Το φυσικό αέριο και κατά συνέπεια το ηλεκτρικό ρεύμα, κοστίζει πλέον τρείς και τέσσερις φορές πάνω από τις παλιές «φυσιολογικές» τιμές.
Το ρωσικό φυσικό αέριο έχει κοπεί με επιλογή της Ευρωζώνης, το εισαγόμενο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από Νορβηγία, ΗΠΑ και Κατάρ κοστίζει 3 και 4 φορές ακριβότερα. Πρόσθεσε και το γεγονός ότι ο μεγάλος καταναλωτής ηλεκτρικής ενέργειας η Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη έχει «σβηστά», λόγω άπνοιας και έλλειψης ηλιοφάνειας τα συστήματα παραγωγής ΑΠΕ και έχεις ένα «παράδεισο» για την κερδοσκοπία στον χώρο των χρηματιστηριακών αγορών εισαγόμενου LNG…
Οι αιτίες κατά συνέπεια για τις ακριβές τιμές είναι εδώ και από ότι φαίνεται θα παραμείνουν, καθώς οι αποθήκες έχουν σχεδόν αδειάσει και η ζήτηση θα συνεχίσει να αυξάνεται. Αφ’ ενός εξ αιτίας του κρύου και αφ’ εταίρου -πολύ περισσότερο- εξ αιτίας της επείγουσας ανάγκης αναπλήρωσης των αποθεμάτων, ενόψει καλοκαιριού, στο οποίο λόγω υψηλών θερμοκρασιών τα κλιματιστικά πρέπει να έχουν ρεύμα για να δουλέψουν. Και όλα αυτά πριν από τον επόμενο χειμώνα.
Με το που άρχισαν να «ψελλίζουν» στις Βρυξέλλες ότι ενδέχεται να βάλουν πλαφόν -σε ποιο επίπεδο τιμών άραγε- στις τιμές φυσικού αερίου, η αντίδραση της αγοράς ήταν σχεδόν «βίαιη». Πωλητές και «συμβολαιούχοι» μεγάλων αποθεμάτων, προειδοποίησαν την Κομισιόν ότι μπορούν να πουλήσουν και εκτός Ευρώπης που δεν υπάρχει έτσι κι αλλιώς πλαφόν τιμών.
Απείλησαν δηλαδή όχι απλά για τις τιμές, αλλά πολύ χειρότερα έβαλαν στο τραπέζι την απειλή ανεπάρκειας εφοδιασμού της ΕΕ μέσα στο 2025. Με άλλα λόγια η Κομισιόν έχει καταφέρει να δημιουργήσει στο Άμστερνταμ μία αγορά Φρανκενστάιν που έγινε τόσο δυνατή και ανεξέλεγκτη ώστε να απειλεί τον … αφέντη της.
Αυτός που θα πληρώσει
Η συνέχεια είναι μάλλον γνωστή. Ο οποιοσδήποτε συμβιβασμός με την «αγορά» ακόμα και αν σωθούν τα προσχήματα στις Βρυξέλλες, θα καταλήξει να υποχρεώσει τις κυβερνήσεις -όσες μπορούν- να φορτώσουν στον προϋπολογισμό ένα μέρος του υπερβάλλοντος κόστους. Πώς; Με επιδοτήσεις στα τιμολόγια λιανικής και αποζημιώσεις από την πίσω πόρτα στα τιμολόγια χονδρικής.
Αυτό έγινε και στην Ελλάδα για αρκετούς πολιτικά ευαίσθητους μήνες. Αυτό κατά πως φαίνεται θα επανέλθει με κάποιες παραλλαγές που θα αφήσουν άλλους περισσότερο και άλλους λιγότερο παραπονούμενους. Το θέμα βέβαια είναι ότι αυτό… κοστίζει. Και κάποιος πρέπει να το πληρώσει στο τέλος, όταν τα απολογιστικά στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού θα αρχίσουν να καταγράφουν την «τρύπα». Και ο Προϋπολογισμός που ψηφίσθηκε από το 2025 με το νέο επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας δεν έχει τέτοιους μηχανισμούς πλέον.
Ερώτημα πρώτον, ο τρέχον προϋπολογισμός έχει έστω και κάποιες μικρές παρόλα αυτά «ανοχές» και «ελαστικότητες»; Η απάντηση λιγότερο ναι και περισσότερο… όχι. Ναι έχει προβλέψει το «κάτι τις» για ώρες ανάγκης, αλλά όχι για τα δεδομένα μίας ενεργειακής κρίσης μακράς διάρκειας. Και κατά πως φαίνεται η τρέχουσα -μέχρι στιγμής- έχει όλες τις προϋποθέσεις για να είναι μακράς διάρκειας.
Τα αποθέματα στην ΕΕ έχουν μειωθεί δραματικά. Ακόμα και αν ο καιρός βελτιωθεί -κάτι που είναι πιθανό σε ένα δύο μήνες- ακόμα και αν οι αέρηδες αρχίσουν να κινούν τις ανεμογεννήτριες στην βόρεια Ευρώπη, ακόμα και αν ο ήλιος αρχίσει να φορτώνει τις μπαταρίες, οι αποθήκες είναι άδειες (30% πληρότητα) και πρέπει να γεμίσουν πριν αρχίσουν να παίρνουν μπροστά τα κλιματιστικά το καλοκαίρι.
Και οι «πηγές» τροφοδοσίας με πρώτες στην λίστα τις εξαγωγές LNG στις ΗΠΑ, προϋποθέτουν αγορές με τρείς και τέσσερεις φορές πάνω το κόστος του φυσικού αερίου της αγοράς των ΗΠΑ.
Με άλλα λόγια ο Προϋπολογισμός, αν η κυβέρνηση αποφασίσει να απορροφήσει μέσω επιδοτήσεων της λιανικής κατανάλωσης το τελικό κόστος θα χρειασθεί να «ξοδέψει» πολλά και για… μήνες, αν όχι για όλο το χρόνο.
Και σίγουρα ο κ. Μητσοτάκης και η κυβέρνηση δεν έχουν να περιμένουν και πολλά από τις ικανότητες της κας Φον Ντερ Λάινεν να συγκρατήσει τις τιμές.
Αλλά αν αρχίσουν να συσσωρεύονται με αυτή την συχνότητα τα προβλήματα από το πρώτο δίμηνο του 2025 (σεισμοί/τουρισμός, εμπορικός πόλεμος, ενεργειακή κρίση, εκταμιεύσεις κοινοτικών πόρων) κάτι μου λέει ότι θα πρέπει να αλλάξουν πολλά με τον Προϋπολογισμό πριν καν φτάσουμε στα μέσα του χρόνου…
