλων, προβλέπει «την ενθάρρυνση της αποτελεσματικότητας των συλλογικών διαπραγματεύσεων και της ικανότητας των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζόμενων και των οργανώσεων των εργοδοτών να διεξάγουν συλλογικές διαπραγματεύσεις». Περισσότερες πληροφορίες για το πως θα «ενθαρρυνθεί» η «αποτελεσματικότητα» των συλλογικών διαπραγματεύσεων δεν αναφέρονται στη διάταξη και η στήλη οφείλει να σημειώσει τις επιφυλάξεις της για το…νόημα φράσεων όπως «ενθάρρυνση αποτελεσματικότητας» (;!). Γνωρίζει, όμως, η στήλη πως θα έλθει νέο εργασιακό νομοσχέδιο, μέχρι τα μέσα του 2025, το οποίο θα αφορά -και- τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Το ερώτημα είναι αν το επερχόμενο νομοσχέδιο θα αγγίξει ουσιαστικό τον «σκληρό πυρήνα» του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, το οποίο ισχύει από το 2021, για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις: Τη ρήτρα αντιπροσωπευτικότητας των κλαδικών συμβάσεων και τους όρους εγγραφής στα συνδικαλιστικά μητρώα. Εδώ και τρία χρόνια, η μειοψηφία των εργατικών και εργοδοτικών ενώσεων έχει εγγραφεί στα Μητρώα, ενώ απειροελάχιστες είναι οι κλαδικές συμβάσεις που έχουν καταστεί υποχρεωτικές. Κοινώς, το υφιστάμενο πλαίσιο, βρίσκεται στο «φάσμα» της μη εφαρμογής.
Οι Ισπανοί πορτοφολάδες!
Όποιος ξεφύλλισε τους Financial Times του περασμένου Σαββάτου θα έπεσε πάνω σε μια ολοσέλιδη καταχώρηση όπου με τεράστια γράμματα αναφέρονταν το εξής: «Προσοχή! Ισπανοί πορτοφολάδες λειτουργούν σε αυτή την περιοχή»! Πρόκειται για πληρωμένη καταχώρηση του δικηγορικού γραφείου Amsterdam & Partners με έδρα το Λονδίνο για λογαριασμό πελατών του που εγκαταστάθηκαν στην Ισπανία, με βάση τον περίφημο «Νόμο Μπέκαμ» του 2005, για παροχή κινήτρων εγκατάστασης ξένων επενδυτών / επιχειρηματιών στη χώρα. Στην πληρωμένη καταχώρηση αναφέρεται πως αφού εγκαταστάθηκαν οι συγκεκριμένοι επενδυτές στην Ισπανία, το φορολογικό πλαίσιο άλλαξε και τώρα καλούνται να πληρώσουν μεγάλα ποσά στην ισπανική εφορία, ενώ το νομικό καθεστώς δεν τους επιτρέπει να αμυνθούν κατά παράβαση κάθε κανόνα δικαιοσύνης. Στην ίδια καταχώρηση αναφέρεται πως επειδή οι Ισπανοί εφοριακοί έχουν λαμβάνειν μπόνους από τον εντοπισμό φοροφυγάδων «πιέζουν τα θύματά τους» ώστε να αποδεχθούν δυσμενέστατους συμβιβασμούς με απώλεια περιουσίας, κ.α. Το δικηγορικό γραφείο ζητεί από τα «θύματα» των ισπανικών φορολογικών αρχών να επικοινωνήσουν μαζί του καθώς οργανώνει κοινή προσφυγή κατά της συγκεκριμένης πρακτικής. Για να δούμε.
