Η «ειλικρίνεια» με την οποία είναι υποχρεωμένη να μιλάει η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) για την οικονομία, όσο και αν επιχειρεί να είναι… διακριτική με την εκάστοτε κυβέρνηση, είναι εξαιρετικά χρήσιμη για να διακρίνει κανείς προς τα πού πάμε.
Αν μάλιστα επιχειρήσει να συνδυάσει την παρατήρηση με συγγενή οικονομικά μεγέθη που μετράει η ΕΛΣΤΑΤ, τότε η εικόνα γίνεται πολύ περισσότερο καθαρή.
Τούτου λεχθέντος μπορούμε να ρίξουμε μια ματιά στο τελευταίο σημείωμα της ΤτΕ και να το συνδυάσουμε με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ για το δομικό στοιχείο της οικονομίας που ακούει στο όνομα Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών.
Η ΤτΕ στο σημείωμά της μας πληροφορεί ότι αν και εφ’ όσον υλοποιηθούν οι επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης (ΤΑ) η οικονομία θα κερδίσει κάτι πάνω από το 7% του ΑΕΠ. Γιατί η προσοχή στο Ταμείο Ανάκαμψης; Γιατί μόνο από εκεί τροφοδοτείται η οικονομία με επενδύσεις στην Ελλάδα. Το ΤΑ να σημειώσουμε ότι κλείνει στα τέλη του 2026 και όποιος πρόλαβε – πρόλαβε. Πολλοί είναι αυτοί που ζητάνε την παράτασή του μεταξύ των οποίων η Ελλάδα και κυρίως η Ιταλία για προφανείς λόγους.
Με αυτά από το ΤΑ και με μία αισιόδοξη πρόβλεψη για την αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης (από που άραγε) το ΑΕΠ θα αυξηθεί φέτος κατά 2,5% και του χρόνου 2,5%, λέει η πρόβλεψη της ΤτΕ. Αν δηλαδή κάτι πάει στραβά -όπως ήδη πάει- με την «κατανάλωση» των εισροών από το ΤΑ το 2,2% φέτος και κυρίως το 2,5% του 2025, έχει ένα σοβαρό πρόβλημα.
Παράλληλα το σημείωμα της ΤτΕ επισημοποιεί, αρκούντως διακριτικά για να ήμαστε ειλικρινείς, ότι το χρέος σαν ποσοστό του ΑΕΠ, μεσοπρόθεσμα, θα έχει μία αυξητική τάση, δηλαδή θα αυξηθεί. Το ίδιο όπως σημειώνει η ΤτΕ θα συμβεί -σε μικρότερο βαθμό- όπως επίσης σε μικρότερο βαθμό με τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας, ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Και αναρωτιέται κανείς, μα αφού ο ΟΔΔΗΧ βγάζει ομόλογα και έντοκα με το σταγονόμετρο, πως γίνεται να αυξάνει και μάλιστα μεσοπρόθεσμα το χρέος (παρά το ότι μεγαλώνει και το ΑΕΠ). Δηλαδή αφού ο κρατικός δανεισμός έχει σηκώσει χειρόφρενο, το στο καλό συμβαίνει;
Και δεν είναι μόνο ότι ο ΟΔΔΗΧ έχει καταλήξει με το πρόγραμμά του να μετατρέψει τα διαθέσιμα ελληνικά ομόλογα στην αγορά, σε… συλλεκτικό είδος στις χρηματαγορές, που με μεγάλη δυσκολία βρίσκεις να αγοράσεις. Βάζει από πάνω με τον τρόπο του «λεφτά» στο κρατικό ταμείο με τις διάφορες πράξεις ενεργού διαχείρισης που κάνει εδώ και καιρό σιωπηρά και ήσυχα. Και από ότι μπορούμε να μαντέψουμε «θα κάνει» και άλλα… μαγικά στην συνέχεια.
Τότε θα πεί κανείς τι στο καλό συμβαίνει; Μια τεχνικής φύσης εξήγηση είναι ότι πολλά «παραλειπόμενα» της αναδιάρθρωσης του χρέους όπως π.χ. οι αναβαλλόμενοι τόκοι κλπ. έρχεται η ώρα να αρχίσουν να καταγράφονται. Έχεις και τις εγγυήσεις του Ηρακλή που πρέπει με βάση τους νέους κανονισμούς να γραφτούν στο χρέος. Έχεις διάφορα κατάλοιπα της αναδιάρθρωσης του χρέους να βγαίνουν στο τραπέζι… όμως δεν είναι όλα αυτά που κάνουν το χρέος να μεγαλώνει ξανά. Αλλού είναι το …θηρίο.
