Σύμφωνα με την Κομισιόν και με βάση τους νέους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας πάνω από δέκα χώρες της «Ενωμένης Ευρώπης», είτε έχουν ήδη πρόβλημα υπερβολικού ελλείμματος, είτε βρίσκονται σε διαδικασία να μπουν σε αυτό με βάση τις προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας τους το 2025. Μεταξύ αυτών οι δύο από τις ισχυρότερες οικονομίες της Ευρωζώνης (Γαλλία, Ιταλία). Η Ελλάδα δεν φιγουράρει μεταξύ αυτών.
Με βάση τις προϋποθέσεις με τις οποίες η Ε.Ε. και ιδιαίτερα οι οικονομίες της Ευρωζώνης, ετοιμάζονται να υποδεχθούν το 2025, οι προοπτικές κατακόρυφης αύξησης του αριθμού των μελών, που δεν μπορούν να «σεβαστούν» τις απαιτήσεις δημοσιονομικής πειθαρχίας του νέου Συμφώνου Σταθερότητας – το παρατσούκλι του είναι πλέον «ζουρλομανδύας» – αυξάνονται καθημερινά.
Οι λόγοι είναι περισσότεροι από δύο, αλλά ας μείνουμε προς το παρόν σ’ αυτούς, καθώς είναι εύκολα αναγνωρίσιμοι, τόσο οικονομικά, όσο και προσωπικά.
Είναι γνωστό – και από τα Οικονοκλαστικά αυτό έχει αναφερθεί αρκετές φορές – ότι όταν το επιτόκιο δανεισμού της οικονομίας είναι μεγαλύτερο από τον ρυθμό ανάπτυξής της, το χρέος αναγκαστικά και φυσιολογικά αυξάνεται. Η συνέπεια αυτής της σχέσης επιτοκίου δανεισμού και ρυθμού ανάπτυξης, είναι ότι ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ αυξάνεται και ως εκ τούτου, η συμμόρφωση με τους δημοσιονομικούς κανόνες και το Σύμφωνο Σταθερότητας γίνεται όλο και πιο δύσκολη και στο τέλος αδύνατη.
Εκτός και αν αρχίσεις να κόβεις τις δαπάνες για μισθούς, συντάξεις, υγεία, παιδεία, κ.λ.π. Όπως για παράδειγμα έγινε με την Ελλάδα και τα τρία μνημόνια.
Βέβαια ακόμα και σε μία μικρή και ελεγχόμενη χώρα, αυτό δεν μπορείς να το κάνεις για μακρύ χρονικό διάστημα, γιατί μετά από κάποιο σημείο δεν θα υπάρχει χώρα για να το κάνεις… Όπως για παράδειγμα παραλίγο να συμβεί με την Ελλάδα. Πολύ δε περισσότερο δεν είναι κάτι που μπορείς να το κάνεις σε μία Ήπειρο και ειδικά μία Ήπειρο σαν την Ευρώπη.
Θεωρητικά, αυτό θα μπορούσε να διορθωθεί εν μέρει και προσωρινά με μια επεκτατική πολιτική που επαναφέρει την αύξηση του ΑΕΠ πάνω από το επιτόκιο ή έστω την διατηρεί πλησίον του, ενώ παράλληλα αυξάνει το δημόσιο έλλειμμα. Όπως π.χ. κάνουν οι ΗΠΑ εδώ και δύο τρία χρόνια και θα κάνουν και το 2025, σύμφωνα με τις εξαγγελίες Τραμπ.
Όμως στην τρέχουσα κατάσταση η Ευρώπη αφ’ ενός βλέπει το χρέος συνολικά να αυξάνεται και αφ’ εταίρου υφίσταται δύο συνθήκες που συνθέτουν το απόλυτο αδιέξοδο.
Η μία συνθήκη είναι η πολιτική της ΕΚΤ. Όπως όλοι έχουμε ακούσει, αλλά πολύ περισσότερο μπορούμε να διαπιστώσουμε και έμπρακτα από τις αποφάσεις της, το ύψος του επιτοκίου παρά τις μειώσεις παραμένει πολύ ψηλότερα από τους ρυθμούς ανάπτυξης της Οικονομίας.
Πολύ – πολύ ψηλότερα. Μάλιστα τα στελέχη της ΕΚΤ κάθε λίγο επιμένουν να μας υπενθυμίζουν ότι η μείωση των επιτοκίων δεν πρόκειται να τα φέρει σε επίπεδα τόσο χαμηλά όσο ήταν πριν την εμφάνιση του πληθωρισμού. Ψηλά επιτόκια λοιπόν σχεδόν διπλάσια ή και τριπλάσια από το ύψος του ρυθμού ανάπτυξης στην Ευρωζώνη.
