Η επιστροφή Τραμπ στον Λευκό Οίκο χρονικά έχει συμπέσει με ένα νέο φαινόμενο που για δεκαετίες – μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο – δεν είχε εμφανισθεί, παρά μόνο κάποιες «ξεχασμένες» στιγμές την δεκαετία του ’70.
Το περί ου ο λόγος «φαινόμενο» δεν είναι άλλο από την σπουδή της αμερικάνικης κυβέρνησης (ΥΠΟΙΚ) και των μεγάλων τραπεζικών ομίλων, να αντιστρέψουν σιωπηρά την πολιτική τους έναντι του χρυσού σε φυσική μορφή. Ήτοι από μία κατάσταση σχετικής αδιαφορίας στις συναλλαγές χρυσού να «γυρίσουν» σε πολιτικές συγκέντρωσης φυσικού χρυσού στις ΗΠΑ…
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία μόνο τους τελευταίους δύο μήνες, κάπου 500 τόνοι χρυσού, ποσότητα που μεταφράζεται σε 40.000 ράβδους άμεσης παράδοσης, έχουν μετακινηθεί στα θησαυροφυλάκια του Comex (χρηματιστήριο διαμόρφωσης τιμών χρυσού ΗΠΑ), με πρώτα στην λίστα αυτά που ανήκουν σε HSBC, JP Morgan και Brinks.
H ποσότητα αυτή είναι τεράστια για το χρονικό διάστημα στο οποίο συγκεντρώθηκε στο αμερικανικό έδαφος αν σκεφτεί κανείς ότι αποτελεί το 50% της ποσότητας χρυσού που αντιστοιχεί στο 60% – 70% των συνολικών αγορών χρυσού από τις Κεντρικές Τράπεζες στον πλανήτη μέσα στο 2024. Αυτό το γεγονός αποτελεί μία στροφή 180 μοιρών στην μέχρι το 2023 ισχύουσα πολιτική τους έναντι του χρυσού αφού ακόμα και τον Αύγουστο του 2023 οι «εξαγωγές» χρυσού (από τα διαθέσιμα αποθέματα) συνεχίζονταν χωρίς εμπόδια. Η τάση αυτή διατηρείται ακόμα και τον Νοέμβριο, μήνα εκλογής του Τραμπ. Και αρχίζει να αλλάζει ακριβώς τότε…
Μία ματιά στα συμβάντα του 2024
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία για το 2024 η συνολική ζήτηση για χρυσό σε φυσική μορφή ήταν περί τους 5000 τόνους (4974 τόνοι για την ακρίβεια). Κάτι περισσότερο από το 25% αυτής της ζήτησης προήλθε από τις αγορές Κεντρικών Τραπεζών σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού.
Αυτό το επίπεδο ζήτησης υπήρξε από το 2021 και βασικά μετά από το 2021, με τάση διακριτικά ανοδική. Μια σύγκριση με την περίοδο 2010 – 2020 δείχνει μία απότομη κατακόρυφη αύξηση αφού κατά μέσο όρο την περίοδο αυτή οι αγορές των Κεντρικών Τραπεζών είχαν περιορισθεί σε κάτι λιγότερο από 500 τόνους ετησίως. Προφανώς αυτή η κατακόρυφη ετήσια αύξηση που εκτινάχθηκε ειδικά από το 2022 (κυρώσεις στην Ρωσία) και μετά έχει συμβάλει σημαντικά στην τιμή του χρυσού τα τελευταία 2 – 3 χρόνια.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα κράτη/αγοραστές έχουν απορροφήσει πάνω από 3.000 τόνους χρυσού το 2022 – 23 -24. Στα τέλη του 2024 τα καταγεγραμμένα αποθεματικά δείχνουν ότι οι χώρες με τα μεγαλύτερα αποθέματα είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες (8.133 τόνοι), η Γερμανία (3.351 τόνοι) και η Ιταλία (2.451 τόνοι). Για την Ρωσία και την Κίνα που είναι μεταξύ των τριών χωρών με την μεγαλύτερη εξόρυξη/παραγωγή χρυσού τα διαθέσιμα στοιχεία δεν είναι ακριβή, αλλά με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία είναι χαμηλότερα στην λίστα αυτή. Οι χώρες που έχουν δείξει τελευταία – πέραν την στροφής που επισημάναμε για τον Νοέμβριο του 2024 – μεγάλο αγοραστικό ενδιαφέρον για τον χρυσό είναι η Πολωνία (αγορά 90 τόνων), η Ινδία και η Τουρκία που εμφανίζονται να έχουν αγοράσει κάτι περισσότερο από 70 τόνους. Ακολουθούν η Κίνα (επιπλέον της εγχώριας παραγωγής), το Ιράκ, το Αζερμπαϊτζάν, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Σερβία κ.λ.π.
Ένα άλλο παράλληλο φαινόμενο την ίδια περίοδο ήταν αυτό του «επαναπατρισμού» χρυσού εν όλο ή εν μέρη από χώρες που διατηρούσαν τον «χρυσό» τους σε ξένα θησαυροφυλάκια, όπως π.χ. η Bundesbank και άλλες ευρωπαϊκές Κεντρικές Τράπεζες, όπως και τράπεζες του λεγόμενου τρίτου κόσμου. Το φαινόμενο αυτό εντάθηκε μετά το 2022 όταν οι δυτικές νομισματικές αρχές επέβαλαν κυρώσεις στην Ρωσία με κατάσχεση αποθεματικών τους αξίας 300 δισ. δολάρια.
