Το Σάββατο (1.2.2025) τα λόγια έγιναν έργα. Η κυβέρνηση Τράμπ ενεργοποίησε ένα πρώτο πακέτο δασμών, με πρώτους στόχους τον Καναδά, το Μεξικό και κατά δεύτερο λόγο την Κίνα. Η ευρωζώνη θα πρέπει να περιμένει λίγο ακόμα.
Πίσω από τους τρείς στόχους του Σαββάτου όμως μπορεί εύκολα κανείς να εντοπίσει τέσσερις στόχους σε μία δεύτερη κατανομή.
Το Μεξικό δεν αφορά τόσο στην οικονομία του Μεξικού όσο την ευρωζώνη, την Κίνα και μία σειρά άλλες οικονομίες οι οποίες είχαν μεταφέρει την βιομηχανία μεταποίησης προϊόντων τους στην χώρα αυτή που «εξάγει» στις ΗΠΑ, με πολύ χαμηλούς δασμούς και ελάχιστα μεταφορικά. Σε ένα βαθμό πολύ μικρότερο αυτό ισχύει και για τον Καναδά.
Οι πρώτες αντιδράσεις ασφαλώς αποτυπώνονται στις χρηματιστηριακές αγορές – αυτό σήμερα Δευτέρα (3.2.2025) αναμένεται να είναι πιο… εντυπωσιακό – αλλά κυρίως στις συναλλαγματικές ισοτιμίες.
Το δολάριο έχει εκτιναχθεί στα ύψη σε σχέση με τα άλλα ισχυρά νομίσματα, με το ευρώ να έχει κάνει ένα -αναμενόμενο- μακροβούτι με προφανή ορίζοντα το ένα προς ένα.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Προφανώς γιατί η κίνηση της κυβέρνησης Τράμπ «διαβάστηκε» και προεξοφλήθηκε από τις χρηματαγορές με τους επενδυτές κεφαλαίων να συρρέουν στο δολάριο προκειμένου να «κερδίσουν» την μεγάλη αυτή άνοδο. Η ισχυρή αυτή τάση είναι διπλά κερδισμένη καθώς τουλάχιστον για το 2025 – 2026, σύμφωνα με τον οικονομικό προσανατολισμό της κυβέρνησης Τραμπ, η αναχρηματοδότηση του αμερικανικού χρέους και η (δανειακή) κάλυψη του πρωτοφανούς ελλείμματος για το 2025, προβλέπει αύξηση των αποδόσεων στα αμερικανικά δεκαετή και 30ετή ομόλογα που θα εκδώσει για να τα καλύψει ο κ. Μπέσσεντ.
Η ελκυστικότητα του δολαρίου
Με άλλα λόγια το δολάριο ήταν, αλλά θα γίνει μία ακόμα καλύτερα «χώρα» το 2025 στην οποία θα πρέπει να βρίσκεται κανένας, όταν σκέφτεται τις «αποταμιεύσεις» του. Και αυτό είναι μία «σκέψη» που αυτή την στιγμή κυριαρχεί στις χρηματαγορές και προκαλεί ένα «φαύλο κύκλο» αυτοτροφοδότησης της ενίσχυσης του δολαρίου.
Αυτή είναι μία προφανής παρατήρηση. Και το ερώτημα που δημιουργείται είναι πως είναι δυνατόν η κυβέρνηση Τραμπ να μη «καταλαβαίνει», ότι η επιβολή των δασμών ουσιαστικά ακυρώνεται όσο αφορά τους στόχους της. Από που; Μα από το γεγονός ότι το δολάριο γίνεται ακόμα πιο ακριβότερο, δηλαδή η ισοτιμία των νομισμάτων των επιδόξων εξαγωγέων που επιχειρεί να χτυπήσει γίνεται ακόμα πιο ανταγωνιστική (λόγω της υποτίμησής τους έναντι του δολαρίου), περιορίζοντας έτσι σε μεγάλο βαθμό το πραγματικό ύψος της ζημιάς από το 25% των νέων δασμών.
Η απάντηση προφανώς είναι ότι η κυβέρνηση Τράμπ -και κυρίως ο κ. Μπέσσεντ- δεν αγνοεί την αντιφατικότητα των συνεπειών των δασμών. Τότε γιατί το κάνουν; Η απάντηση νομίζω ότι πρέπει να αναζητηθεί στην … πραγματικότητα και τα γεγονότα.