Με άλλα λόγια οι οικονομίες είναι και θα γίνουν ολοένα και περισσότερο αδύναμες να (ανα)χρηματοδοτήσουν το χρέος τους και παράλληλα να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις από την δραματική επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας. Σ’ αυτό το περιβάλλον έρχεται η Κομισιόν να απαιτήσει ακόμα μεγαλύτερη δημοσιονομική πειθαρχία (!).
Και οι χώρες μέλη – όπως έχει συμβεί αλλεπάλληλες φορές στο παρελθόν και ιδιαίτερα από τις ισχυρές οικονομίες – απλώς δεν θα είναι σε θέση να λαμβάνουν υπ όψη τους το Σύμφωνο Σταθερότητας. Εξ ού και το γεγονός ότι τα «παραθυράκια» που είχαν εκ των υστέρων εφευρεθεί για να παραβιάζεται… νομίμως το προηγούμενο Σύμφωνο Σταθερότητας, είχαν γίνει τόσα που είχε χαθεί ο λογαριασμός.
Θα πει κανείς, «ωραία γιατί η ΕΚΤ επιμένει σ’ αυτό και δεν μειώνει τα επιτόκια κάτω από τον ρυθμό ανάπτυξης, όσο υπάρχουν … ζόρια;».
Ο λόγος είναι μάλλον απλός. Για να δανείσει κάποιος κάποιον, είτε είναι χώρα, είτε ιδιώτης, απαιτεί «τόκο» που να τον εξασφαλίζει έναντι του ρίσκου που παίρνει να χάσει τα λεφτά του… Πολύ περισσότερο μάλιστα που στην αγορά που απευθύνεται ο ευρωπαίος δανειολήπτης (κρατικός ή ιδιωτικός) κυκλοφορεί σε… υπερεπάρκεια, ένα εξαιρετικά ελκυστικό επενδυτικό προϊόν με μεγάλη απόδοση και ασφάλεια, όπως το αμερικανικό δεκαετές ομόλογο… Κατά συνέπεια τα περιθώρια που έχει η ΕΚΤ για μείωση μάλλον περιορίζονται δραστικά αν θέλει να διατηρήσει το Ευρώ κάποια σχέση με την αξιοπιστία ενός ισχυρού νομίσματος.
Το πρόβλημα όμως για το 2025 δεν σταματάει εκεί.
Η επόμενη χρονιά είναι το έτος ανάληψης της αμερικανικής προεδρίας και πάλι από τον Τράμπ. Αυτού που έχει ζητήσει από τους ευρωπαίους σαν ελάχιστη προϋπόθεση για να παραμείνουν οι ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ (!), να αυξήσουν τις εξοπλιστικές τους δαπάνες οι ευρωπαίοι τουλάχιστον στο 3% του ΑΕΠ ετησίως. Με εξαίρεση την Ελλάδα που είναι ήδη πιστός ακόλουθος σ’ αυτό, μια τέτοια αύξηση για την Ευρωζώνη ισοδυναμεί με μερικές εκατοντάδες δισεκατομμύρια Ευρώ. Η δαπάνη είναι τόσο μεγάλη και βαριά για την τρέχουσα κατάσταση της Ευρωζώνης που κάποιοι στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής, που παραβρέθηκε ο κ. Μητσοτάκης, ανεπισήμως έθεσαν την ιδέα μήπως έχει έρθει η ώρα να «οικειοποιηθεί» η Ε.Ε. το ΝΑΤΟ ολοκληρωτικά και να το πάρει πάνω της, αφού έτσι κι αλλιώς αυτή θα το πληρώνει, (αλλά αυτό είναι μία άλλη συζήτηση που θα την κάνουμε το 2025).
Και ενώ όλα αυτά τα … ωραία συμβαίνουν, η Κομισιόν ζητάει από τις χώρες μέλη να φορέσουν οικειοθελώς το 2025 τον καινούργιο δημοσιονομικό «ζουρλομανδύα» της, το επικαιροποιημένο Σύμφωνο Σταθερότητας…
Το αν, πόσο και ποιος, μπορεί να το εφαρμόσει, είναι ένα από τα στοιχήματα του 2025.
Όχι όμως το σημαντικότερο.
