«Δεν θέλω να σχολιάσω την κατάσταση μιας μεμονωμένης τράπεζας (σ.σ. NYCB-New York Community Bankcorp), αλλά τα εμπορικά ακίνητα είναι ένας τομέας που γνωρίζουμε εδώ και καιρό ότι θα μπορούσε να δημιουργήσει κινδύνους ή ακόμα και απώλειες χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στο τραπεζικό σύστημα. Και αυτό είναι κάτι που απαιτεί προσεκτική εποπτική προσοχή».
Η συγκεκριμένη δήλωση προέρχεται από την «ΥΠΟΙΚ» της κυβέρνησης Μπάιντεν, την κα Γιέλλεν προκάτοχο της θέσης Πάουελ στην Fed, σε σχετική ερώτηση που δέχθηκε στην κατάθεσή της προχθές στην Γερουσία.
Τι το σημαντικό – πέρα από το προφανές – έχει αυτή η δήλωση για να την αναφέρουμε εδώ;
Η απάντηση έχει να κάνει με την διαφαινόμενη κρίση στην διεθνή αγορά ακινήτων και δει των εμπορικών ακινήτων, των οποίων οι κατασκευές έχουν χρηματοδοτηθεί από τον ευρύτερο κύκλο των λεγόμενων μικρομεσαίων τραπεζών. Αυτών που αποτελούν την πλειοψηφία των «παικτών» στο τραπεζικό σύστημα τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ε.Ε.
Μετά την κρίση που εκδηλώθηκε τον Μάρτιο του 2023, που η Fed αντιμετώπισε με την διαχείριση κάποιων χρεοκοπιών και πολύ περισσότερων διασώσεων μέσω ενός έκτακτου χρηματοδοτικού ταμείου που έχει διαθέσει – τώρα που μιλάμε – κάπου 170 δισ. δολάρια, η κρίση φαίνεται να επανεμφανίζεται με νέα επεισόδια όπως αυτό της NYCB.
Να υπενθυμίσουμε ότι το έκτακτο ταμείο στο οποίο από τον Μάρτιο πέρσι μέχρι και σήμερα δεκάδες τράπεζες οφείλουν την επιβίωσή τους, πρόκειται να «κλείσει» στις 11 Μάρτη.
Το πρόβλημα σύμφωνα με τα δημοσιεύματα του διεθνούς οικονομικού τύπου (σ.σ. βλέπε χθεσινά Οικονοκλαστικά) είναι ότι η κρίση αυτή φαίνεται να διαχέεται πλέον και στην Ευρώπη (Αυστρία, Γερμανία, Ελβετία), όπως και στην Ιαπωνία.
Μια νέα κρίση τύπου 2007 – 2008 είναι πιθανή;
Οι καθησυχαστικές απαντήσεις στο ερώτημα αν βρισκόμαστε ξανά μπροστά σε μία κρίση τύπου 2007 – 2008 με τα πάλαι ποτέ περιβόητα subprime loans, συνήθως παίρνει την απάντηση από τις αρμόδιες αρχές, ότι πρώτον, «υπάρχει η εμπειρία του 2007 – 2008 στις κεντρικές τράπεζες», ή ότι «οι τράπεζες σήμερα είναι καλύτερα κεφαλαιοποιημένες από τότε», ή ακόμα ότι «αυτές οι τράπεζες λόγω μεγέθους και εντοπιότητας δεν συνδέονται με τις διεθνείς αγορές» και τους μεγάλους χρηματοπιστωτικούς ομίλους.
