Στην διαδικασία διαχείρισης του χρέους υπάρχει ένας όρος – τον μάθαμε μετά το χρεοστάσιο του 2010 – που λέγεται «ενεργός διαχείριση» του χρέους.
Με αυτό τον όρο προσδιορίζεται η δραστηριότητα των αρμόδιων δημόσιων υπηρεσιών να παρεμβαίνουν ενεργά στην διαμόρφωση του χρέους, ήτοι να πουλάνε όταν υπάρχει ευκαιρία, να αγοράζουν επίσης, να κάνουν «ανταλλαγές» (swaps) και να βάζουν κάποια «στοιχήματα» περιορισμένου ρίσκου προκειμένου να εκμεταλλεύονται το προϊόν που διαχειρίζονται και το οποίο λέγεται Ομόλογα και Έντοκα Γραμμάτια Δημοσίου.
Διαφορετικά αυτή την δουλειά την κάνουν έτσι κι αλλιώς και βγάζουν «πολλά λεφτά» τα επενδυτικά funds, οι τράπεζες και όλοι οι άλλοι εκτός από αυτόν που κατέχει αρχικά αυτό το «προϊόν», δηλαδή το ελληνικό δημόσιο.
Πριν από πολλά – πολλά χρόνια λοιπόν, επι κυβερνήσεως Παπανδρέου (Ανδρέα) ο Υπουργός Οικονομικών κ. Γεννηματάς είχε αποφασίσει να κάνει ένα πρωτόγνωρο τότε βήμα.
Να προσλάβει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, έναν πραγματικά ειδικό στην διαχείριση του δημόσιου χρέους.
Δεν γνωρίζουμε αν η ιδέα αυτή ήταν του Γεννηματά ή εντολή Παπανδρέου, αλλά ήταν για πρώτη φορά που θα υπήρχε κάτι τέτοιο στην Ελλάδα με σκοπό την «ενεργό διαχείριση» του χρέους και όχι απλώς την έκδοση και την εξόφλησή του.
Σε κάθε περίπτωση ο «ειδικός» βρέθηκε και ήταν ο Νίκος Κυριαζίδης, με διεθνή πείρα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και το τραπεζικό σύστημα.
Ο Νίκος Κυριαζίδης ήρθε στην Αθήνα και για αρκετούς μήνες, για να τον βρουν όσοι είχαν ενδιαφερθεί για τον «ερχομό» του στο ελληνικό δημόσιο, έπρεπε στην αρχή να τον ψάχνουν στο σπίτι του στο Κολωνάκι και στην συνέχεια σε ένα «κρυμμένο» γραφείο, κάτω από μία σκάλα στο κατασκότεινο κτήριο του ΥΠΟΙΚ στην οδό Καραγεώργη Σερβίας. Ενα γραφείο χαμένο κάπου ανάμεσα στις φορολογικές υπηρεσίες.
Ο κ. Κυριαζίδης ένας εξαιρετικά έμπειρος στην νομισματική πολιτική άνθρωπος, δεν ήταν ευπρόσδεκτος από τις … υπηρεσίες, ούτε του ΓΛΚ ούτε της ΤτΕ.
Έτσι ο κ. Κυριαζίδης καθώς τα γεγονότα έτρεχαν και τα χρόνια περνούσαν κάποια στιγμή ανέλαβε ως υφυπουργός το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, αλλά γενικός διευθυντής υπεύθυνος για το χρέος δεν έγινε ποτέ!
Παράδοξο; Όχι γιατί για να γίνει αυτό, έπρεπε να σπάσουν πολλά «κόκκαλα» με τις δικαιοδοσίες της Τράπεζας της Ελλάδος όσο αφορά το χρέος και του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Αλλά και με ισχυρά τραπεζικά συμφέροντα.
Και κάτι τέτοιο οι πολιτικοί αλλά και οικονομικοί συσχετισμοί δεν το …επέτρεπαν.
Το πόσο κρίσιμο θα ήταν να είχε γίνει τότε αυτό το βήμα μπορεί να το καταλάβει κανείς αν ρίξει μια ματιά στο διάγραμμα της εξέλιξης των επιτοκίων στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 80’ σε συνάρτηση με το χρέος.
Ήταν οι μέρες που – καλή ώρα όπως το 2022 – 23 – η Fed με επικεφαλής τον Paul Volker, για να σταματήσει τον πληθωρισμό είχε κάνει το ανήκουστο. Είχε αυξήσει τα επιτόκια στο 18% (!), βυθίζοντας τις οικονομίες σε παρατεταμένη ύφεση και οδηγώντας σε εκτίναξη του δημόσιου χρέους ιδιαίτερα των χωρών με αδύναμα νομίσματα, όπως η Ελλάδα με την δραχμή.
