Στο Jackson Hole την περασμένη Παρασκευή ο επικεφαλής της Fed, κ. Τζερόμ Πάουελ, κατάφερε να …ξεγλιστρήσει, χωρίς να πει τίποτα καινούργιο και να έχει και «την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο».
Ανακοίνωσε αυτό που όλοι περίμεναν, ότι δηλαδή έχει έρθει η ώρα για «μείωση των επιτοκίων». Ικανοποίησε τις προσδοκίες των αγορών, με τα χρηματιστήρια να παίρνουν τα πάνω τους και τις χρηματαγορές να χαλαρώνουν την πίεση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Το πρόβλημα όμως είναι ότι άφησε αναπάντητα τρία μεγάλα ερωτηματικά, που οι αγορές αργά οι γρήγορα θα απαιτήσουν απαντήσεις.
Δεν είπε ο κ. Πάουελ ούτε μέχρι πόσο θα μειωθούν τα επιτόκια, δηλαδή ποιο είναι το επιτόκιο στόχος σ’ αυτή την διαδρομή μείωσής τους, ούτε πόσο γρήγορα ή αργά θα συμβεί αυτό. Κυρίως όμως δεν είπε, με ποια ιεραρχία η Fed ορίζει τις προϋποθέσεις για να απαντήσει σ’ αυτά τα δύο ερωτήματα.
Θα είναι ο πληθωρισμός και η εξέλιξή του, θα είναι ο ρυθμός επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας, θα είναι η σταθερότητα των χρηματαγορών; Δεν είπε τίποτα για το ποιο είναι το πιο σημαντικό κριτήριο για την Fed προκειμένου να ορίσει τις επόμενες κινήσεις της.
Μπορεί να δώσει αυτές της απαντήσεις η Fed; Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι μπορεί να το κάνει αυτό για ένα απλό λόγο: οι εκλογές του Νοέμβρη.
Σ’ αυτές «παίζεται» από το… κεφάλι του κ. Πάουελ (που είναι και το λιγότερο σημαντικό), μέχρι το πως – με ποιες πολιτικές – η νέα κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει το μέγα ζήτημα του δημοσιονομικού ελλείμματος των ΗΠΑ, το οποίο συνεχίζει να αυξάνεται όπως και ο ρυθμός επέκτασης του δημόσιου χρέους.
Ήδη τα νεότερα στοιχεία δείχνουν το έλλειμμα να ξεπερνά το 8% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος να αυξάνεται κατά ένα τρις δολ. (!) ανά τρεις μήνες, έχοντας ξεπεράσει στο σύνολό του τα 35 τρισ. δολάρια. Πρόκειται για το μεγαλύτερο έλλειμμα εκτός πολέμου και πανδημίας, στις ΗΠΑ. Και μόνο αυτό το μέγεθος «εξηγεί» το πως και γιατί η αμερικάνικη οικονομία – προεκλογικά – συνεχίζει να έχει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Μπορεί τότε, δηλαδή τον Νοέμβρη να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα που άφησε αναπάντητα ο κ. Πάουελ;
Αυτό παραμένει αμφίβολο καθώς η στάση της Fed θα εξαρτηθεί τότε από το τι πολιτική θα ανακοινώσει ο νέος οικοδεσπότης του Λευκού Οίκου, ποια θα είναι η αντίδραση των πολύ ισχυρών τραπεζών, ποια θα είναι η αντίδραση της Wall Street. Κυρίως όμως το ποια θα είναι η αντίδραση των κατόχων του αμερικάνικου χρέους.
Κατόχων που βρίσκονται στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και χρηματοδοτούν τις αγορές του αμερικάνικου χρέους όπως απέδειξε η 5η Αυγούστου, με νομίσματα που με την σειρά τους εξαρτώνται από το δολάριο, δηλαδή από τις συνέπειες της εσωτερικής κρίσης στις ΗΠΑ…
Με άλλα λόγια, αυτά που δεν απάντησε ο κ. Πάουελ την Παρασκευή στο Jackson Hole, είναι ζητήματα που δένουν με τον γόρδιο δεσμό του δολαρίου την διεθνή οικονομία και «ότι» την κινεί και την επηρεάζει.
Αυτά είναι τα πραγματικά «δεδομένα» που περιμένουν κάθε φορά να δουν οι κεντρικοί τραπεζίτες για να καθορίσουν τις κινήσεις τους για το κόστος (επιτόκια) και την διαθεσιμότητα (ρευστότητα) του χρήματος.
Τα άλλα «δεδομένα», αυτά των στατιστικών υπηρεσιών όπως φαίνεται είναι μάλλον τα προσχήματα κάθε φορά, αφού όπως φάνηκε και στα δύο στοιχεία που υποτίθεται ότι καθόρισαν την στάση της Fed, τα στοιχεία αυτά (ο αριθμός των νέων θέσεων εργασίας και η καταναλωτική δαπάνη) αναθεωρήθηκαν δραστικά μόλις ενα μήνα μετά την επίσημη έκδοσή τους.
Και αναθεωρήθηκαν δραστικά αρνητικά (πολύ χαμηλότερη η καταναλωτική δαπάνη, όπως και οι νέες θέσεις εργασίας), αλλά κανείς δεν έδωσε σημασία και δεν αναφέρθηκε στα πραγματικά τους μεγέθη.
Προς το παρόν λοιπόν ο κ. Πάουελ περιμένει την 5η Νοέμβρη για να δει τι θα κάνει (μετά την πρώτη μείωση επιτοκίων στις 18 Σεπτέμβρη), αλλά και τότε κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις αντιδράσεις της Wall Street, αλλά και των ομολογιούχων του αμερικάνικου χρέους.
Ειδικά αυτοί οι τελευταίοι είναι εκείνοι από τους οποίους εξαρτάται η χρηματοδότηση της αμερικάνικης οικονομίας και η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ας μην ξεχνάμε το πρόσφατο πάθημα της Μ. Βρετανίας το 2022 όταν η κα Τράς τόλμησε να τους πάει κόντρα και βρέθηκε στα νερά του Τάμεση πριν καν το καταλάβει, με την Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας να προσπαθεί να σώσει την λίρα. Αυτούς η Fed δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να τους πάει …κόντρα. Γιατί από αυτούς – και τις αποδόσεις των assets που κρατούν – εξαρτάται το δολάριο, δηλαδή – ακόμα – το διεθνές νομισματικό σύστημα.
Και ας μην ξεχνάμε ότι η αξιακή αυτονομία του δολαρίου έχει ακυρωθεί από τις 15 Αυγούστου του 1971 όταν σταμάτησε η σταθερή σχέση του με τον χρυσό.
Αυτή η αξιακή αυτονομία του δολαρίου υποστηρίχθηκε την δεκαετία του ‘80 από την εισαγωγή της αξιοπιστίας του θεσμού που ακούει στο όνομα «Ανεξαρτησία» της Κεντρικής Τράπεζας.
Μα αυτή ακριβώς η «ανεξαρτησία» είναι που φαίνεται να αμφισβητείται τώρα πίσω από την αδυναμία της Fed να ορίσει αυτή τις αποφάσεις της …ανεξάρτητα από την δημοσιονομική πολιτική.
Ειδικά στις ΗΠΑ με το τρομακτικό χρέος που συνεχίζει να αυξάνεται ανεξέλεγκτα.