Η ΕΛΣΤΑΤ πρόσφατα επιβεβαίωσε με τα στοιχεία που δημοσίευσε ότι η ελληνική οικονομία, παρά την συν-θλιπτική… θεραπεία που υπέστει με τα τρία μνημόνια, όχι μόνο δεν άλλαξε και δεν εξυγιάνθηκε, αλλά το αντίθετο ενισχύθηκαν οι δομικές της αδυναμίες. Και κυρίως η μία και βασική, η παραγωγική της αδυναμία που καταγράφεται στο Έλλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών.
Δηλαδή του Ισοζυγίου μεταξύ του «εισοδήματος» που εξάγεται και του εισοδήματος που εξάγεται από τα …σύνορα.
Αυτό το έλλειμμα έχει και πάλι αυξηθεί στο 7,5% του ΑΕΠ (!) και βαίνει αυξανόμενο σύμφωνα με το ΚΕΠΠΕ, τον ΙΟΒΕ και τους άλλους οικονομικούς θεσμούς παρακολούθησης της οικονομικής δραστηριότητας. Σύμφωνα με την ΤτΕ στο διάστημα Ιανουαρίου – Ιουλίου το έλλειμμα στο Ισοζύγιο ήταν ήδη στα 8,6 δισ. ευρώ.
Ειδικά τα τελευταία τρία χρόνια με αποκορύφωμα το 2023 δηλαδή την χρονιά που αρχίσαμε να «γεμίζουμε» από τα λεφτά του ΤΑ το έλλειμμα του ισοζυγίου, έχει αρχίσει να αυξάνεται και πάλι, αντί να μειώνεται.
Οι παλιότεροι ίσως να θυμούνται την περίοδο 2008 – 2010, πριν το χρεοστάσιο τις επίμονες ενοχλητικές για τις κυβερνήσεις επισημάνσεις για την ταραχώδη εξέλιξη του ελλείμματος του ισοζυγίου, από τον Γ. Προβόπουλο, αλλά και από τον Χριστόφορο Σαρδελή (πρώτο διευθυντή του ΟΔΔΗΧ), για τον κίνδυνο από το τσουνάμι που έρχεται…
Μια αξιοσημείωτη παρατήρηση που έχει γίνει -αλλά το ξέραμε και για την προ μνημονίων κατάσταση- είναι ότι στην εξέλιξη του ελλείμματος τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ότι όσον αυξάνονται οι εξαγωγές, τόσο αυξάνονται περισσότερο οι εισαγωγές. Όσο αυξάνεται -λόγω ενίσχυσης της καταναλωτικής δαπάνης- το ΑΕΠ τόσο αυξάνονται οι εισαγωγές έναντι των εξαγωγών.
Γιατί; Γιατί η μεταποίηση, είδος εν ανεπαρκεία, στην Ελλάδα βασίζεται στην εισαγωγή πρωτογενών υλικών ή ακόμα και μεταποιημένων.
Με άλλα λόγια οι εισαγωγές υλικών που πρέπει να πληρωθούν είναι προϋπόθεση για τις εξαγωγές υλικών που φτιάχτηκαν με αυτά και σε πολλές περιπτώσεις για κάθε ευρώ που εισπράττεται από εξαγωγή καταναλώνεται ένα και περισσότερα ευρώ για την εισαγωγή…
Και να σκεφτεί κανείς ότι αυτή η ανισορροπία στο γενικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών καταγράφεται αυξανόμενη ακόμα και με τουρισμό σε ακραία ανάπτυξη. Να μη φανταστούμε ποιες θα ήταν οι συνέπειες σ’ αυτό το Ισοζύγιο, μιας δραματικής επιβράδυνσης της τουριστικής «βιομηχανίας» εξαιτίας γεωπολιτικών αναταραχών, που λέει και το σημείωμα της ΤτΕ…
Κάπως έτσι έχουν τα πράγματα εν έτη 2024 και μήνα Σεπτέμβριο, σύμφωνα με την ΤτΕ και την ΕΛΣΤΑΤ.