Κάπως έτσι και όχι μόνο λόγω των παροχών από την κυβέρνηση Παπανδρέου, η εξυπηρέτηση του χρέους της Ελλάδας οδήγησε σε έκρηξη των τοκοχρεολυσίων και στις περιπέτειες του 1985 με την πρώτη χωρίς επιτυχία απόπειρα Σημίτη να βάλει σαν ΥΠΟΙΚ χαλινάρι στην δημοσιονομική πολιτική…
Οι παλιότεροι τα θυμούνται και οι νεότεροι καλό είναι να τα μαθαίνουν.
Για να μη τα πολυλογούμε πάντως, ήρθε και η στιγμή που με απόφαση του ΥΠΟΙΚ Χριστοδουλάκη ήρθε υπεύθυνος για την διαχείριση του χρέους ο Χριστόφορος Σαρδελής, προερχόμενος από την Κεντρική Τράπεζα της Σουηδίας (1998) και …εγένετο ΟΔΔΗΧ.
Στηρίχθηκε από τα πιο έμπειρα στελέχη του ΓΛΚ και παρά τις τρικλοποδιές και τις περιπέτειες που ακολούθησαν, ο ΟΔΔΗΧ έφτασε σήμερα να έχει επικεφαλής το πάλαι ποτέ στέλεχος του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους Δημήτρη Τσάκωνα, μαζί με ένα ολιγομελές επιτελείο ανθρώπων από το ΓΛΚ, αλλά και νεότερους εξαιρετικά ειδικευμένους υπαλλήλους.
Αυτό λοιπόν το επιτελείο στο πρόσωπο του Δημήτρη Τσάκωνα πριν από λίγα 24ωρα βραβεύτηκε – για δεύτερη φορά – από τα Risk Net Awards. Για τι πράγμα λέτε; Για την πλέον επιτυχή διεθνώς «ενεργό διαχείριση» δημόσιου χρέους, όπως και το 2018.
Αν θέλουμε να το μεταφράσουμε στα δικά μας σημαίνει ότι το 2023 ο ΟΔΔΗΧ «μανατζάρισε» το χρέος με τρόπο που έβγαλε λεφτά για το Ταμείο (πολλές εκατοντάδες εκατ. ευρώ), μείωσε ταυτόχρονα το δημόσιο χρέος και οδήγησε σε αναβάθμιση Investment Grade, από την κατηγορία Jung, τα ελληνικά ομόλογα.
Πως έγινε αυτό; Από την μία με την «ενεργό διαχείριση» του υπάρχοντος χρέους και από την άλλη με την ενεργοποίηση (με εγγύηση δημοσίου) του Ηρακλή Ι και ΙΙ (μαζί με τον τότε Υφυπουργό αρμόδιο για τις τράπεζες Γ. Ζαββό), με την οποία ξεφόρτωσε τις τράπεζες από τα «κόκκινα δάνεια». Κάπως έτσι «σταθεροποιήθηκε» το σύστημα και η αγορά άρχισε να προσέχει τι γίνεται με τα ελληνικά ομόλογα.
Όλα αυτά έγιναν «πουλώντας και αγοράζοντας» όταν και όσο έπρεπε, το δυσφημισμένο προϊόν που λέγεται ή μάλλον λεγόταν “σκουπίδια- non investment grade” ελληνικά ομόλογα.
Τα Risk Net Awards αν ρίξει μια ματιά κανείς στο διαδίκτυο θα καταλάβει ότι δεν είναι μια οποιαδήποτε υπόθεση, αλλά η υψηλότερη διεθνώς διάκριση διαχείρισης χρέους.
Εκεί μπορεί να διαβάσει κανείς και τις δηλώσεις Τσάκωνα, για το πως σκοπεύει ο ΟΔΔΗΧ να χειριστεί το χρέος το 2024.
Και να καταλάβει το πόσα πράγματα αλλάζουν από τον Ιανουάριο του 2024, σε μία εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή για την Ευρωζώνη με το δημόσιο και το ιδιωτικό χρέος να είναι η πυριτιδαποθήκη στο ενδεχόμενο ενός νέου κύκλου της κρίσης που ξέσπασε, αλλά δεν τελείωσε, το 2008.
