Ο «θόρυβος» από τις μηχανές των τρακτέρ είναι αλήθεια ότι ακούγεται πολύ πιο δυνατά τελευταία, καθώς η αποφυγή μιας μετωπικής και η δυνατότητα ενός συμβιβασμού, δεν φαίνεται από που μπορεί να προκύψει.
Ένας άλλος όμως «θόρυβος», υπόκωφος αλλά ισχυρός έχει αρχίσει να ακούγεται. Είναι ένας «θόρυβος» αναγνωρίσιμος από το σχετικά πρόσφατο παρελθόν (Μάρτιος 2023). Kαι έχει να κάνει με την προβληματική κατάσταση κυρίως στις ΗΠΑ, αλλά τώρα και στην Ευρώπη, όπως υποστηρίζει το Bloomberg, στο τραπεζικό σύστημα εξ αιτίας της κρίσης στην αγορά εμπορικών ακινήτων. Λίγο πολύ το πρόβλημα είναι το ακόλουθο, η νομισματική χαλάρωση της προηγούμενης δεκαετίας τροφοδότησε την ραγδαία – δανειακή – επέκταση της αγοράς ακινήτων.
Η χρηματοδότησή της προέρχεται από τις περιφερειακές και μικρομεσαίες τράπεζες. Όμως από την μία η πανδημία που άλλαξε τους όρους εργασίας μειώνοντας δραστικά την ανάγκη επαγγελματικών χώρων και από την άλλη η κατακόρυφη αύξηση των επιτοκίων έχουν καταστήσει την εξυπηρέτηση των δανείων αυτών προς τις τράπεζες ακραία προβληματική.
Μέσα στο περιβάλλον αυτό, πέρσι τον Μάρτιο, άρχισαν να καταρρέουν στις ΗΠΑ μία σειρά τράπεζες, με αποτέλεσμα η Fed να υποχρεωθεί να δημιουργήσει ad hoc ένα χρηματοδοτικό εργαλείο (BTFP) για την, με το οποίο παρείχε χαμηλότοκη ρευστότητα στις τράπεζες που αντιμετώπιζαν κύματα απόσυρσης καταθέσεων.
Η Fed είχε ανακοινώσει ότι το εργαλείο αυτό (BTFP) θα λήξει στις 11 Μάρτη, δηλαδή σε ένα μήνα από σήμερα… Η αγορά έχει συνειδητοποιήσει ότι αφ’ ενός ο μήνας τελειώνει και αφ’ εταίρου οι τράπεζες είναι εκτεθειμένες για 2 περίπου τρις δολ. σ’ αυτό το μέτωπο, στο οποίο οι δανειολήπτες δυσκολεύονται πλέον αφόρητα να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους.
Κάπου μέσα σ’ αυτή την κατάσταση, τα προβλήματα αρχίζουν να αποκτούν και πάλι όπως τον Μάρτη του 2023, «ονοματεπώνυμο» και οι Οίκοι Αξιολόγησης, εντοπίζουν τα επικίνδυνα φορτία και αρχίζουν να ανακοινώνουν υποβαθμίσεις πιστοληπτικής ικανότητας βυθίζοντας τα σχετικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στα τάρταρα των junk bond.
Στο μεταξύ τα λεφτά της Fed στις υπό πίεση τράπεζες έχουν χτυπήσει κόκκινο στα 170 δις δολ. (!) τα οποία πρέπει να επιστραφούν στις 11.3.2024, πράγμα αδύνατον.
Και να σκεφτεί κανείς ότι η Fed «έριξε» στην χοάνη αυτή 170 δις δολ. όταν την ίδια στιγμή συνολικά αφαιρεί από το σύστημα ρευστότητα σταθερά κάθε μήνα…
Ας μη ξεχνάμε ότι μέσα από παραπλήσια διαδικασία και προβλήματα κατέρρευσε τον Μάρτη του 2023 και η Credit Suisse με αποτέλεσμα η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας να υποχρεώσει την UBS να την «αγοράσει» άρον άρον για να αποφευχθεί ευρύτερη κατάρρευση και επί ευρωπαϊκού εδάφους.
Είναι αυτό αμερικάνικο πρόβλημα και δεν απασχολεί την Ευρώπη; Κάποιοι που γνωρίζουν περισσότερα από εμάς, λένε στο Bloomberg (πρώτο θέμα χθες στις 7.2.2024 στην ιστοσελίδα του), ότι το πρόβλημα έχει αρχίσει να διαχέεται και στην Ευρώπη.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορεί να ρίξει κανείς μια ματιά στα τελευταία πρωτοσέλιδα της Handelsblatt για τα αντίστοιχα προβλήματα που έχουν υποχρεώσει το Βερολίνο να κινητοποιήσει τα «αποθέματα» της KFW για να κατεβάσει λιγάκι την ένταση του «θορύβου»…
Το πρόβλημα συνίσταται πλέον, ειδικά για την Ευρωζώνη, στο γεγονός ότι ένας πολύ μεγάλος όγκος δανείων, που έχει παραχθεί τις περιόδους της νομισματικής χαλάρωσης με μηδενικά ή και αρνητικά επιτόκια και έχει απορροφηθεί στην αγορά εμπορικών ακινήτων, πρέπει να αναχρηματοδοτηθεί το 2023 – 2024. Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει «εύκολα» και χωρίς συνέπειες, σε συνθήκες πιστωτικής σύσφιξης, αυξημένων επιτοκίων και …ύφεσης.
Ποιος είναι εκτεθειμένος σ’ αυτόν τον κίνδυνο; Το τραπεζικό σύστημα που έχει χρηματοδοτήσει την επέκταση της αγοράς εμπορικών ακινήτων. Αφορά όλες τις τράπεζες; Όχι όλες, αλλά πολύ μεγάλα συστημικής σημασίας τμήματα του τραπεζικού συστήματος.
Είναι χαρακτηριστικό, όπως έχουν επισημάνει κάποιοι αναλυτές ότι στην ανακοίνωση του τελευταίου Συμβουλίου της Fed, έχει αφαιρεθεί μία φράση που υπήρχε σε όλες τις προηγούμενες ανακοινώσεις και η οποία έλεγε ότι «το τραπεζικό σύστημα είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένο και ασφαλές»…
Ασφαλώς με τα όσα έχουν μεσολαβήσει το 2008 – 2009 και στην συνέχεια με την πανδημία, οι κεντρικοί τραπεζίτες και ειδικά η Fed και η ΕΚΤ, δεν είναι λογικό να περιμένει κανείς ότι θα κάνουν τα ίδια λάθη και να εξαπολυθεί ο Αρμαγεδδών. Παρ’ όλα αυτά οι συνθήκες μέσα στις οποίες σήμερα πρέπει να βρουν απαντήσεις είναι εντελώς διαφορετικές και οι «λύσεις» κάθε άλλο παρά εμφανείς και …εύκολες.
Ας περιμένουμε να δούμε πόσο θα δυναμώσει και αυτός ο «θόρυβος», πίσω από τους πανευρωπαϊκούς βρυχηθμούς των τρακτέρ ή τον απόηχο των πολεμικών συγκρούσεων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή.
