Υπάρχει η γνωστή παροιμία που λέει «ήταν το κλίμα στραβό, το έφαγε και ο γάιδαρος…». Ίσως είναι η πλέον ταιριαστή παροιμία για να περιγράψει κανείς τα όσα γίνονται τον τελευταίο καιρό στην αμερικάνικη οικονομία και πολιτική -κατά συνέπεια και στον κόσμο- ιδιαίτερα μετά την ανοικτή πλέον «επίθεση» του Τραμπ στον Πάουελ τον επικεφαλής της Fed.
Αυτό το τελευταίο «επεισόδιο», της ανοικτής πλέον αμφισβήτησης της θέσης του Πάουελ στην Fed από τον Τραμπ, αξίζει τον κόπο να το προσέξουμε κάπως περισσότερο από ότι όλα τα άλλα, που λέει και κάνει ο … «πορτοκαλί Πρόεδρος». Ο λόγος είναι σαφής.
Η επίθεση Τραμπ με τις έμμεσες – παρ’ ότι έδωσε σχετική διάψευση – απειλές για «απόλυση» του Πάουελ από την Fed, ουσιαστικά δεν αφορούν απλά τον Πάουελ, αλλά αυτό που αποτελεί ένα από τους βασικούς πυλώνες της «αξίας» του δολαρίου και της εγγύησης του αμερικανικού χρέους, ήτοι την «ανεξαρτησία» της Κεντρικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ.
Η καταστατική σημασία αυτής της «ανεξαρτησίας», που έγινε θεσμός για όλες τις Κεντρικές Τράπεζες μετά την δεκαετία του ’80, είναι απόλυτα συνυφασμένη με τα όσα διαμόρφωσαν και αποτέλεσαν τον νέο ρόλο του δολαρίου και την απελευθέρωση των αγορών κεφαλαίου μετά το 1981. Και κατά συνέπεια η αμφισβήτησή της σήμερα από τον Τράμπ τραβάει το χαλί κάτω από τα θεμέλια του δολαρίου όσο αφορά τον διεθνή του ρόλο στις αγορές χρήματος αλλά και στην πραγματική οικονομία.
Μία ιστορική στροφή το 1981
Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά. Όταν τον Αύγουστο του 1971 ο Νίξον αποτόλμησε να γκρεμίσει το βασικό θεμέλιο της μεταπολεμικής οικονομίας, ακυρώνοντας την συμφωνία του Μπρέτον Γουντς, που προέβλεπε ότι όποιος κρατάει στα χέρια του δολάρια κρατάει το δικαίωμα να τα ανταλλάξει όποτε επιθυμεί με χρυσό σε σταθερή ισοτιμία (μία ουγκιά χρυσός 35 δολάρια), η «αξία» του δολαρίου κατέρρευσε προκαλώντας μία πρωτοφανή διεθνή κρίση.
Η δεκαετία που ακολούθησε, η δεκαετία του ’70 ήταν αυτή που γνώρισε τις μεγαλύτερες ανατροπές, οικονομικές, γεωπολιτικές σε όλο τον πλανήτη καθώς το δολάριο ήταν το βασικό συναλλαγματικό αποθεματικό, στην βάση του οποίου κάθε χώρα «έκοβε» μεταπολεμικά το δικό της νόμισμα.
Οι τρομακτικές συναλλαγματικές ανισορροπίες που ακολούθησαν μετά από τις χωρίς προηγούμενο ανατροπές κατέληξαν στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 στην καθοριστικής σημασίας απόφαση του Πωλ Βόλκερ (Fed), να αυξήσει σε διψήφιο ποσοστό (18%) τα επιτόκια έκδοσης αμερικανικού χρέους. Και αυτό για να αναχαιτίσει τον διψήφιο πληθωρισμό που διέλυε τα πάντα.
Η κίνηση εκείνη του Πωλ Βόλκερ συνοδεύτηκε από την απόφαση θεσμικής «ανεξαρτησίας» της Κεντρικής Τράπεζας, της Fed από την Κυβέρνηση, ως «εγγύηση» της υπεράσπισης της απαραίτητης νομισματικής πολιτικής για την εξασφάλιση της σταθερότητας των τιμών.
Ή για να το πούμε αλλιώς για την διασφάλιση της «αξίας» του δολαρίου οσο αφορά την σταθερότητα της ανταλλαξιμότητάς του με προϊόντα και υπηρεσίες.
Κάπως έτσι… γεννήθηκε στην ισχυρότερη γεωπολιτικά οικονομία του πλανήτη, τις ΗΠΑ, το ελκυστικότερο, ασφαλέστερο και αποδοτικότερο επενδυτικό προϊόν που είχε ποτέ κυκλοφορήσει στον πλανήτη, το αμερικανικό δεκαετές ομόλογο. Το οποίο έκτοτε και μετά ειδικά από την Συμφωνία στο Plaza το 1985, αποτέλεσε το βασικό εργαλείο στην χρηματιστηριακή παγκοσμιοποίηση, ή αλλιώς την διεθνή απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων…
Βασικός πυλώνας αυτής της νέας πραγματικότητας ήταν και παραμένει ο «εγγυητικός» ρόλος της «Ανεξαρτησίας της Fed» από τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Αυτός ο θεσμός ήταν η εγγύηση πλέον για τον σχετικά «νέο» σε σύγκριση με την προηγούμενη κατάσταση, ρόλο του δολαρίου, απόλυτα συνυφασμένου με το αμερικανικό χρέος.
Για τον λόγο αυτό άλλωστε σε κάθε κρίσιμη περίοδο ο «λόγος» της Fed είναι αυτός που αποτελεί το βασικό κριτήριο για το πως θα κινηθούν οι αγορές κεφαλαίου.
Και είχαμε έκτοτε πολλές ευκαιρίες για να το διαπιστώσουμε αυτό, με αποκορύφωμα το 2008 – 2009, όπως και τον Μάρτιο του 2020 ή και μετά, με την έξαρση του πληθωρισμού.
Αυτόν τον «πυλώνα» λοιπόν αμφισβητεί σήμερα ο «πορτοκαλί Πρόεδρος», αυτή την «εγγύηση» δηλαδή απειλεί να αφαιρέσει από τα θεμέλια μιας ήδη αποσταθεροποιημένης αγοράς συναλλάγματος, προϊόντων και υπηρεσιών στο παγκόσμιο εμπόριο.
Και προφανώς όταν όλα τα νομίσματα του πλανήτη για δεκαετίες έχουν «κοπεί» με βάση τα συναλλαγματικά διαθέσιμα του δολαρίου, κάθε αμφισβήτηση στον «πυλώνα» εγγύησης του δολαρίου, αποσταθεροποιεί ακόμα περισσότερο το διεθνές οικονομικό σύστημα.
Πόσο; Οι απαντήσεις γι’ αυτή την κατολίσθηση δίνονται καθημερινά με την δολαριακή τιμολόγηση του χρυσού, ο οποίος από 35 δολάρια η ουγκιά μέχρι το 1971, σήμερα έχει αγγίξει (πριν από 3 ημέρες) τα 3.500 δολάρια η ουγκιά. Κάτι που ισοδυναμεί με μία πραγματική υποτίμηση του δολαρίου κατά 100 φορές. Μέχρι σήμερα…