Δηλαδή στο ότι η κυβέρνηση Τράμπ επιχειρεί να εκμεταλλευτεί το ισχυρότερο ανταγωνιστικό όπλο της αμερικάνικης ισχύος που δεν είναι η (ξεχασμένη) βόμβα … νετρονίων, αλλά το «προνόμιο» του δολαρίου. Ας μη ξεχνάμε ότι το… αστρονομικό αμερικανικό χρέος το οποίο με βάση το τρεχούμενο δημόσιο έλλειμμα του αμερικανικού προϋπολογισμού «τρέχει» με ρυθμό αύξησης 6,5% – 7% του ΑΕΠ, όταν «λήγει» ξανα-πληρώνεται με νέο περισσότερο χρέος. Με αποτέλεσμα αυτή την στιγμή περί τα 10 τρισ. δολάρια τουλάχιστον – σύμφωνα με τις επίσημες μετρήσεις – σε αμερικανικά ομόλογα να είναι το βασικό «συναλλαγματικό αποθεματικό» στις κεντρικές τράπεζες όλων των χωρών. Και στην βάση αυτή οι χώρες αυτές να τυπώνουν το δικό τους νόμισμα.
Με άλλα λόγια αν κανείς «κοιτάξει» το ευρώ η «αξία» πίσω του στα θησαυροφυλάκια της ΕΚΤ, πέραν μίας σχετικά μικρής ποσότητας χρυσού που έχουν συνεισφέρει οι χώρες μέλη της ΕΚΤ, αντιστοιχεί σε δολάρια. Και αυτό ισχύει για όλες τις χώρες του πλανήτη, με τις χώρες των BRICS να αντικαθιστούν (όσο περισσότερο και ταχύτερα μπορούν) εδώ και 2 – 3 χρόνια όσο αμερικάνικο χρέος έχουν με φυσικό χρυσό κάθε χρόνο…
Το αμερικανικό προνόμιο
Αυτό είναι το «προνόμιο» του δολαρίου, το οποίο ο Ντε Γκώλ αμφισβήτησε έμπρακτα στα τέλη της δεκαετίας του 60’ για να φτάσουμε στις 15 Αυγούστου του 1971, να ακούσουμε τον Ρίτσαρντ Νίξον να βάζει τέρμα στην ανταλλαγή δολαρίου χρυσού (μία ουγκιά χρυσός – 35 δολάρια σύμφωνα με το Μπρέτον Γουντς) και να λέει στον… πλανήτη ότι το δολάριο είναι πλέον δικό του πρόβλημα.
Όπως ξέρουμε από την οικονομική ιστορία το «πρόβλημα» αυτό, μετά την εναρκτήρια πράξη παρουσίασης του πλέον αποδοτικού και ασφαλούς επενδυτικού προϊόντος σαν τέτοιο, στον πλανήτη, το 1981 από τον Πώλ Βόλκερ (αύξηση επιτοκίων 18%), δηλαδή των μακροπρόθεσμων αμερικανικών ομολόγων, υποχρέωσε 3 – 4 χρόνια μετά, τους τότε νομισματικά ισχυρούς του πλανήτη, στην ιστορική Συμφωνία στο Plaza (1985).
Ίσως θα έπρεπε να δίνουμε περισσότερη προσοχή στα λεγόμενα του κ. Μπέσσεντ (ΥΠΟΙΚ της κυβέρνησης Τράμπ), αντί της «δασμολαγνίας» των τελευταίων ημερών.
Ο κ. Μπέσσεντ επαναφέρει διαρκώς στις ομιλίες του την Συμφωνία στο Plaza (1985), υποστηρίζοντας ότι πρέπει να γίνει και πάλι μία νομισματική «ευθυγράμμιση» όπως τότε…
Ναι, τότε την «πλήρωσαν» το γιέν και το μάρκο, μεταβάλλοντας ταυτόχρονα το δολάριο – δηλαδή το αμερικάνικο χρέος, πέρα από το δολάριο – σε «πρόβλημα» όλου του πλανήτη. Μπορεί σήμερα ο κ. Τραμπ και ο κ. Μπέσσεντ να μεταφέρουν και πάλι το «πρόβλημα», δηλαδή το αστρικών διαστάσεων αμερικανικό χρέος στον … πλανήτη;
Ίσως αυτό είναι ένα ερώτημα του οποίου η απάντηση θα πρέπει να μας απασχολεί περισσότερο από την θορυβώδη «δασμολαγνία» των τελευταίων ημέρων.