- Η αλήθεια είναι ότι πράγματι οι κεντρικές τράπεζες έχουν πλέον την εμπειρία του 2007 – 2008 και ασφαλώς γνωρίζουν τι σημαίνει μία νέα κρίση στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα για να καθίσουν με σταυρωμένα χέρια και να μη κάνουν ότι χρειασθεί, αν προκύψει. Όμως είναι άλλο τόσο αλήθεια ότι η τρέχουσα κρίση δεν είναι άλλο από ένα παράγωγο της πολιτικής της ποσοτικής νομισματικής χαλάρωσης που χρησιμοποιήθηκε για να αντιμετωπισθεί εκείνη η κρίση… Ήδη το δημόσιο χρέος στις ΗΠΑ έχει εκτοξευθεί στα 34 τρισ. δολάρια και αυξάνεται διαρκώς με ρυθμούς ταχύτερους από εκείνους που αυξάνεται το ΑΕΠ της χώρας. Το ίδιο και χειρότερα παρατηρεί κανείς σ’ ολόκληρο τον δυτικό κόσμο και ειδικά στην Ευρωζώνη. Αυτή η ραγδαία επέκταση του δημόσιου χρέους αποτελεί την βάση «μόχλευσης» και του πολλαπλάσιου αυτού ιδιωτικού χρέους.
- Όσο αφορά το επιχείρημα ότι οι τράπεζες είναι καλύτερα κεφαλαιοποιημένες σήμερα, ισχύει με την διαφορά ότι όπως έχει επανειλημμένα υποστηρίξει με μελέτες της η BIS (Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών) η βελτίωση της κεφαλαιοποίησής τους δεν σημαίνει ότι είναι και επαρκής μπροστά σε μία νέα κρίση χρέους.
- Το ενδιαφέρον όμως είναι στο τρίτο επιχείρημα, γιατί η απάντηση σ’ αυτό αποκαλύπτει το βάθος και την έκταση του νέου κινδύνου. Το επιχείρημα λέει ότι η κρίση στην αγορά ακινήτων αφορά περιφερειακές τράπεζες που δεν επηρεάζουν το διεθνές τραπεζικό σύστημα και έτσι τον κίνδυνο διάχυσης όπως το 2007 – 2008. Πράγματι αφορά το πλήθος των περιφερειακών τραπεζών τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρωζώνη. Αλλά η χρηματοδότησή των τραπεζών αυτών από τις αγορές, έχει ακολουθήσει την ίδια διαδρομή με εκείνη που προηγήθηκε του 2007 – 2008. Με άλλα λόγια την χρηματοδότηση μέσω ομολογιακών παράγωγων προϊόντων, στα οποία πρώτης και τελευταίας κατηγορίας ομόλογα, «ανακατεύονται» για να παράγουν τα περιβόητα σύνθετα ομόλογα. Των οποίων όμως η «τύχη» εξαρτάται από την ικανότητα των δανειοληπτών να αποπληρώσουν τα δάνειά τους σε ένα νέο περιβάλλον με πενταπλάσιο κόστος εξυπηρέτησης (λόγω αύξησης επιτοκίων) σε συνθήκες ύφεσης ειδικά στην Ευρωζώνη. Κάπου εκεί άλλωστε έσκασε η κρίση τον περασμένο Μάρτιο και για τους ίδιους λόγους επανεμφανίζεται σήμερα – παρά τις έκτακτες παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών – τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Γερμανία (PBB), την Αυστρία, κ.λ.π, μέσω της πιστωτικής ασφυξίας μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων που έχουν χρηματοδοτηθεί από αντίστοιχες «περιφερειακές» τράπεζες. Για τις ΗΠΑ, ο επικίνδυνος όγκος χρέους το 2024 – 2025 που είναι αμφίβολο αν θα μπορέσει να αναχρηματοδοτηθεί, υπολογίζεται στα 2 τρις δολάρια. Για την Ευρωζώνη, η ΕΚΤ δεν έχει δώσει συγκεκριμένα νούμερα, αλλά κάποιες μελέτες που έχουν γίνει από τράπεζες αναφέρουν νούμερα από 1,2 μέχρι και 1,5 τρις ευρώ. Σ’ αυτά τα μεγέθη δεν έχει αποτυπωθεί η δυναμική του κινδύνου που αφορά στην «αόρατη» μόχλευση μέσω των σύνθετων ομολόγων και των παραγώγων που έχουν διαμεσολαβήσει αυτή την χρηματοδότηση μεταξύ της χρηματαγοράς, των τραπεζών και των επιχειρήσεων που είναι εκτεθειμένες στον συγκεκριμένο κίνδυνο.
Όλα αυτά, κάποια «ανατριχίλα τύπου 2007 – 2008», όσο και να πεις, την προκαλούν…