Τι «σκέφτονται» στην Ουάσιγκτον
Όντας αυτή η τρέχουσα εικόνα της γεωγραφικής κατανομής του χρυσού αλλά και η κινητικότητα στις αγορές χρυσού, ας επιστρέψουμε στις ΗΠΑ.
Εδώ το μεγάλο δημοσιονομικό πρόβλημα της κυβέρνησης Τραμπ που της κληροδότησε η κυβέρνηση Μπάιντεν και στην οποία το είχε επίσης κληροδοτήσει η πρώτη κυβέρνηση Τραμπ από την οποία παρέλαβε, είναι το ανεξέλεγκτο δημόσιο έλλειμμα.
Αυτό που ανέλαβε να διορθώσει με Έλον Μασκ με τον επανέλεγχο των δημοσίων δαπανών που κατέληξε προς το παρόν στην διακοπή του USAID. Το πρώτο «συμπέρασμα» ήταν ότι ο στόχος της περικοπής του ελλείμματος κατά ένα τρισ. δολάρια είναι από δύσκολος έως και ανέφικτος, καθώς τα τρία βασικά μεγάλα ελλείμματα προέρχονται από τις δαπάνες για εξοπλιστικά, για τόκους και για τις κοινωνικές παροχές.
Και τίποτα από αυτά δεν μπορεί να κοπεί σε επίπεδο που να κλείνει την τρύπα του 1,3 τρισ. δολάρια του ελλείμματος.
Έτσι ανασύρθηκαν κάποιες παλιότερες ιδέες οι οποίες στοχεύουν να δώσουν αφ’ ενός άμεση «λύση» και αφ’ εταίρου να δώσουν χρόνο για να μπορέσει να γίνει μέσω της συναλλαγματικής πολιτικής (του δολαρίου), η εξαγωγή του προβλήματος στους εμπορικούς εταίρους. Στο σημείο αυτό επιστρέφουμε στην αφετηρία μας, τον χρυσό.
Ποια είναι η ιδέα
Η ιδέα είναι – υπάρχει από παλιά, δεκαετία ’20 και ’30 προπολεμικά, αλλά κανείς δεν είχε τολμήσει να την αγγίξει – να αποτιμηθούν τα αποθέματα του χρυσού σε τρέχουσες αξίες.
Δηλαδή να αποτιμηθούν τα αποθέματα σε χρυσό στην τιμή των 2888 π.χ. δολαρίων η ουγκιά, καθώς στο λογιστικό των ΗΠΑ η αξία των 8133 τόνων χρυσού λογαριάζεται με την πολύ παλιά αποτίμηση των μόλις 42 δολάρια η ουγκιά.
Τι σημαίνει αποτίμηση σε τρέχουσες «αξίες»; Σημαίνει ότι θα υπάρξει μία λογιστική προσθήκη στον ισολογισμό του ΥΠΟΙΚ της τάξης των 800 και πάνω δισ. δολάρια(!). Με άλλα λόγια μία λογιστική μείωση του δημόσιου ελλείμματος της τάξης των 800 δισ. δολάρια, που θα ισοδυναμούσε π.χ. με το σύνολο των εξοπλιστικών δαπανών ή κάτι περισσότερο από το 85% του κόστους των ετήσιων τόκων για την αναχρηματοδότηση του κολοσσιαίου και αυξανόμενου χρέους των 36 τρισ. δολάρια.
Βέβαια αυτό είναι μία εφ’ άπαξ διόρθωση που δεν αναιρεί το τεράστιο και ανεξέλεγκτο μέχρι στιγμής δημοσιονομικό πρόβλημα της οικονομίας των ΗΠΑ, η οποία, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, κινείται με ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ πάνω από 2,5% ετησίως ακριβώς λόγω του τεράστιου δημοσίου ελλείμματος με το οποίο χρηματοδοτείται…
Εκεί όμως, σ’ αυτό το χρονικό περιθώριο του 2025 που δημιουργεί αυτή η ενδεχόμενη επανα-τιμολόγηση του αμερικανικού χρυσού, στηρίζεται (εφ’ όσον τελικά δρομολογηθεί) η ενεργοποίηση της στρατηγικής χρησιμοποίησης του δολαρίου για την «εξαγωγή» των συνεπειών του ελλείμματος και τους χρέους (βλέπε Οικονοκλαστικά (3.2.2025): Τι κρύβουν οι «δασμοί» του Τραμπ, γιατί το πρόβλημα «όλων» λέγεται δολάριο και ποιος ο ρόλος μιας νέας «Συμφωνίας Plaza»).
Προφανώς μπαίνουμε σε πολύ – πολύ βαθιά νερά… Όπως πρόσφατα χαρακτήρισε το περιβάλλον αυτό ένας εξαιρετικά βαθύς γνώστης της διεθνούς αγοράς χρέους, αυτό μοιάζει με το… «Κούγκι».
