Μόσχα και Ουάσιγκτον θα συναντηθούν στο Ριάντ τα επόμενα 24ωρα για να συζητήσουν όρους και προϋποθέσεις για τον οριστικό (;) τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Αυτή είναι ασφαλώς η μεγάλη είδηση για όλους, ανεξάρτητα από το τι τελικά θα ακολουθήσει…
Ταυτόχρονα όμως, σχεδόν με την «είδηση» αυτή ενημερωθήκαμε από την πρόεδρο της Κομισιόν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση με σύστασή της θα άρει τους δημοσιονομικούς περιορισμούς για την αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών των χωρών μελών. Δηλαδή θα επιτρέπεται η κάθε κυβέρνηση προκειμένου να αυξήσει τις επενδύσεις της σε όπλα να ξοδεύει χωρίς αυτά να υπολογίζονται στο χρέος και στο έλλειμμά της, βάση των οποίων η Κομισιόν (Σύμφωνο Σταθερότητας) καθορίζει τα όρια των δημοσίων δαπανών της χώρας. Αυτά θα συζητηθούν και σήμερα στο Eurogroup.
Και όλοι άρχισαν να πανηγυρίζουν. Γιατί επιτέλους η Κομισιόν χαλαρώνει τον «ζουρλομανδύα» του Συμφώνου Σταθερότητας που δεν αφήνει στις κυβερνήσεις το ελεύθερο να κανονίζουν το τι και που ξοδεύουν…
Δύο ερωτήματα
Το πρώτο ερώτημα – ειδικά για όσους πανηγυρίζουν – είναι αν καταλαβαίνουν τι σημαίνει αυτό;.
Ορισμένοι σίγουρα έχουν λόγο να πανηγυρίζουν απόλυτα δικαιολογημένα, καθώς η απόφαση αυτή σημαίνει «δουλειές και κέρδη» για όσους ανακατεύονται με εμπόριο και παραγωγή όπλων. Δηλαδή εκείνοι που θα μας πουλάνε τα όπλα, εκείνοι που θα τα παράγουν, είτε εδώ είτε στο εξωτερικό και εκείνοι που θα «μεσολαβούν» για τις «δουλειές» αυτές.
Αυτοί έχουν κάθε λόγο να πανηγυρίζουν.
«Εμείς» γιατί έχουμε λόγο να πανηγυρίζουμε;
Ξεχνάμε ότι αυτό το «λογιστικό» περιθώριο που αφήνει εκτός υπολογισμού ελλείμματος η Κομισιόν θα πρέπει τελικά κάποιος να το πληρώνει; Και αυτός ο κάποιος δεν είναι άλλος από εμάς και όχι από κανένα άλλο;
Για να το πούμε απλά. Οι επιπλέον δαπάνες για εξοπλιστικά που θα επιτρέπει πλέον το Σύμφωνο Σταθερότητας, έχουν την δυνατότητα να γίνουν με δύο τρόπους.
Ο πρώτος είναι με αύξηση του δανεισμού. Δηλαδή αύξηση του χρέους το οποίο αφ’ ενός πρέπει να αποπληρωθεί και αφ’ εταίρου πρέπει να πληρώσει τόκους μέχρι να εξοφληθεί.
Τα τοκοχρεολύσια αυτά, είτε μπαίνουν στον υπολογισμό του ελλείμματος και του χρέους είτε όχι, «πρέπει να πληρωθούν».
Που σημαίνει ότι για να πληρωθούν, είτε πρέπει να μειωθούν οι υπόλοιπες ισχνές και περιορισμένες από το Σύμφωνο Σταθερότητας δαπάνες για επενδύσεις, μισθούς, συντάξεις, Υγεία, Πρόνοια, Παιδεία, κ.λ.π.. Είτε πρέπει να αυξηθούν οι φόροι που ήδη πληρώνουμε, είτε – το πιθανότερο – και τα δύο.
Ο δεύτερος τρόπος – χωρίς δανεισμό δηλαδή – είναι προφανώς να μειωθούν κατ’ ευθείαν οι δαπάνες που πάνε για όλα τα άλλα και να δοθούν τα χρήματα στα εξοπλιστικά και να αυξηθούν συμπληρωματικά οι φόροι για να καλύψουν τα «κενά»…
Όπλα για την…ειρήνη;
Το δεύτερο ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί ξαφνικά η Κομισιόν σε μία στιγμή που ο πόλεμος φαίνεται ότι μπορεί και να σταματήσει, αποφασίζει να χαλαρώσει το Σύμφωνο Σταθερότητας για να μπορούν να ξοδέψουν περισσότερα για όπλα οι χώρες μέλη. Και μάλιστα δρομολογεί αυτή την δημοσιονομική χαλάρωση ακριβώς τις ημέρες που αρχίζει να διαφαίνεται ότι ο πόλεμος μπορεί ίσως και να σταματήσει, ανεξαρτήτως του ποιες σκοπιμότητες δουλεύουν πίσω από αυτό το ενδεχόμενο.
Αυτές τις μέρες κλείνουμε τρία χρόνια από τότε που ξέσπασε αυτός ο πόλεμος. Η Κομισιόν ούτε για μία στιγμή δεν σκέφτηκε να χαλαρώσει τον ζουρλομανδύα αυτά τα τρία χρόνια, αλλά έκανε το αντίθετο. Από φέτος 2025 ενεργοποιώντας το επικαιροποιημένο Σύμφωνο Σταθερότητας έσφιξε τον «ζουρλομανδύα» ακόμα περισσότερο με την εισαγωγή του ορίου (κόφτη) δαπανών.
Με άλλα λόγια όσο είχαμε πόλεμο, η Κομισιόν αύξανε την δημοσιονομική πίεση δυσκολεύοντας, μεταξύ άλλων και τις εξοπλιστικές δαπάνες. Και τώρα που ο πόλεμος φαίνεται να σταματάει την χαλαρώνει για να γίνουν περισσότερες εξοπλιστικές δαπάνες;
Και όλα αυτά ενώ το κεντρικό δημοσιονομικό πρόβλημα στην Ευρώπη ήταν και εξακολουθεί να είναι λόγω του πολέμου το ενεργειακό κόστος (με την διακοπή της ροής φυσικού αερίου από την Ρωσία), για το οποίο η Κομισιόν φαίνεται ανίκανη να αρθρώσει έστω και τώρα μία λέξη;
Κάποιος εδώ δεν πάει καλά, ή εμείς δεν καταλαβαίνουμε και κάνουμε λάθος;
